Güncelleme Tarihi:
Hiperaktivite erken çocukluk döneminde teşhis edilebilen psikolojik bir rahatsızlıktır.
Hiperaktivite Nedir?
Hiperaktivite doğuştan gelen bir psikolojik rahatsızlıktır bu nedenle anne karnında başlamaktadır. Bebek anne karnında aşırı hareketliliği ile doğar ve bu bebeklik döneminde de devam eder. Hiperaktif çocuklar aşırı hareketli ve yerinde duramayanlar çocuklardır. Çevreye karşı fiziksel olarak aşırı davranış göstermeleri ile dikkat çekerler. Ek olarak hiperaktif çocuklar için sakin olmak oldukça zordur. Otururken yatarken dahi sürekli olarak el veya ayaklarını hareker ettirerek bir şekilde hareket halindedirler. Ülkemizde bu durum çocuğun çok yaramaz bir çocuk olduğu için bu şekilde olduğu algısı olsa da aslında bu doğru değildir. Çocukta hiperaktivite bozukluğu vardır ve erken yaşta teşhis edilip tedavi edilmesi gerekmektedir.
Hiperaktivite Nasıl Anlaşılır?
Hiperakitf çocuklar diğer çocuklara göre daha hareketli ve farklı özellikler gösterebilirler. Hiperaktif çocuklarda aşırı hareket durumu vardır ve bu normal olmayacak derecededir. Çocuk istem dışı olarak bilinçsizce bunları yapmaktadır. Bu durum erken teşhis edilmezse çocuk okul dönemine başladığında daha büyük sıkıntılar çekebilir. Dikkat, konsantrasyon ve hareket kontrolü diğer çocuklara göre oldukça düşüktür. Bu sebeple de dışarıdan sürekli tepki alma, arkadaşları arasında yalnızlaştırılma durumları olabilir. Bu durum çocukta hırçınlık ve sinire yol açabilir. Okula başlayan hiperaktif çocuklarda sürekli yerinde hareket etme, dersi dinleyememe, eşyalarını sürekli olarak kaybetme ve ödev yapamama gibi sorunlar olabilir. Bu tarz durumlar hiperaktivite bozukluğunun göstergesi olabilir.
Hiperaktivite Belirtileri Nelerdir?
Hiperaktivite bebeklerde ve çocuklarda farklılık gösterebilir. Bebeklerde huzursuzluk, sürekli aplama, geç sakinleşme, aşırı tepki, sık sık uyanıp az uyuma ve sürekli kucak isteği hiperaktivite belirtileri olabilir. Bunlar her bebekte olur normal demek yanlıştır çünkü teşhisi geciktirebilir. Çocuklarda ise hiperaktivite belirtileri çocuk kendini oyuna ya da derse veremez. Sürekli dikkat dağınıklığı vardır ve asla yerinde duramaz. Her an hareket halindedir. Kendisi ile konuşulurken dinlemiyormuş gibi davranır. Uzun süre sabit kalamaz. Kendine zarar verebilecek aktiviteler yapabilir. Hiperaktif çocuklar fazlasıyla unutkan ve dikkati dağınıktır. Aileye ve çevreye karşı sürekli öfkelidir. Çevresine fiziksel şiddet uygulayabilir. Bu gibi problemler çocukta hiperaktivite bozukluğu olduğunu göstermektedir.
Çocuklarda Hiperaktivite Tanısı Kaç Yaşında Konulur?
Hiperaktif bir çocukta problem olduğunu aileler genel olarak 6 yaş ve üstünde fark eder. Bunun sebebi çocuğun okula başlamış olmasıdır. Çocuğun okula başlaması ile birlikte sıkıntılar büyümüş ve bir problem olduğu anlaşılmıştır. Tıbben bir çocuğa hiperaktif tanısı koyulabilmesi için çocuğun en az 6 yaşında olması gerekmektedir. Tanı için hekimin aile ve çocuğu birlikte görmesi gerekmektedir. Hekim çocuğun ayrıntılı bir şekilde hayatını aileden dinler. Sonrasında gerekli görürse nöropsikolojik testler ile ölçümler yapar. Ek olarak doktor çocuğun horman düzeyini öğrenmek için hormon testleri de isteyebilir.
Çocuklarda Hiperaktivite Nasıl Tedavi Edilir?
Çocuklar için ilaçlı ve ilaçsız tedavi mevcuttur. Genellikle iki yöntemde uygulanmaktadır. Bilişsel davranışçı terapi ve konuşma terapisi uygulanabilir. Ek olarak ebeveyn eğitimi de uygulanabilir. Hiperaktivite tedavisi uzun süren bir tedavidir. Hastalık belirtisi azalsa da kendiliğinden tamamen geçmez. Bu nedenle sürekli kontrol altında olunması gerekir aksi takdir de yetişkinlik döneminde de ortaya çıkabilir.