Güncelleme Tarihi:
Yer şekilleri kuvvetlere bağlı olarak oluşmaktadır. İç kuvvetler ve dış kuvvetler yeryüzü şekillerinin oluşumunda etkili olarak bilinen kuvvetlerdir. İç kuvvetler enerjisini yerin içinden alan kuvvetler olarak da bilinmektedir. İç kuvvetlerin dört farklı grupta incelendiğini söylemek de mümkündür. İç kuvvetler kaynağını yerin iç kısımlarından almaktadır.
İç Kuvvetler Nedir ve Nelerdir?
İç kuvvetler konusu coğrafyada oldukça fazla karşılaşılan konular arasında yer almaktadır. Yer yüzünün farklı özelliklerde bulunan şekillerden meydana geldiğini söylemek mümkündür. Yer kabuğunun yüzeyindeki şekilleri oluşturan tüm şekiller ise yer şekilleri olarak ifade edilmektedir. Yeryüzü şekillerini oluşturan kuvvetler iç kuvvetler ve dış kuvvetler olarak iki farklı şekilde meydana gelmektedir. Yeryüzü şekillerini oluşturan kuvvetlerden iç kuvvetler de oldukça önemli bir yer tutmaktadır. İç kuvvetlerin oluşumunda konveksiyonel akımın söz konusu olduğunu söylemek de mümkündür. İç kuvvetlerin dört farklı grupta incelendiğini söylemek de mümkündür. İç kuvvetlerin; epirojenez, orojenez, volkanizma ve depremler olarak sayılması mümkündür.
Epirojenez: Epirojenez, bir diğer ismi ile kıta oluşumu olarak da bilinmektedir. Kara kütlelerinin alçalmasına ve yükselmesine bağlı olarak oluşan yer şekilleri epirojenez olarak bilinmektedir. Transgresyon ve regrasyon da epirojenez içerisinde incelenen bir konu olarak ifade edilebilir.
Orojenez: Orojenez ise bir diğer anlamı ile dağ oluşumu olarak bilinmektedir. Levhaların birbirine doğru haraket etmesine ve sıkışmasına bağlı olarak tortul tabakalar dağ oluşumuna yol açmaktadır. Orojenez ile dağ oluşumunun iki farklı şekilde meydana geldiğini söylemek mümkündür. Dağların kırık ve kıvrımlı olmak üzere iki farklı şekilde meydana geldiği de söylenebilir. Sert yapıda bulunan tabakaların kırılması sonucunda yükselen kısımlarına horst denilmektedir. Çöken kısımlar ise graben olarak ifade edilmektedir.
Volkanizma: Volkanizma iç kuvvetlere bağlı ortaya çıkmaktadır. Magmanın yeryüzüne çıkması olayına volkanizma denilmektedir. Volkanizmanın ise iki farklı grupta incelendiğini söylemek mümkündür. Volkanizma; derinlik volkanizması ve yüzeysel volkanizma olarak ikiye ayrılmaktadır. Katı ve sıvı maddelerin birikmesine bağlı olarak patlama meydana gelmektedir. Patladığında ise çeşitli şekillerin oluşması söz konusudurç
Depremler: Depremler de iç kuvvetlerin sonuncusu olarak ifade edilebilir. Deprem denildiği zaman yer kabuğunda oluşan kırılmalara bağlı olarak gerçekleşen ani sarsıntılar anlaşılmaktadır. Depremler de yer şekillerinin oluşmasında oldukça etkilidir.
Coğrafya İç Kuvvetler Konu Anlatımı
Coğrafya da yer şekillerinin oluşumu iç kuvvetlere ve dış kuvvetlere bağlı olarak meydana gelmektedir. İç kuvvetlerden birincisi epirojenez olarak bilinmektedir. Epirojenez, kıta oluşumu hareketleri olarak bilinmektedir. Yer kabuğunun geniş alanda yaylanma yapması sonucunda oluşmaktadır. Orojenez ise dağ oluşumu hareketleri olarak bilinmektedir. Orojenezin ise iki farklı şekilde meydana geldiğini söylemek mümkündür. Kıvrılma ve kırılma orojenezin oluşumuna örnek verilebilir. Volkanik hareketler olarak ifade edilen volkanizma da iç kuvvetler arasında yer almaktadır. Lavların yeryüzüne yükselmesine bağlı olarak da birçok yer şeklinin oluştuğunu söylemek mümkün olmaktadır. Son olarak ise seizma hareketleri olarak bilinen depremler ise yer kabuğundaki bir sarsıntı sonucunda meydana gelmektedir. Depremler de yeryüzü şekillerinin oluşmasında son derece etkili olan iç kuvvetlerden birisi olarak ifade edilebilir. Yeryüzü şekillerini oluşturan diğer bir kuvvet ise dış kuvvetler olarak ifade edilebilir.