Hikayede Anlatım Teknikleri Nelerdir? Hikayede Anlatım Biçimleri Örnekleri
Güncelleme Tarihi:
Temel unsurları anlatıcı, zaman, olay örgüsü, mekan ve karakter olan olay yazılarına öykü denir. Öyküler, durum hikayesi, olay hikayesi ve modern hikaye olarak üçe ayrılır. Her hikaye türünde de belli başlı anlatım tekniklerinden biri ya da birkaçı kullanılır. Hikayede anlatım tekniklerini örnek paragraflarla birlikte ayrıntılı olarak derledik.
Yaşanan toplumsal olaylar ve yapılan yeni keşifler, sadece sosyal hayatı değil edebiyatı da dolaylı olarak etkilemiştir. Örneğin Freud'un psikanaliz kuramını geliştirmesi, hikayelerde bilinç akışı tekniğinin kullanılmasını sağlamıştır.
Hikayede Anlatım Teknikleri Nelerdir?
1- Diyalog:
Hikayelerde iki kişi arasında geçen konuşmalara diyalog denir. Diyaloglarda kelimeler, halk arasında nasıl kullanılıyorsa öyle yazılır. Sanatlı anlatımdan çok doğallığın ön planda tutulduğu diyaloglarda deyimlere, atasözlerine ve halk deyişlerine sık sık yer verilir.
Diyalog tekniği, en çok toplumsal gerçekçi romanlarda ve halk hikayelerinde kullanılır.
2- İç Monolog:
İç monologda karakterlerin duygu değişimleri, düşünceleri izlenimleri ve yaşadıkları karşısındaki gösterdiği ani tepkiler karakterin gözünden anlatılır. Tanrısal anlatımdan farklı olarak iç monologda, okur, olay örgüsünün içerisinde yer alan yeni bilgileri karakterle birlikte öğrenir.
Bu tekniği en çok kullanan başlıca hikaye yazarları şu şekilde sıralanabilir:
Leyla Erbil, Demir Özlü, Etgar Keret, Istvan Szabo.
3- Betimleme:
Okurların, karakterlerini daha iyi çözümlemesi ve mekanları zihninde canlandırması için yapılan tasvirlere betimleme denir. Ruhsal betimlemelerde ana karakterin psikolojisi ön planda tutulurken, fiziksel betimlemelerde mekanlarla birlikte karakterin dış görünüşü tasvir edilir.
4- Bilinç Akışı:
Sigmund Freud'un bilinçaltına dair yazdığı makaleler dünya dillerine tercüme edildikten sonra hem romanlarda hem de öykülerde bilinç akışı tekniği kullanılmaya başlanmıştır. Konu bütünlüğünün olmadığı bu anlatım tekniği, çağrışıma ve imgelere dayalıdır. Bilinç akışı tekniğini ilk kullanan yazar, Deniz Feneri ve Kendine Ait Bir Oda adlı eserleri, yirmiden fazla dile çevrilen Virginia Woolf'tur.
5- Flashback:
Türkçesi ''geriye dönüş'' olan flashback tekniği, sadece öykülerde değil sinema filmlerinde de sıklıkla kullanılır.
6- Çoklu Anlatıcı:
Öykülerin, farklı bölümlerde, birden fazla kişi tarafından anlatılması tekniğine çoklu anlatıcı denir. Bu yöntem, olay örgüsünde anlatılanların, farklı bakış açılarıyla okunmasına ve yorumlanmasına olanak tanır.
Hikayede Anlatım Biçimi Örnekleri
1- Diyalog:
-Hatçe teyze evde mi?
- Yarım saat önce çıktı. Ne yapacaksın sen Hatçe'yi?
- Ona bir şey demem lazım.
- Bana de hele.
- Olmaz, ona söylemem lazım.
Yukarıdaki diyalog örneğinde Hatice ismi ''Hatçe'' şeklinde kullanılmıştır.
2- İç Monolog:
''Beni sorguya çekmeye götürdüklerini sanmıştım. Fakat çabucak farkına vardım ki durum biraz daha kötüymüş. İstasyonun yüz metre ilerisindeki yük deposuna vardığımızda gömleğimi çıkarmam ve duvara dönüp durmam emredildi. Elimle düğmeleri çözermiş gibi yaparak arazi ceketimin içine soktum, demeye kalmadı ki iki askeri, her nasılsa gizlemeyi başardığım küçük tabancamla vurdum''
Vladimir Nabokov - Göz
Göz adlı hikayede, karakterin ansal olarak yaşadıkları onun gözünden okura sunulmuştur. Eğer bu metin Tanrısal anlatımla kaleme alınsaydı, yazar, karakterin kurşuna dizileceğini söylerdi. Çünkü bu anlatım tekniğine yazar her şeyi bilir. İç monologlarda ise okurlar ve karakterler, yeni gelişmeleri olay örgüsünün içinde öğrenir.
3- ''Çok yorgun görünüyor. Yanakları içine çökmüş. Rengi sapsarı. Elleri zayıf ve kemikli. Kolları çelimsiz. Saçları bu gençte beyazlamaya başlamış. En fazla yirmi dört, yirmi beş yaşında. Ama kırk gösteriyor.''
Bu örnek metinde fiziksel betimleme tekniği kullanılmıştır. Karakterin ruhsal durumu ya da gözlemleri değil fiziksel özellikleri detaylı bir şekilde tasvir edilmiştir.