Herkes için gökbilim

 

Astronomiyi çocuklar, gençler ve yetişkinlerle birlikte uygulayarak öğrenmeyi hedefleyen Stellar Lab, şimdiye kadar 80 lisede bilim kulübü kurulmasına aracılık etti. Aynı zamanda öğretmenler ve veliler için de materyaller tasarlayan Stellar Lab’ın ağırlıkla liseli gençlerden oluşan bir bilim kulübü var, bu kulübün yüzde 98’i ise kızlardan oluşuyor. Astronominin bir lüks olmadığını, oldukça basit araçlarla kazanımı yüksek etkinlikler yapılabileceğine inanan Halil Bağış, kendi astronomi yolculuğunu ve Stellar Lab‘ın hikayesini anlattı:

“ASTRONOMİYE GÖNÜL VEREN ÇOCUKLAR YALNIZ DEĞİLDİR
Çocukluğum Şanlıurfa’da geçti. Astronomi yani gökbilime dair hatırladığım en eski anım ilkokuldayken ders kitabında Satürn gezegeniyle karşılaşmam. Satürn’ün resmi bana , çok enteresan gelmişti. Etrafındaki kocaman halkada yürüdüğümü hayal etmiştim. 6’ncı sınıftayken ilgi duyduğum, sevdiğim şeyleri yazdığım bir defterim vardı. Bir gün sosyal bilgiler öğretmenim bu defteri gördü ve ‘Bir sürü hayal var burada, birini seçip yolunu çizmelisin’ dedi. Ben de ‘En çok neyi istiyorum, neyi seviyorum?’ diye düşündüm ve astronomi öne çıktı. Lise hayatım kendi çapımda astronomi ile ilgili dergiler hazırlayarak geçti. İlgi alanımı yaygınlaştırabilecek imkanım ve arkadaş çevrem yoktu o yıllarda. Ben çocukken astronomiyle ilgilen her çocuk yalnızdı… Çünkü öğretmenlerin de bu konuda fazla bilgisi yoktu, arkadaşlar genellikle dalga geçiyorlardı. Hala da kısmen böyle aslında. Daha dün bir öğrenci mesaj attı bana ‘Seçmeli olarak astronomi dersi almak istiyorum ama herkes benimle alay ediyor, ‘Uzaya mı gideceksin’ diye sesleniyorlar’ diyor. Güzel tarafı ise şu; etrafta konuyla ilgili kimse bir şey bilmeyince bilir kişi siz oluyorsunuz, kimse akıl veremiyor.

ANNEM DE BENİMLE BİRLİKTE ÖĞRENDİ
Annem astronomi kelimesini benimle birlikte öğrendi. Aslında etrafta danışacak kimse olmayınca her şeyi kitaplardan öğreniyorsun ve kitaplar yoruma açık değil. Böyle olunca yani etrafta somut bir örnek görmeyince insan daha mükemmeliyetçi oluyor. Üniversiteye kadar astronomi benim için çok güzel ama erişilemez bir ilgi alanıydı.

UZAYLILAR GERÇEK Mİ?
İstanbul Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü’ne başladığımda okulun ilk günü bir baktım ki sınıfta benden başka yaklaşık 200 kişi daha var. İlk derste bir çocuk el kaldırdı ‘Hocam uzaylılar gerçek mi?’ diye bir sordu. Bölümdeki öğrencilerin çoğunun gerçekten ilgilendiği için değil başka bir seçeneği olmadığı için geldiğini fark ettim.. Gözlemlerime dayanarak okuldaki 10 kişiden birinin bu işe gönül verdiğini söyleyebilirim. İstanbul’a gelmek, burada astronomi hakkında daha fazla bilgi sahibi olacağımı bildiğimden benim için çok önemliydi. Şanlıurfa’da bir teleskop görsem heyecandan kalbim çıkacak gibi olurdu, kitaplara erişmek bile çok zordu oysa İstanbul’da okul ortamı çok farklıydı.

AYNI GÖKYÜZÜNÜN ALTINDA
Teleskopla gözlem şansını üniversite kulübümüzde yürüttüğümüz çalışmalarda buluyorduk. Bu kulüple birlikte Bayrampaşa’da bir 23 Nisan Etkinliğine gittik, orada bir çocuğa güneş sistemini ve uzayı anlattım. O gün anladım ki bu konuda çocuklarla daha çok şey paylaşmalıyım. Eş zamanlı olarak Ümraniye’de üstün yetenekli çocukların öğrenim gördüğü bir eğitim merkezinden teklif aldım, orada 2 yıl boyunca astronomi anlattım. Bir dönem araştırma ve geliştirme merkezinde öğretmenlere uzayı anlattım. Şu an sahip olduğum eğitimci profilini yaşayarak ve deneyimleyerek edindim. 2019 yılında bir hocamla sohbet ederken astronomi ile ilgili kaynaklara toplu olarak erişimin olmadığını, gerek araştırmacıların gerekse öğretmenlerin bu konuda sıkıntı yaşadığını fark ettik. Böylece Stellar Lab adını verdiğim dijital astronomi kütüphanesini kurmaya karar verdim. Son bir yıldır yalnızca kütüphane olarak değil bir platform olarak yola devam ediyoruz. Amacımız her yaş grubuna uygun hazırlanan içerik ve atölyelerle astronomi bilimini erişilebilir kılmak. Astronomi insanın evrende ne kadar küçük bir nokta olduğunu görerek tevazu ve nasıl büyük bir bütünün parçası olduğunu görerek de öz güven sahibi olmasını sağlıyor. Bu yönüyle astronomiden bireysel ve kitlesel olarak sosyal faydalar elde edebileceğimize inanıyoruz. Hepimiz farklılıklarımızla aynı gökyüzü altındayız.

NERDEYSE TAMAMI KIZ
Ağırlıklı olarak lise öğrencilerin oluşan bilim kulübümüzde öğrenciler kendi materyallerini geliştiriyor. Ayrıca düzenlenen etkinliklerin organizasyonundan tutun sosyal medya paylaşımlarına varana kadar her iş için gönüllü olarak çalışıyorlar. ‘Ben bu işin bir parçası olmak istiyorum’ diyenlerin yüzde 98’i kız. Bu kız çocuklarının büyük bir çoğunluğu birbirini tanımıyor, yani arkadaşlarından duyup gelmiş değiller, astronomi aşkı içlerinde var.”

FARK YARATAN SEÇİLDİ
Sabancı Vakfı, 2009 yılından bu yana yaşadıkları çevrede karşılaştıkları sorunları çözmek için uğraşan ve topluma cesaret verenlerin hikayelerini görünür kılmak amacıyla Fark Yaratanlar Programı düzenliyor. Stellar Lab da 12’nci sezonun Fark Yaratanlar’ından biri seçildi.