Hikayenin yapı unsurları nelerdir ve hangileridir?
Güncelleme Tarihi:
Öğretici türde yazılan hikayeler, genellikle küçük yaş gruplarına hitap eden öğretici metinlerdir. Ancak edebi değerleri sebebiyle ortaöğretim ve lise çağında ders kapsamında işlenir ve farklı yönleriyle ele alınırlar. Peki, hikayenin yapı unsurları nelerdir ve hangi şekilde sıralanırlar tüm detayları ile sizler için derledik.
Edebi ürünler taşıdıkları nitelikler bakımından farklı kategorilere ayrılırlar. Bir eserin hikaye kabul edilmesi içinse yapı unsurlarını taşıması gerekir.
Hikayenin Yapı Unsurları Nelerdir?
Hikaye, Türk edebiyatı da dahil olmak üzere pek çok edebiyatta yer alan köklü eserler olarak nitelendirilebilir. Genellikle roman ile karşılaştırılan bu eser, yapı unsurları incelendiğinde doğrudan ayırt edilebilir. Buna göre hikayenin yapı unsurlarını olayı oluşturan ve metni birbirine bağlayan ögeler şeklinde tanımlamak mümkündür. Söz konusu yapı unsurları kısaca; olay örgüsü, kişi ya da kişiler, zaman ve yer – mekan şeklinde sıralanmaktadır.
Söz konusu unsurlar olayın anlatılması, geliştirilmesi ve sonlandırılması bakımından birbirine bağlıdır. Dolayısıyla hikaye içerisinde tüm yapı unsurlarına yer verildiği görülmektedir.
Hikayenin Yapı Unsurları Hangileridir?
Hikayeye ait yapı unsurlarının metin içerisinde farklı ancak eşit derecede önemli bazı yerleri vardır. Buna göre olay örgüsüne kısaca somutlaştırılmış eylem denmesi mümkündür. Hikayenin olay örgüsü yazarın; kurgu, hayal gücü ve izlenimlerine bağlı olarak ortaya çıkar. Bu noktada, belirlenmiş bir konu etrafında ve neden sonuç ilişkisi çevresinde eylemler gelişir ve bir bütünü oluştururlar.
Olay örgüsünde yer alan eylemleri gerçekleştiren ya da bunlara şahit olan kimselere kişi adı verilir. Olay örgüsü kişi ya da kişilere bağlı şekilde gerçekleşir. Hikayelerin büyük bir bölümünde kişi olarak insan kullanılır. Ancak; hayvan, bitki ya da cansız diğer varlıkların da olay örgüsüne kişi olarak dahil edildiği hikayeler görmek de mümkündür
Hikaye içerisinde oluşturulan olayın tasvir edilebilmesi için farklı bir yapı unsuru olan mekana ihtiyaç duyulur. Mekan, olay örgüsünün geçtiği ev kişilerin bulunduğu yer olarak kabul edilir. Yazarın anlatımına da bağlı olarak hikayeye konu olan mekan genellikle detaylı bir şekilde betimlenmektedir. Bu yazı dili sayesinde metnin akıcılığı artarken, bir yandan da okuyucunun mekanı hayal etmesi kolaylaşır.
Yapı unsurlarının sonuncusu zamandır. Zaman, olay örgüsünün başlangıç ve bitişi arasında kalan süreyi ifade etmek için kullanılır. Buna göre hikayede olay zamanı ve anlatma zamanı olmak üzere iki farklı unsur kullanılabilir. Geçmiş dönemdeki bir savaşa ait hikayenin günümüzde yazılması buna bir örnektir. Metnin yazım zamanı olay; savaşın yaşandığı gerçek dönemse anlatma zamanı olarak nitelendirilir.