Hipotalamus nedir ve nerede bulunur? Hipotalamusun görevleri ve hormonları
Güncelleme Tarihi:
Beyinde yer alan çok küçük ama çok işlevsel olan hipotalamus isimli bir yapı bulunur. Hipotalamus pek çok kişi tarafından duyulan ama vücuttaki görevleri çok az bilinen bir yapıdır. Hipotalamusun kelime anlamı ise, aslında Talamusun altında demektir. Hipotalamus nedir ve nerede bulunur sizler için derledik.
Talamus beyinde yer alan bir başka yapıdır ve bunun hemen altında hipotalamus bulunur. Hipotalamusun büyüklüğü ise, yaklaşık olarak bir badem kadardır. Büyük oranda gri bir maddeden meydana gelen bu yapı beynin ağırlığının 1/300 oranına denk gelir. Bütün memelilerde yer alan hipotalamus vücutta çok önemli görevlere sahiptir.
Hipotalamus Nedir ve Nerede Bulunur?
Hipotalamus, ön beyinin altında yer alan bazı bezlerin ve bazı organların çalışmasını düzenlemekle görevli olan bir yapıdır. Beyinde talamusun altında yer alır. Bunun yanında üçüncü ventrikülde alt tabanı oluşturan ön beyin kısmına verilen isimdir. Bu bölge küçük çekirdeklerde oluşur. Aynı zamanda da hipofiz bezi aracılığı ile beyin ve endokrin sistem arasındaki bağlantıyı meydana getirir. Bütün memelilerde vardır.
Hipotalamusun Görevleri ve Hormonlarına
Hipotalamus memelilerde beyin merkezleri ile ilişki kurar. Vücut sıcaklığı mekanizmasının ayarlanması, sempatik sinir sisteminin çalışmasını ve hipofiz bezinin çalışmasını denetler. Susama ve acıkma gibi hislerin de merkezidir. Acıkma ve susama hislerinin hissedilmesini yardımcı olur.
Kan basıncını ve vücut ısısını ayarlamaya yardımcı olur. Bu sayede vücudun homeostazisini korumaya da yardımcı olur. Aynı zamanda ürettiği RF adı verilen madde ile hipofiz bezinin uyarılmasını sağlar. Vücudun iç dengesi ise, hipotalamus tarafından korunur. Protein, karbonhidrat ve yağ metabolizmasını dengeler. Hipofiz bezi alt uç kısımda yer alır. Aynı zamanda arka lobundan oksitosin hormonu ve antidiüretik hormon salgısı hipotalamusta yapılır ve hipofize de aktarılır. Duyguların fiziksel temeli ise hipotalamus tarafından oluşturulur.
Homeostazı korumak için, hipotalamus vücuttaki pek çok hormonu oluşturmaktan ya da kontrol etmekten sorumlu bir yapıdır. Hipotalamus, vücudun diğer önemli hormonlarını gönderen ve yapan hipofiz bezi ile birlikte çalışır.
Hipotalamusun Vücuttaki Görevleri Nelerdir?
Beyin merkezini birbirine bağlar.
Sempatik sinir sistemini iyice denetleyerek korku, stres dolu anlarda vücutta bir gerilme meydana getirir.
Vücuttaki ısı dengesini ayarlamaya yardımcı olur.
İnsanların susama ve acıkma hissini uyararak kişinin su ihtiyacını ve beslenmesini karşılamasını sağlar.
Hipofiz bezinin kontrol edilmesini yardımcı olur.
Vücuttaki iç dengeyi korumada etkilidir.
Korku, beslenme, nefret, cinsel dürtüler gibi çeşitli davranışlar üzerinde önemli bir etkisi bulunur. Aynı zamanda vücutta bulunan biyolojik dengeyi yani gece ve gündüzün algılanmasını sağlar. Gece ve gündüzün algılanması, çeşitli anabolik ve katabolik olayların zamanlanmasını ve vücuttaki hormon mekanizmasını ayarlar.
Kan basıncının ayarlanmaya yardımcı olur.
Hipotalamusun ana amacı, vücudu mümkün olduğunca homeostazda tutar.
Homeostaz, dengeli, sağlıklı, bir bedensel durum anlamına gelir. Vücut her zaman bu dengeyi sağlamaya yardımcı olur. Örneğin, açlık hissi ve susuzluk hissi beyine homeostazı sağlamak için daha çok besine ihtiyaç duyduklarını bildirme şekline ifade eder.
Farklı sistemler ve vücudun bazı bölümlerine ve beyne sinyal gönderirken, aynı zamanda hipotalamusu, dikkat edilmesi gereken dengesiz faktörlere karşı da uyarırlar. Hipotalamus, daha sonra vücudu dengelemek için doğru hormonları kan dolaşımına salarak buna yanıt verir. Hipotalamus, iç sıcaklığın çok yüksek olduğuna dair belli bir sinyal alırsa, vücuda terlemeye başlar. Sıcaklığın çok soğuk olduğu sinyalini alırsa da vücut titreyerek kendi ısısını yaratmaya çalışır. Hipofiz bezi ve hipotalamus ile birlikte, vücudun hormonlarını üreten endokrin sistem ismi verilen bezleri kontrol eder.