İse bağlacı nedir ve özellikleri nelerdir? Koşullu önerme tersi ve örnekleri konu anlatımı (mantık)

İse bağlacının Mantık dersi kapsamında en fazla araştırılmakta olduğu mecraların başında internet gelmektedir. Bundan dolayı " is " bağlacı konusunda detaylı ve anlaşılır nitelikte bilgilerin verilmesi oldukça büyük bir önem taşımaktadır.

 İse Bağlacı Nedir ve Özellikleri Nelerdir?

 Mantıkta “ise” bağlacının bir diğer adı koşullu önerme olarak geçmektedir. Tek taraflı olma özelliği barındıran koşullu önermenin gösterimi (⇒) şeklindedir. Mantıkta “ise” bağlacı günlük yaşamda kullanımı söz konusu olan “ise” bağlacına çok fazla benzerlik göstermektedir.

Konun daha iyi bir şekilde anlaşılması için örnek verilmesi faydalı olacaktır.

 Örnek:

 Kullanılan “Can burada ise Ali burada” cümlesi içerisinde kullanılan “ise” bağlacı, aşağıda verilmiş olan doğruluk tablosunda da göreceğiniz şekliyle ifade edildiği takdirde;

 Mantıkta “ise” bağlacının özelliklerini kısaca şu şekilde sıralamak mümkün;

 İlk ifade doğru ikincisi yanlış ise önerme yanlıştır.

 İlk ve ikinci ifade doğru ise önerme doğrudur.

 İlk ifade yanlış ikincisi de yanlış ise önerme doğrudur.

 İlk ifade yanlış, ikincisi doğru ise önerme doğrudur.

 Yukarıda verilmiş olan listeden 100 kuralına göre anlam çıkarılabilmesi mümkün olmaktadır. 100 kuralı: (İlk ifade doğru ise ikinci ifade doğru olmak zorundadır.) Şeklinde olmaktadır.

 Mantıkta "ise" bağlacının özellikleri

 p ≡ 1 iken q ≡ 0 durumu haricinde (p ⇒ q) önermesi “her daim doğru” doğruluk değerini alır. p ≡ 1 iken q ≡ 0 durumu ise koşullu önermenin yanlış olduğu durum olmaktadır.

 Kural:

 Bir bileşik önermenin modern mantıkta “ise” önerme ikilemiyle kurulmasıyla doğruluk değeri, p ≡ 1 ve q ≡ 0 şeklinde yanlış, diğer bütün hallerde ise doğru olur.

 pqp ⇒ q111

 100

 011

 001

 Doğruluk Tablosu

 Örnek:

 p ≡ 1, q ≡ 0 ise;

 (p ⇒ q)’ ⇒ q’ ≡ (1 ⇒ 0)’ ⇒ 1

 (1 ⇒ 0)’ ⇒ 1 ≡ (0)’ ⇒ 1 ≡ 1 ⇒ 1 ≡ 1 şeklinde olmaktadır.

 Özellikler:

 Aşağıda verilmiş olan bağlantılar yukarıda verilmiş durumdaki doğruluk tablosundan yararlanılması sonucunda elde edilmiştir.

 p ⇒ p ≡ 1

 p ⇒ 1 ≡ 1

 p ⇒ 0 ≡ p’

 1 ⇒ p ≡ p

 0 ⇒ p ≡ 1

 p ⇒ p’ ≡ p’

 p’ ⇒ p ≡ p

 Denklik

 (p’ ∨ q) şeklindeki önermenin denk önermesi (p ⇒ q) önermesi olmaktadır.

 Örnek:

 Peki (p’ ⇒ q) ∨ q’ önermesinin sade olan hali nasıl bulunabilir?

 ≡ ((p’)’ ∨ q) ∨ q’

 ≡ (p ∨ q) ∨ q’

 ≡ p ∨ 1

 ≡ 1 şeklinde olur.

 Verilmiş olan (p’ ⇒ q) ⇒ p önermesinin sade hali nasıl bulunabilir?

 ≡(p ∨ q) ⇒ p

 ≡(p ∨ q)’ ∨ p

 ≡(p’ ∧ q’) ∨ p

 ≡(p’ ∨ p) ∧ (q’ ∨ p)

 ≡1 ∧ (q’ ∨ p)

 ≡q’ ∨ p şeklindedir.

 Koşullu Önerme Tersi ve Örnekleri Konu Anlatımı (Mantık)

 Koşullu önerme tersi ve örnekleri konu anlamı (Mantık) pek çok öğrenci için önem taşımaktadır. Bu konuda verilecek her bir bilgi önem barındırır. Bu kapsamda koşullu önermenin karşıtı, tersi, karşıtı tersi konusu şu şekilde olmaktadır:

 q ⇒ p koşullu önermesine, p ⇒ q önermesinin karşıtı denilmektedir.

 p′ ⇒ q′ koşullu önermesine, p ⇒ q önermesinin tersi denilmektedir.

 q′ ⇒ p′ koşullu önermesine, p ⇒ q önermesinin karşıt tersi denilmektedir.

 Bir tek hal dışında (p ⇒ q) önermesinin mevcut doğruluk değeri her daim doğrudur. Koşullu önermenin yanlış olduğu hal p ≡ 1 iken q ≡ 0 olduğu durumdur.

 Kural:

 Modern mantıkta "ise" önerme eklemiyle birlikte kurulan bir bileşik önermenin doğruluk değeri, p ≡ 1 ve q ≡ 0 şeklinde iken yanlış, diğer durumlarda doğru olmaktadır.

 pqp ⇒ q

 111

 100

 011

 001

 Örnek:

 p ≡ 1, q ≡ 0 ise;

 (p ⇒ q)' ⇒ q' ≡ (1 ⇒ 0)' ⇒ 1

 (1 ⇒ 0)' ⇒ 1 ≡ (0)' ⇒ 1 ≡ 1 ⇒ 1 ≡ 1 şeklinde olmaktadır.

 Özellikler:

 Yukarıda verilmiş durumda olan doğruluk tablosundan faydalanılarak aşağıda verilmiş durumda olan bağıntılar elde edilebilir. Buna göre:

 p ⇒ p ≡ 1

 p ⇒ 1 ≡ 1

 p ⇒ 0 ≡ p'

 1 ⇒ p ≡ p

 0 ⇒ p ≡ 1

 p ⇒ p' ≡ p'

 p' ⇒ p ≡ p olur.

 Denklik:

 (p ⇒ q) önermesi (p' ∨ q) önermesinin denk önermesi olmaktadır.

 Örnek:

 (p' ⇒ q) ∨ q' önermesinin sade halini bulma.

 ≡ ((p')' ∨ q) ∨ q'

 ≡ (p ∨ q) ∨ q'

 ≡ p ∨ 1

 ≡ 1 şeklinde olur.

 (p' ⇒ q) ⇒ p önermesinin sade halini bulma.

 ≡(p ∨ q) ⇒ p

 ≡(p ∨ q)' ∨ p

 ≡(p' ∧ q') ∨ p

 ≡(p' ∨ p) ∧ (q' ∨ p)

 ≡1 ∧ (q' ∨ p)

 ≡q' ∨ p şeklinde olur.