İletki Nedir, Nasıl Yapılır? İletki Nasıl Kullanılır Ve Çizilir?

İletki veya açıölçer, açıların ölçülmesini sağlayan bir araç şeklinde ifade edilir. Tipik bir iletki genel olarak 1°lik aralıklar ile ölçeklendirilir ve bununla birlikte her 5 ya da 10°lik olan aralık ise uzun bir çizgi aracılığı ile belirtilir. Bununla beraber, daha karmaşık işler içerisinde kullanılmakta olan iletkiler çok daha hassas biçimde ölçeklendirilmiş olabilir.

İletki Nedir?

Açı ölçmek amacı ile kullanılma niteliğine sahip bir araç olan iletkinin alt tarafı düz bir cetvel şeklinde olmaktadır. Üst tarafında bakıldığında ise bahsedilen cetvelin iki kısmından başlayan yarım daire şeklindeki bir yaydan meydana gelir. İletki aracılığı ile bütün çokgenlerin açıları kolay bir şekilde hesaplanabilir.

İletki vasıtası ile açı değerlerinin bulunabilmesi için yay üstündeki tarafa ve tam orta bölüme denk gelmekte olan merkez noktasına bakılması gerekir. Bu merkez noktası çoğu iletkilerde cetvel tarafının tam ortasında mevcut halde bulunan oval çıkıntı üstüne bir artı işaretinin konulması ile belirtilmiştir. Yeni nesil iletkilere bakıldığında ise bu noktanın oval çıkıntının ortasında yer alan bir delik ile işaretlenmiş olduğu görülür.

İletkinin Özellikleri Nelerdir ve Ne İşe Yarar?

İletki esas olarak açının ölçülmesi konusunda kolaylık sağlar. Tipik bir iletki çoğu zaman 1°lik olan aralıklar ile ölçeklendirilir. Bu iletkilerde her 5 veya 10°lik aralık uzun olan bir çizgi ile belirlenmiştir. Daha uzmanlık gerektiren ve karmaşık işlerde kullanılmakta olan iletkilerde ise daha hassas olan ölçeklendirmeler bulunmaktadır.

İletkiler aracılığı ile açılar 0 dereceden başlayarak 180 dereceye kadar ölçüm yapabilmek mümkün olmaktadır. Merkez noktası eksiksiz olarak 90 derecenin karşısına denk gelir. İletki ile ölçülebilen açıların ölçülmesi sürecinde derece ve radyan adı verilen birimler kullanılır.

Optik Açıölçer Nedir?

Açıların 0,1 yay saniyesi içerisinde bir başka deyiş ile 1°/3600 hassaslığında ölçülebilmesini sağlamakta olan optik açıölçerin bir başka ismi degonyometre olmaktadır. Optik açıölçer, döner bir çember ile beraber bu çembere dik bir eksen üzerindeki bir nişanlama dürbünü veya bağlı olduğu herhangi bir verniyeli dürbünden meydana gelir. Kristalografide, prizma ya da optik bileşenlerin yapımında sık sık kullanılır.

İletki Nasıl Çizilir?

İletkinin kullanımı oldukça basit bir işlemdir. İlk olarak ölçülmek istenilen açının üstüne iletki yerleştirilir. Açının kenar kısımlarının göstermiş bulunduğu sayı açının değerini de belirtebilen sayı olmaktadır. Bir noktanın çevresinde yer alan açı 360° olarak nitelendirilir. Derecenin 60’ta biri dakikadır ve (‘) şekli ile gösterilir. Dakikanın 60’ta biriyse saniyedir ve (“) ile gösterilir. Radyan ise, uzunluğu yarıçapının uzunluğuna eşit bir çember olan yayının karşısında yer alır ve bahsedilen radyan çemberin merkezinde yer alan açının değerini ifade eder. Bir radyanın değeri 57° 17’ 45” ye eşit olur. Açıların ölçüsünün bulunması arzu edildiğinde sırasıyla şu işlemler gerçekleştirilir.

Ölçülmek istenilen açının üstüne yerleştirilen iletkinin cetvel tarafı açının kenarlarından biri ile çakıştırılır. Daha sonra iletkinin merkezi ile birlikte açının köşesiyse üst üste getirilir. Açının öbür kenarının iletkinin üstünde göstermiş olduğu sayı açının mevcut ölçüsünü verir. Çoğu iletkilerde hem radyanın hem de derecenin ölçüleri yer almaktadır. Bu durumda ise bir açı radyan veya derece birimleri ile ölçülebilir.