Hitit kanunları nedir ve özellikleri nelerdir? Maddeler halinde Hitit kanunları ve örnekleri
Güncelleme Tarihi:
Hititler, MÖ 17. yüzyılda Anadolu platosundan Sümer şehir devletlerinin çoğunu ele geçirerek büyük bir bölgesel devlet kurmak için ortaya çıkan kabile, göçebe bir halktı. Bu gelişmiş toplum neredeyse ilk Hukuk Kanunlarının ortaya çıkmasını sağladı. Peki, Hitit Kanunları olarak bilinen bu kanunlar nelerdir? İşte, merak edilen tüm detaylar.
Hitit Kanunları, Anadolu'da kullanılan Hitit dilinde çivi yazısı ile iki kil tablet üzerine yazılmış yaklaşık iki yüz kanunun bir bileşimidir.
Hitit Kanunları Nedir ve Özellikleri Nelerdir?
Antik dünyada, yöneticilere genellikle çok fazla güç verildi ve bu da vatandaşları için korkunç sonuçlara yol açtı. Hitit imparatorluğu, kralın hayatın tüm yönleri üzerinde kontrol sahibi olması ve “Büyük Kral” unvanını kazanmasıyla başladı. Eski Krallık'tan Yeni Krallık'a geçişte, Hitit monarşisi değişti. Bir anayasal monarşi veya bir anayasa aracılığıyla gücünü kısıtlamaları olan bir ana yöneticiye sahip bir hükümet haline geldi. Bilim adamları aslında Hititlerin dünyadaki ilk meşruti monarşiye sahip olduğunu düşünmektedirler.
Kral tek otorite olmadığı için, görevleri devrettiği soylulara sahipti. Bu gruba Panku veya “Meclis” adı verildi ve çoğunlukla hukuki meselelerle ilgilendi. Çoğu krala rapor verirken, bazı bilginler Panku'nun diğer üyelerinin yapmadığını düşünüyor. Bu durum MÖ 16. yüzyılın sonları ile 15. yüzyılın başlarına kadar şiddetle ilgili büyük bir soruna yol açtı. Kral Telipinus önceki kral öldüğünde tahtı kimin devralacağına dair kurallar vermek için bir ferman çıkardı. Kadınlar toplumda tipik olarak önemli rollere sahip olmasa da, kraliçe kocasının imparatorluğu yönetmesine de yardımcı olacaktı.
Hitit imparatorluğu oldukça gelişmişti ve iyi kurulmuş bir hukuk kuralına sahipti. Hatta tesadüfi ve kasıtlı hukuk ihlalleri arasında ayrımlar vardı. Daha önce gördüğümüz gibi, Panku birçok davada yargıç olarak hareket ederken, sadece ciddi davalarda davayı krala götürmek gerekiyordu. Bu vakalar arasında, belki de şaşırtıcı bir şekilde, büyücülük vardı. Ancak Hititler cinayeti önlemenin bir yolu olmadığını düşündükleri için cinayet kanunen cezalandırılamazdı, bu yüzden cezaya aileleri içinde karar vermelerine izin verdiler.
Hitit Kanunları ve Örnekleri Nelerdir?
Hitit Kanunlarının bazıları kil tabletlerde korunmuştur. Çoğu yasa, intikam, hırsızlık ve intikam gibi medeni ve cezai konularla ilgilenir. Yasaların çoğu, neden-sonuç durumu oluşturan yasalar olan nedensel yasalardır. Yasalar, aile hukuku ve cinsel davranışla ilgili çeşitli İncil yasalarına benzemektedir. Kil tabletlerde yer alan bazı Hitit Kanunları şunlardır;
Bir kimse Hatti tüccarını öldürürse, bir buçuk pound gümüş verecek, evine gitmesine izin verecek.
Bir kimse hür bir adamı kör ederse veya dişlerini kırarsa, önceden bir libre gümüş verirdi, şimdi yirmi yarım şekel gümüş verecek.
Bir kimse bir cariyeyi veya bir cariyeyi kör ederse veya dişlerini kırarsa, on yarım şekel gümüş verecek ve onu evine gönderecektir.
Bir kimse bir adamı incitir ve ona acı çektirirse, onunla ilgilenecektir. Yine de, onun yerine, iyileşene kadar evinde onun için çalışacak bir adam verecek. Ama iyileşirse, ona altı yarım şekel gümüş verecek.
Her kim hür bir kadının düşük yapmasına sebep olursa, onuncu ay ise on yarım şekel gümüş, beşinci ay ise beş yarım şekel gümüş verecektir.
Kim bir cariyeyi düşük ettirirse, onuncu ay olursa, beş yarım şekel gümüş verecektir.
Hatti'li bir adam, bir Nesyalı köleyi çalıp onu Hatti ülkesine götürürse ve efendisi onu bulursa, ona on iki yarım şekel gümüş verir, evine gitmesine izin verir.
Kim Luvi ülkesinden bir Luvinin kölesini çalar ve onu Hatti ülkesine götürürse ve efendisi onu bulursa, sadece kölesini alacaktır.
Bir erkek veya kadın köle kaçarsa, efendisinin onu kalbinde bulduğu kişi, yılda elli yarım şekel gümüş verecektir.