İktibas Nedir, Özellikleri Nelerdir? Hukukta İktibas Etmek Ne Demek?

İktibas kelimesi oldukça sık bir şekilde karşımıza çıkmaktadır. Bu amaçla kelimenin kullanım alanlarını ve doğru anlamını bilmek gerekmektedir.

İktibas Nedir?

İktibas televizyonda, internette ya da arkadaşlar arasında duyulan bir sözcüktür. Anlamı tam olarak bilinmediği için merak edilmektedir. Uzun yıllardan beri de dilimizde kullanılmaktadır.

Arapçadan Türkçeye geçen bu kelimenin TDK Kurumuna göre anlamı ödünç alma, alıntı ya da ödünç alınan şey demektir.

İktibas etmek kelime öbeği ise Türkçede atasözü ve deyimler kategorisinde yer almaktadır. İktibas kelimesi Türkçe de çok çeşitli cümlelerde ödünç alınan şey anlamıyla kullanılmaktadır. Örnek cümle vermek gerekirse büyük kaynaklardan sık sık faydalanan Türkiye iktibaslarını özenle gizli tutmaktadır. Bu örnek cümlede kullanılan iktibaslar kelimesi ilgili ülkenin ödünç aldığı kaynaklarını ifade etmektedir.

İktibas kelimesi genellikle hukuk alanında kullanılmaktadır. Hukuk alanındaki anlamına da yazıda yer verilecektir. İktibas kelimesinin kullanım alanlarından birini de İslam ansiklopedileri ve Edebiyat oluşturmaktadır.

İktibas Özellikleri Nelerdir?

Türk Dili ve Edebiyatı alanında iktibas kelimesinin ayrı bir yeri vardır. Edebiyatta söz sanatı olarak geçmektedir. Bu söz sanatı, fikre ve anlama dayalı bir söz sanatıdır.

Şiir gibi sanat eserlerinde zorunluluk nedeniyle ve bazı kurallar sebebiyle iktibasın yapıldığı söz sanatı yazısının tamamına yer verilmeyebilir. Özellikle ayet ve hadisler de bu alana girmektedir.

Ayet ya da hadislerde iktibas alanının tamamı alınıyorsa tam iktibas denmektedir. Yarım ya da eksik kısmına da yer verilebilmektedir. Bu da iktibas sanatının ikinci bir seçeneğidir.

İktibas edebiyatta şiir ve düz yazı gibi metinlerde anlamı güçlendirmek amacıyla yazıya güzellik katmak için yazarın bu ilgili eserlere ayet veya hadis yazılarından parçalar yani alıntılar almasına denmektedir. Fakat alıntı ile aynı anlamda kullanılmamaktadır. Alıntı denmesi yanlış bulunmaktadır.

Edebiyatta kullanılan iktibas söz sanatının özelliklerini bu veri bilgileri oluşturmaktadır.

Hukukta İktibas Etmek Ne Demek?

İktibas etmek cümlesi Türk Dili ve Edebiyat alanında deyim ya da atasözü alanında geçmektedir. Yani edebiyatta iktibas etmek cümlesi deyim veya atasözü olarak kullanılmaktadır.

Hukuk alanında da iktibas etmek cümlesi kullanılmaktadır ve belirli bir anlamı ifade etmektedir. Hukuk tarihinde herhangi bir toplumun hukuki konularının farklı bir toplum tarafından kendi hukuku olmak üzere alıntı yapılması olgusunu ifade etmektedir.

Hukukta iktibas etmek bir şeyi tam anlamıyla hepsini almaktan ziyade seçerek almayı ifade etmektedir. Dolayısıyla hukukta iktibas etmek bir toplumun başka bir toplumun hukuki konularını seçerek alıntı yapması demektir.

Bu sayede iktibas eden toplum kendisinden farklı olan toplumun hukuki düşüncelerinden faydalanmış olur. Yabancı bir kanunu ya da yabancı bir hukuku bazı değişiklikler yaparak ya da yapmayarak kabul etmesi, benimsemesi ya da düşünceye aktarması demektir.

Hukukta iktibas eden toplum farklı bir toplumun bir yazısını, bir düşüncesini aktarmış olur. Türk Anayasa Hukuk Sisteminde ise iktibas etmenin belirli koşulları bulunmaktadır.

İktibas etmenin sınırını bir cümlenin farklı bir yazıya alınması oluşturmaktadır. Hukukta iktibas etmek toplumu aydınlatmak ve bilgilendirmek için yapılmaktadır.

Hukukta iktibas edildiğinde iktibas gizlenmemelidir açık bir şekilde belirtilmelidir. İktibasın kaynağı da iktibas ederken mutlaka belirtilmelidir. İktibasın alındığı yer de belirtilerek tamamen ya da kısmen yazıya alınmasıyla hukukta iktibas etmek tamamlanmaktadır. Hukukta iktibas etmek hukuk alanına dahil olan konuları içermektedir.