Hobi edinin kendinizi keşfedin

Çiçek yetiştirmek, dağları keşfetmek, mağaracılık, ağaç işleri, nakış, dikiş; hobiler insanların ilgi alanlarına göre çeşitlilik gösteriyor. Peki insanların olağan uğraşı dışında rahatlamak için yaptığı iş anlamına gelen hobi, yalnızca boş vakitleri değerlendirmek için mi? Yoksa devamlılığı olması gereken uğraşlar mı? Yararları neler? Yanıtları, Hacettepe Üniversitesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Bölümü’nden Prof. Dr. Ferhunde Öktem veriyor.

DÜŞÜNCE SİSTEMİMİZİ RENKLENDİRİYOR

Kırk kişilik bir sınıfta öğrencilerimden gözlerini kapatmalarını; insan, ayı ve ağaçtan oluşan bir tablo düşlemelerini istedim. Birbirinden farklı 40 değişik sahne aktarıldı. Sonrasında Fransa’nın başkentinin verdiğim dört seçenekten hangisi olduğunu sordum. Neredeyse tümünden “Paris” yanıtı geldi; 1-2 de yanlış cevap vardı. Eğitim sistemimiz bizi tek tip yanıtlarla dolu, yaratıcılıklara yer vermeyen bir yolda ilerletiyor. Oysa hobilerimiz ya da benim daha çok sevdiğim deyişiyle ‘hoşuğraşlarımız’ bizi tek yönlü fikir yürütmekten kurtarıyor, düşünce sistemimizi renklendiriyor, yeni yetiler kazanmamıza yardımcı oluyor, farklı özelliklerimizi keşfetmemize yol açıyor, daha keyifli kılıyor. Hoşuğraşların paylaşımı yeni kişiler tanımamızı, yeni dostluklar kazanmamızı sağlıyor. Söyleyecek daha çok sözümüz oluyor.

ZİHİNSEL GELİŞİME KATKI

Zekânın tanımı “Öğrenme, öğrenilenlerden yararlanabilme, yeni durumlara uyarlayabilme ve yeni çözüm yolları bulabilme yeteneği” olarak yapılıyor. Hoşuğraşlar özellikleri nedeniyle zihinsel gelişimimize katkıda bulunuyor. Sevdiğimiz bir alanda göstereceğimiz çaba, diğer alanlardaki öğrenme biçimlerimize de örnek oluyor. Hoşuğraş denildiğinde düzenli, sürekli bir ilgiden söz ediliyor. Bunların sürdürülebilmesi ve emek verilmesi önemli bir özdenetim kazanımına yardımcı oluyor. Hoşuğraş ya da hobi terimi sadece keyif almayı içermiyor. Yapılan etkinliğin bir ürün oluşturması ya da ulaşılacak bir amacın varlığı da söz konusu. Televizyon karşısında oturmak belki hoş zaman geçirtebilir ama hoşuğraş olarak kabul edilmiyor. Ancak 1950-60 yıllarında çevrilen Türk filmlerini toplamak ve izlemek bir çaba, emek gerektirdiği için hobi olarak nitelendiriliyor.

MERAK ETTİĞİNİZ HER ŞEY HOBİNİZ OLABİLİYOR

İlgi duyduğunuz, çaba gösterdiğiniz, en önemlisi merak ettiğiniz her şey hobiniz olabiliyor. O halde önce neleri merak ettiğinizi ve nelerle uğraşabileceğinizi düşünmeniz gerekiyor. Koleksiyon yapma en çok adı anılan hobilerden. Pul, plak, makas gibi nesneler; taş, kelebek, fosil gibi doğa parçaları, tarihi eşyalar, kitaplar, paralar gibi binlerce nesne ya da olguya yönelik koleksiyonlardan söz edilebiliyor. Sanat uğraşıları her zaman duyguların anlaşılması, aktarılması, farklı paylaşımlara ulaşılması ve soyut yargılama becerilerinin gelişimi açısından eşi bulunmaz bir zenginlik kaynağı.

SINAV VAR DİYE SEVDİĞİNİZ ŞEYLERDEN VAZGEÇMEYİN

Gençler pek çok yerde kendisine esin kaynağı olabilecek hobi/hoşuğraş örnekleri, listesi bulabilir. Büyükleriniz size “Bu yıl sınavın var, sırası mı şimdi?” diye çıkışabilir. Sınavın çok yakın olduğu zamanlarda riskli hobiler edinmeyin ama mutlaka daha hafif bir uğraşınız olsun. Öz disiplininizi oluşturduğunuzda, düzenli çalışıp, keyifli uğraşlara da zaman ayırabildiğinizde başarınızdaki artış sizi de, yakınlarınızı da şaşırtacak. Öğrenme biçimlerinizdeki çeşitlilik yeteneğinizde de kendini gösterecek.

Unutmayın, sıkıntıyla yaptığınız çalışmalar çabucak unutulacak, keyifle öğrendiğiniz her bilgi kalıcı olacak.

EN ÇOK BUNLAR YAPILIYOR

Hobi, kişinin ilgi alanında olan birçok konuyu kapsayabiliyor. Hacettepe Üniversitesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Bölümü’nden Prof. Dr. Öktem, en çok yapılan uğraşları şöyle anlatıyor:
“Çiçek yetiştirmek, dağları keşfetmek, mağaracılık gibi doğa etkinlikleri en çok seçilen uğraşlar arasında. Ağaç işleri, nakış, dikiş, örgü gibi el emeği uğraşlara öncülük eden binlerce basılı ya da elektronik kaynak bulunuyor. Model uçak yapma gibi maket çalışmaları sadece ürün oluşturma değil, bunları yarıştırma olanaklarını da sunabiliyor. Bu uğraş sırasında bedensel, ruhsal, bilişsel ve toplumsal diye özetlenecek gelişimin tüm alanları doyum olanaklarına ulaşabiliyor. Spor her yaş için öncelikli hoş uğraşlar arasında.”