Güncelleme Tarihi:
İmgesel anlatım sadece edebiyatta ve sinemada değil felsefede de sıklıkla kullanılır. Örneğin Varoluşçuluk akımının temsilcilerinden biri olan Albert Camus, ''absürt'' kavramını Sisifos imgesini kullanarak ele almıştır. Sisifos, ağır bir taşı bir dağın zirvesine taşımakla cezalandırılır. Taşı ne zaman dağın tepesine çıkarsa, taş yuvarlanarak eski yerine geri döner. Bu örnekte, taş, sembol; Sisifos ise imgedir. İkisinin oluşturduğu bütünlük ise alegori olarak nitelendirilir.
İmgesel Anlatım Nedir?
1- İmgesel anlatım, sembolik ve metaforik anlatımdan farklıdır. Semboller ve metaforların evrensel bir karşılığı vardır. Örneğin tilki kurnazlığı, domuz aç gözlülüğü, karınca ise çalışkanlığı simgeler. Ancak imgesel anlatımda, belli başlı kalıplar yoktur ve imgeler evrensel değil kişiseldir.
2- İmgeler hayal gücünü harekete geçirir ve zihinde tasarlanır. Sahnede gösterilen ve bir metinde anlatılan, hayal gücü ile bütünleşerek yeniden yorumlanabilir.
3- İmgesel anlatımda, kavramlar, ideolojiler, olgular ve bakış açıları, çeşitli imajlar yaratılarak okura aktarılır.
4- Bu anlatım türünde bakış açısı ve yorum son derece önemlidir. Herkesin bakış açısı farklı olduğu için, imgeler farklı şekillerde yorumlanıp analiz edilebilir.
5- İmgesel anlatımda parçalı anlatım değil bütünlük önemlidir. Bu nedenle edebi eserlerde imgeler tek bir cümle değil en az bir paragrafın içinde yer alır.
Paragrafta İmgesel Anlatım Örnekleri
''Atışı yapan oyuncu koşmaya başlayınca, top havalanmaya başlamadan önce, kaleci, penaltıyı çekmek üzere olan oyuncuya atlayacağı yönü ister istemez belli eder. Öteki de topu rahatça öbür yöne vurabilir. Bloch şöyle der: ''Kaleci için kilitli bir kapıyı saman çöpüyle açmak gibi bir şeydir bu.''
Karşı takımın oyuncusu birden koştu. Sarı bir eşofman giymiş olan kaleci hiç kıpırdamadan durdu, öteki de topu kalecinin avuçlarına gönderdi.''
Peter Handke / Kalecinin Penaltı Anındaki Endişesi
Kaleci ile penaltı vuruşunu gerçekleştiren oyuncu, karşı karşıya olduğu için iki rakibi ya da düşmanı çağrıştırır. Bu nedenle penaltı imgesi, savaş ya da mücadele anlamına gelir. Kalecinin hareket etmemesi ve futbolcunun penaltıyı onun üstüne vurması ise, eylemsizliğin ve kaderin simgesidir.
Edebiyatta İmgesel Anlatım Örnekleri
''Zinhar eline ayna vermeyin o kafirin
Zira suretinin güzelliğini görürse putperest olur''
Baki'ye ait olan bu beyitte güzellik imgesi, ayna sembolüyle anlatılmıştır.
Sinemada İmgesel Anlatım Örnekleri
Sinema, imgesel anlatıma en uygun sanat dallarından biridir. Çünkü imge, sadece çağrışımları değil görsel kodları da kapsar. Sinema filmlerinde replikler, sahne düzeni de imgesel anlatımın bir parçasıdır. Yönetmen, imgeleri daha belirgin hale getirmek için, kostümlerden ve dekorlardan da faydalanabilir.
Örnekler:
1- Lars Von Trier'in yazıp yönettiği Melankoli adlı filmde, dünyaya çarpan gök taşının, kıyametin imgesi olarak kullanılması.
2- Luis Bunuel'in Mahvedici Melek adlı filminde, ''burjuva'' olarak nitelendirilen yüksek zümreden kişilerin bir partiye katılmaları. Fakat partinin yapıldığı evden bir türlü çıkamamaları.
Mahvedici Melek adlı filmde, burjuva sınıfının çelişkileri ve açmazları ''ev'' imgesiyle anlatılmıştır. Ev önce bir kutlamanın merkezi konumundayken, daha sonra partiye katılanlar için birer hapishaneye dönüşmüştür.
3- Andrey Tarkovski'nin 1979 yılında gösterime giren Stalker filminde kullanılan imgelerden bazıları şunlardır:
1- Bölge
2- Siyah Köpek
3- Vazo