Güncelleme Tarihi:
İsim tamlamaları bakımından çoğu cümleyi daha basit hale getirmek ilgi zamirleri ile mümkün olmaktadır.
Türkçede İlgi zamiri cümleler için büyük bir öneme sahip olmaktadır. İsim tamlamalarında tamlayan yerine ilgi zamirleri kullanılır. Fakat sadece tamlanan görevi gören kelime üzerinden ele alınır. Böylelikle cümle daha kısa bir hâl alarak aktarılır. İlgi zamiri ile uzun kelimelerin yerine tek bir kelime ile daha anlamlı cümleler oluşturmak mümkündür.
Belirtili isim tamlamasında, kaldırılan tamlanan yerine 'ki’ eki olan ilgi zamiri kullanır. Dilbilgisi yazım yanlışı olarak sıklıkla yapılan hatalardan birisi de bu -ki ekinin ayrı yazılmasıdır. Burada dikkat edilmesi gereken husus ilgi zamiri olarak kullanılan ‘ki’ eki bitişik olarak yazılır.
İlgi zamiri kullanıldığında her zaman isim tamlamasının tamlananı cümle içerisinde açıkça yer almamış olabilir. Bu durumlarda cümlenin anlamına bakılarak ona göre bir çıkarım sağlanabilir. Örnek bir cümle ile pekiştirecek olursak, "Içeridekiler kalkmaz." cümlesinde -ki ekini almış olan ilk kelimede bahsedilmek istenen içerideki eşyalar ya da içerideki insanlar olabilir. Bu nedenle ilgi eki olarak kullanılmıştır. Yani ilgi zamirini bulabilmek için kesinlikle isim tamlamasının tamlayanının cümlede açıkça gözüküyor olması gereklidir.
İlgi Zamiri Olan Ki
Cümle içerisinde İlgi zamiri olan -ki her zaman bitişik yazılmalıdır. İlgi ekinin geldiği sözcüğe, ekten önce ve ya sonra -in ,-im tamlayan ekleri getirilebilir olmalıdır. İlgi zamiri olan ki eki cümleden çıkarılırsa tamamen anlam bozulması meydana gelir. Ayrıca cümlede kullanılan ilgi zamiri kesinlikle bir ismin yerini tutmalıdır. Bu kurallar "Benimkini de gönderdim." örneğinde açıkça görülmektedir.
Bağlaç Olan Ki
Bağlaç olan -ki kelimeler ya da cümleler arasında bağlantı kurmayı sağlar. Ancak ilgi zamirinden farklı olarak her zaman ayrı olarak yazılır. Bağlaç olan -ki, cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamında bozulma meydana gelmez. Yalnızca anlam daralması olayı görülür. "Öyle çok dost var ki dostluğun değerini bilmeyen." cümlesinde kullanılan ki eki bağlaç olmaktadır. "öyle çok dost" ve "dostların değerini bilmeyen" kelime öbekleri bağlaç olan ki ile bağlamış oldu.
İlgi Zamiri Örnekleri ve Cümleler İle Konu Anlatımı
Cümle içerisinde ve söz öbeklerinin bağlanması konusunda ilgi zamiri oldukça önemli bir rol oynamaktadır. İşleyişi bakımından ‘ki’ eki isim tamlamasında tamlayanın yerini alır. Böylelikle tamlayan kelimesi ile bağlantılı bir ilgi kurması sağlanır. Kelime yerine kullanılan ki ilgi zamiri ;
Ayazinki - Ayaz'ın sevgilisi
Sizinki - Sizin arabanız,
Seninki - Senin araban,
Görüldüğü gibi canlı varlıklarda kullanılabildiği gibi cansız varlıklar için de 'ki’ eki kullanılabilir. Böylelikle uzun olan isim tamlamaları en kısa halini alır. Peki cümle bazında ki kullanımı nasıldır? Şimdi bu konuyu ele alalım.
-‘’Başka zaman da seninki (senin araban) ile gezeriz.’’
-‘’Gelecek sene bizimki (bizim kız) evlenecek."
-‘’Seninki (senin sevgilin) bugün okula gelmedi."
İlgi zamiri farklı cümleler arasında ya da kelime geçişlerinde isim tamlama üzerinden kullanılabilir. Cümleler içerisinde kullanılan ki nin ilgi zamiri olup olmadığı kolaylıkla ayırt edilebilir. Bu konuda dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunur. İlgi zamiri olan ki aynı zamanda ek ve ya bağlaç olarak da kullanılabilir. Cümledeki kullanım amacını anlayarak ayırt etmek oldukça önemli olmaktadır. ‘ki’ cümle içerisinde yapım eki olarak kullanıldığı zaman kimi cümleler öne çıkar.