Hemostaz nedir, nasıl gerçekleşir? Hemostaz ne ile başlar?

Primer hemostaz, trombosit adezyonu, vazokonstriksiyon, agregasyonu ve şekil değiştirmesini de içeren bir dizi olaydan meydana gelir. Bu nedenle de trombositler, vasküler faktörler ve koagülasyon proteinleri gibi pek çok sayıda ve çeşitte komponent rol alır.

 Hemostaz Nedir?

 Damarların hasar görmesi ve damar bütünlüğünün bozulması ile başlayan, damar hasarından sonra kanamanın durdurabilmesi için ortaya çıkan pıhtılaşma sürecindeki fizyolojik sistemin tamamına hemostaz ismi verilir. Damar endotel hücreleri, doku faktörü, von Willebrand faktör, fibrinolitik sistem, trombositler, pıhtılaşma proteinleri ve antikoagülan proteinler hemostatik de bu sistemin en önemli elemanlarıdır.

 Hemostatik sistem elemanları, doku hasarına ani bir şekilde yanıt verir. Hasarı lokalize eder ve damarda meydana gelen hasarlı bölgeyi tıkayarak kanın damar dışına akmasını önemli ölçüde önler. Bu sayede de damar bütünlüğünü yeniden sağlanmış olur. Hemostazı sağlamak için hemostatik sistem elemanlarının denge içinde olması gerekir. Bu dengenin bozulması ise, anormal kanama ya da tromboz ile sonuçlanarak insan sağlığı için hayati tehlike meydana getirir.

 Hemostaz Nasıl Gerçekleşir?

 Primer hemostaz, trombosit adezyonu, vazokonstriksiyon, agregasyonu ve şekil değiştirmesini de içeren bir dizi durumdan meydana gelir. Bu nedenle de trombositler, vasküler faktörler ve koagülasyon proteinleri gibi pek çok sayıda ve çeşitte komponent rol alır. Bunların bir bölümü dolaşımda çok az sayıda bulunur ve çoğu da inaktif formda bulunuyor. Bu komponentler, gerekli olması halinde depolardan yüksek miktarlarda salınabilir ve hızlı bir şekilde de sentezlenebilir. Aynı zamanda, tetikleyici bir faktörle karşılaşıldığı zaman çok kısa bir süre içinde aktiflenebilirler.

 Dolaşımda çok küçük konsantrasyonlarda olmaları, komponentler arasında önemli bir etkileşim olmasını engeller. Koagülasyon kısaca üç aşamada gerçekleşerek ve sonlanır. Bunlar ise,

Hasar sonrasında ilk olarak trambositler, damar duvarı ve bazı plazma proteinlerinin de rol aldığı primer hemostaz,

Hemen onun arkasından, dakikalar içinde koagülasyon faktörlerinin de işe karışması ile ortaya çıkan sekonder hemostaz,

Aynı zamanda dakikalar içinde fibrinolizisin başlaması ve saatler içinde de meydana gelen pıhtının parçalanması.

Hemostaz Ne ile Başlar?

 Hemostaz, damarın hasar görmesi ve damar bütünlüğünün bozulması sonucunda başlar. Damar hasarından sonra yeniden damar bütünlüğünün sağlanabilmesi için gerçekleşen pıhtılaşma sürecindeki fizyolojik sistemin tamamına hemostaz ismi verilir. Hemostatik sistem elemanları, doku hasarına ani yanıt vererek hasarı lokalize eder ve damarda bulunan hasarlı bölgeyi tıkayarak kanın damar dışına akışını önemli ölçüde engeller ve damar bütünlüğü yeniden sağlanır. Hemostazı sağlamak için hemostatik sistem elemanlarının denge içinde olması gerekir. Dengenin bozulması anormal tromboz ya da kanama ile sonuçlanarak hayati tehlikeye yol açabilir. Hemostaz 3 evrede meydana gelir. Bunlar ise,

Primer (Birincil) Hemostaz: Damar hasara uğradığı zaman kanamaya karşı verilen ilk yanıt birincil hemostazdır. Sinir sistemi uyarıları sonucunda hasarlı bölgede damar büzüşmesi (vazokonstrüksiyon) ile kanın akış hızı yavaşlatılır. Daha sonra da trombosit (Platelet) adezyonu (yapışma), agregasyonu (kümeleşme) ve aktivasyonu ile hasarlı bölgede gevşek bir tıkaç yardımı ile kanama durdurulur.

Seconder (İkincil) Hemostaz: Fibrin oluşumu ve koagülasyon sisteminin aktivasyonu evrelerinden meydana gelir. Gevşek yapıda olan tıkaç koagulasyon faktörlerinin devreye girmesi sonucunda mekanik olarak çapraz fibrin ağları ile sıkı ve güçlü bir hale getirilir.

Fibrinolizis: Hemostazın damarda ortaya çıkan doku hasarı giderildikten sonra meydana gelen fibrin tıkacın plazmin enzimi ile çözülme evresidir.