Güncelleme Tarihi:
İltizam sistemi Osmanlı Devleti'nin temelini oluşturan sistemlerden bir tanesi olarak ön plana çıkmaktadır. Buna göre iltizam sistemi Osmanlı Devleti'nde devlet gelirleri ile ilgili olan bir sistemdir.
İltizam Sistemi Nedir?
Osmanlı Devleti içerisinde birbirinden farklı sistemler bulunmaktaydı. Bu sistemler ise devletin temelini oluştururdu. Ekonomi, askeri ve eğitim alanında oluşan bu sistemlerin farklı görevleri bulunuyordu. Özellikle iltizam sistemi Osmanlı Devleti'nde devlet gelirleri ile ilgili olan bir sistem olarak öne çıkmaktaydı. Osmanlı Devleti'nde vergi toplanması için kullanılan iltizam sistemi büyük bir öneme sahipti.
İltizam sistemi sayesinde vergiler de kolay ve hızlı bir şekilde toplanabilirdi. Osmanlı Devleti'nde uygulanan iltizam sistemi günümüzün vergi sistemi olarak bilinmektedir. İltizam sistemine göre devlete ait olan gelirlerin de bir kısmı belli bir bedel karşılığında kişilere dağıtılırdı. Bu da sonrasında o kişilerden vergi olarak toplanabilirdi. Burada amaç vergi toplama işinin kişilere verilmesidir. Bu sayede daha fazla gelir elde edilebilirdi.
Osmanlı Devleti'nde uygulanan iltizam sisteminde vergi toplanmasını üstlenen kişilere de mültezim denilirdi. İltizam sistemi sayesinde mültezimler vergileri daha kolay ve hızlı bir şekilde toplayabilirler.
Osmanlı'da İltizam Sistemi Hakkında Bilgi
Osmanlı Devleti'nde yer alan iltizam sistemi aslında bir vergi sistemidir. İltizam sistemine göre vergi toplanması mültezimler tarafından yapılırdı. Bu sistem sayesinde vergiler de çok kolay bir şekilde toplanabilirdi. İltizam sistemi sayesinde vergiler de hem hızlı hem de doğru bir şekilde toplanabilmiştir. Bu iltizam sistemi sayesinde devletin gelirleri de önemli bir ölçüde artış göstermiştir.
Osmanlı Devleti'nde iltizam sisteminde yer alan mültezimler sayesinde vergiler toplanırdı. Bu nedenle vergi toplanması sırasında devlet de vergi toplamak için ayrıca uğraşmak zorunda kalmamıştır. Vergi toplama iş ve işlemleri hem hızlı hem de çok kolay bir şekilde yapılmıştır. İltizam sistemi sayesinde vergiler peşin alındığı için bu dönemlerde devletin kasasına da nakit para girişi olmuştur. İltizam sistemi sayesinde Osmanlı Devleti'nde ekonomi daha canlı bir hale gelmiştir.
Osmanlı Devleti'nde İltizam Sistemi Neden Kaldırıldı?
Osmanlı Devletinde uzun bir süre iltizam sistemi devam etmiştir. Son derece başarılı bir vergi toplama sistemi olan iltizam sistemi sayesinde Osmanlı Devleti'nde önemli bir ekonomik kalkınma da sağlanmıştır. İltizam sistemi Osmanlı Devleti'nde Padişah 2. Mahmut döneminde kaldırılmıştır. Osmanlı Devleti'nde uzun zamandır kullanılan iltizam sistemi zamanla kontrolden çıkmıştı. Bu nedenle Padişah 2. Mahmut döneminde iltizam sistemi olarak adlandırılan vergi sistemi kaldırılmıştır.
Başlarda oldukça kolay bir şekilde uygulanan iltizam sistemi zamanla kontrolden çıkmaya başladı. iltizam sistemini kontrol etmek de zorlaştı. İltizam sisteminin sonlarına doğru vergi toplamakla yükümlü olan mültezimler bulundukları bölgede vatandaşlardan zorla ve miktar olarak daha fazla vergi toplamaya başladılar.
Vergisini ödeyemeyen vatandaşlar ise topraklarını bırakarak gitmeye başladı. Başlarda çok beğenilen iltizam sistemi sonlara doğru yapısını da bozmaya başladı. Vergi yükü ile zor duruma düşen halkın hayatı olumsuz etkilendi. Bu durumun öğrenilmesinin ardından iltizam sisteminden vazgeçilerek bu sistem de ortadan kaldırılmış oldu.
Günümüzdeki vergi sisteminin temelini oluşturan iltizam sistemi ilk uygulamaya konulduğu yıllarda ekonominin kalkınmasını sağlarken sonraki yıllarda vatandaşın omzuna yük olmaya başladı. Bu durum vatandaşlar arasında olumlu karşılanmadı. Dolayısı ile iltizam sistemi de uzun zaman sonra ortadan kaldırıldı.