Hücre zarının görevleri nelerdir? Hücre zarının özellikleri ve zara özgünlük sağlayan moleküller

Hücre kendi içinde dıştan içe doğru hücre zarı, çekirdek ve stoplazmadan meydana gelir. Hücre zarı, stoplazmadan çekirdeği saran en dış yapıyı oluşturur.

 Hücre Zarının Görevleri Nelerdir?

 Hücre zarı, en kısa tanımı ile hücre zarı; stoplazmayı tamamen çevreleyerek hücreyi önemli ölçüde koruyan bir yapıdır. Bu ince yapının başlıca görevleri ise şunlardır;

Hücrenin içinde yer alan yapıların dağılmasını engeller.

Hücre zarı, hücreye şekil verilmesini sağlar. Örneğin; hayvan hücrelerine oval ve bitki hücrelerine dikdörtgen bir şekil verir.

Stoplazma sıvısının etrafa dağılmasını önler.

Çekirdeğin yamulmasını önler.

Madde geçişlerinin kontrolünü yaparken zararlı ve büyük çaplı maddelerin geçişinin engellenmeler.

Hücre zarı kendi içinde yer alan protein boşlukları sayesinde madde geçişlerini de büyük ölçüde kontrol eder.

Hücreye geçecek olan küçük çaplı ve yararlı maddeleri sağlıklı protein kanallarından iletmeye yardımcı olur.

Kendi içinde yer alan glikoz zincirleri yani glikoproteinler sayesinde hücreye özgünlük verir. Bu yapının diğer aşı ise spesifiktik özellik kazandırır. Bu nedenle de hücre buna uygun hormonlara cevap verir ve canlıya kalıtsal özellik kazandırılmasını sağlar.

Ozmotik dengenin düzenlenmesini ve sağlanmasını sağlar. Seçici geçirgenlik ismi de verilen bu özelliği sayesinde stoplazmayı ve hücre çekirdeğini korur. Gereğinden fazla madde alınımı ile dışarı atılmasını sağlar.

Hücre zarı, hücrelerin birbirlerini daha kolay tanımalarını sağlar. Tanıma fonksiyonunu ise, glikoproteinler sayesinde gerçekleştirir.

Bazı hücre zarı çeşitleri ise, salgılama görevi yapabilir.

Sinir hücresi gibi ileti uyarısı özelliğine sahip olan hücrelerde iletim görevinin üstlenir.

Hücre Zarının Özellikleri ve Zara Özgünlük Sağlayan Moleküller

 Hücre zarı pek çok farklı yapısal özelliğe sahiptir. Bu özellikler ise, canlının ve hücrenin yaşamsal aktivitelerini devam ettirmeyi sağlar. Hücre zarının en bilinen özellikleri ise şunlardır;

Hücre zarı, canlı bir yapıdır. Kısacası; ölü bir yapı değildir. Aynı zamanda sürekli aktif halde bulunur

Hücre zarı, çok esnek bir yapıya sahiptir. Bu sayede içinde yer alan stoplazma ve çekirdeği korur.

Hücre zarı, saydam bir yapıya sahiptir. Işığı hücre içine geçirir.

Hücre zarı, büyük bir elektiriksel yük içindedir. Yani üzerinde yer alan porlar sayesinde artı ve eksi kutlarda ilerleme yapar.

Yapısında lipit, karbonhidrat, yağlar, inorganik moleküller ve proteinler yer alır.

Yarı geçirgen bit yapıya sahiptir. Bu nedenle de madde giriş çıkışında faydalı bir işleyiş kontrolü yapar. Tam geçirgenler gibi aynı zamanda kontrolsüz ilerlemeyi de engeller.

Hayvan hücrelerinde bitkilerden farklı olarak kolesterol yer alır.

Hücre zarı, hücreyi diğer hücrelerden ve cansız çevreden ayıran bir yapıdır. Hücrenin iç ve dış ortam arasındaki sınırı meydana getirir. Aynı zamanda kontrollü madde alış verişini sağlar.

Hücre zarı canlı olduğu için enerji gerektiren faaliyetleri de gerçekleştirebilir.

Hücre zarı esnek olduğu için yüzey ve şekil değişikliği gösterebilir.

Hücre Zarı Nasıl Oluşur?

 Hücre zarı, fosfat grupları, yağlar ile birleşerek fosfolipiti meydana getirir. Fosfolipitler zarın yapısında iki sıra şeklinde dizilir ve akıcılığı da sağlar. Protein molekülleri ise fosfolipit molekülleri arasına gömülü halde bulunur. Bu sayede de mozaik görünümü oluşturur. Karbonhidrat molekülleri ise hücre zarının dışa bakan yüzeyinde yer alan proteinlere bağlanarak glikoproteinleri, lipitlere bağlayarak glikolipitleri meydana getirir.