Hücre zarından madde geçişleri biyoloji konu anlatımı

Hücre zarından madde geçişleri, pasif taşıma olarak adlandırılmaktadır.

 Hücre Zarından Madde Geçişleri (Pasif Taşıma)

 Vücudumuzda su ve oksijen gibi biyokimyasal besinlerin hücrelere taşınmasına yardımcı olan Aktif ve Pasif Taşıma olmak üzere iki tür taşıma vardır.

 Aktif Taşıma: Moleküllerin konsantrasyon gradyanına karşı biyolojik hareketidir. Bu nedenle, bileşenleri daha düşük yoğun alandan veya vücut kısmından daha yüksek konsantrasyona taşımak için kimyasal enerji gerektirir.

 Pasif Taşıma: Biyokimyasalın hücre zarları ve dokuları boyunca hareketlerinin biyolojik sürecidir. Pasif taşıma, herhangi bir dış enerji gerektirmeyen doğal bir olgudur.

 Pasif taşıma, hücreler içindeki iyonların ve diğer moleküler maddelerin, herhangi bir dış enerji olmadan konsantrasyon gradyanı boyunca temel hareketidir. Pasif d füzyon olarak da bilinir. Dört tür pasif taşıma vardır. Bunlar;

Basit difüzyon

Kolaylaştırılmış difüzyon

Filtreleme

Ozmoz'dur.

Basit Difüzyon

 Difüzyon, maddelerin çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru hareketidir. İki alanın konsantrasyonundaki fark, konsantrasyon gradyanı olarak adlandırılır ve bu gradyan nötralize olana kadar difüzyon süreci devam eder. Sıvı ve gazlarda difüzyon meydana gelir çünkü parçacıkları bir yerden diğerine rastgele hareket eder. Canlılarda farklı yaşam süreçleri için gerekli olan önemli bir süreçtir. Maddeler basit difüzyonla hücre içine ve dışına hareket eder.

 Kolaylaştırılmış Difüzyon

 Kolaylaştırılmış difüzyon, iyonların veya moleküllerin spesifik transmembran integral proteinler yoluyla hücre zarı boyunca pasif taşınmasıdır. Büyük ve çözünmeyen moleküller, plazma zarından taşınmaları için bir taşıyıcı maddeye ihtiyaç duyarlar. Bu işlem herhangi bir hücresel veya harici enerji gerektirmez.

 Filtreleme

 Filtrasyon, katıları sıvılardan ve gazlardan ayırma işlemidir. Besinlerin vücutta seçici olarak emilmesi, bir süzme örneğidir. Bu işlem herhangi bir enerji gerektirmez ve konsantrasyon gradyanı boyunca gerçekleşir. Böbrekler biyolojik filtreye bir örnektir. Kan, glomerül tarafından süzülür ve gerekli moleküller geri emilir.

 Ozmoz

 Ozmoz sürecinde, su ve diğer moleküller, diğer maddelerin konsantrasyonunu dengelemek için seçici geçirgen bir zardan geçer. Osmoz, konsantrasyon gradyanından ve sıcaklığından etkilenir. Konsantrasyon gradyanı ne kadar büyük olursa, ozmoz hızı o kadar hızlı olur. Ayrıca sıcaklık arttıkça ozmoz hızı da artar.

 Pasif Taşıma Örnekleri

Etanol vücudumuza girer ve kan dolaşımına karışır. Bunun nedeni etanol moleküllerinin basit difüzyona uğraması ve herhangi bir dış enerji olmadan hücre zarından geçmesidir.

Besinlerin katı atıklardan ayrılarak bağırsaklar tarafından yeniden emilmesi ve besinlerin bağırsak zarından kan dolaşımına taşınması buna bir örnektir.

Bir kuru üzüm suya batırıldığında, su ozmoz işlemi ile kuru üzümün içinde hareket eder ve şişmektedir.