Hazırlıkla değil yetenekle giriliyor... BİLSEM ebeveynler arasında bir trend oldu
Güncelleme Tarihi:
BİLSEM’ler, özel yetenekli öğrencilerin kişisel gelişimlerine katkı sağlamak amacıyla açılmış proje tabanlı bağımsız destek eğitim kurumları olarak tanımlanıyor. Aralık ayı itibarıyla Türkiye genelinde 110 bin 730 özel yetenekli öğrencinin, ilgi alanları doğrultusunda eğitim aldığı bu kurumlar bazı veliler tarafından bir ‘statü’ merkezi olarak değerlendiriliyor. Çocuklar bu merkezlerde eğitim almaları için zorlanabiliyor. Bu amaçla bazı veliler çocuklarının elinden tutup hazırlık kurslarının yolunu tutuyor. Oysa BİLSEM’ler öğrenci seçerken hazırlıktan çok yeteneği önemsiyor. Konuyla ilgili Hürriyet’e konuşan MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürü Doç. Dr. Mustafa Otrar, öğrencilerin BİLSEM’de eğitim alabilmek için bir sınavdan değil 3 aşamalı değerlendirme sürecinden geçtiğini belirtti. Doç. Dr. Otrar, son zamanlarda çocuğunu BİLSEM’e göndermenin ebeveynler arasında bir trende dönüştüğüne dikkat çekerek, özel yetenekli olmayan bir çocuğun BİLSEM aşamalarını geçmesi ve merkezde eğitime başlaması mümkün olsa da bu durumun sonradan uyum sorunlarına neden olabildiğini dile getirdi. Ayrıca kurs görünümlü oluşumların insanların umutlarını sömürdüğünü söyleyen Otrar, birçoğu için hukuki sürecin başlatıldığını açıkladı.
Amacı, özel yetenekli öğrencileri desteklemek olan Bilim Sanat Merkezleri (BİLSEM) özellikle son yıllarda velilerin gözdesi. Bu yüzden ilkokul 1,2 ve 3’üncü sınıflarda okuyan bazı öğrenciler, özel kurslar ya da öğretmenlerle yoğun tempoda çalışıp BİLSEM değerlendirme sürecine hazırlanıyor. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürü Doç. Dr. Mustafa Otrar ise bu konuda velileri uyarıyor: “BİLSEM’ler de özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilere destek hizmeti sunuluyor. Dolayısıyla burası öğrenciler için bir etiket değil, ihtiyaçlarını karşılayan bir merkez.”
BİLSEM’lerde öğrencilere ders dışı saatlerde ilgi alanları ve okul müfredatları göz önünde bulundurularak güzel sanatlar, yaratıcı yazarlık, drama, yapay zeka, yabancı dil, arkeoloji, şehir kültürü ve benzeri alanlarla eğitim programları uygulanıyor. 81 ildeki 371 BİLSEM’de 110 bin 730 özel yetenekli öğrenci eğitim alıyor. Bu öğrencilerin 89 bin 268’i genel zihinsel yetenek, 11 bin 564’ü resim ve 9 bin 898’i müzik alanında çalışma yapıyor.
SINAV DEĞİL 3 AŞAMALI DEĞERLENDİRME
Öğrenciler BİLSEM’de eğitim alabilmek için 3 aşamalı bir değerlendirme sürecinden geçiyor. Bu sürecin ilk aşamasını çocuğun okul öğretmeninin değerlendirmesi oluşturuyor. Ardından öğrenciler, il milli eğitim müdürlükleri tarafından oluşturulan komisyon tarafından tablet bazlı genel bir sınava giriyor. Üçüncü aşamada ise bireysel değerlendirme yapılıyor. MEB’in belirlediği merkezlerde uluslararası geçerliliği olan testler uygulanıyor. Müzik ve resim alanlarında farklı kriterler değerlendiriliyor. Örneğin çocuğun iyi resim yapması kadar perspektif gözlemine de bakılıyor. Öğrenciler 2’nci sınıf itibariyle BİLSEM’de eğitim almaya başlıyor ve lise sona kadar devam edebiliyorlar.
ÜSTÜN YETENEK MÜKEMMELLİK ANLAMINA GELMİYOR
Son zamanlarda eliler arasında BİLSEM eğitimi bir trende hatta bir yarışa dönüştüğü için 21 Aralık - 23 Şubat tarihleri arasında yapılacak ön değerlendirme öncesinde ilkokulda okuyan çocuğunu özel derslerle BİLSEM değerlendirme sürecine hazırlayan velilerin sayısında bir artış gözleniyor. Doç. Dr. Mustafa Otrar’a göre aslında sorun da tam burada başlıyor. Çünkü BİLSEM’ler herkese göre eğitim veren kurumlar değil. Dolayısıyla özel öğrenciler için oluşturulmuş bir programa kaydolan ve o alanda güçlü olmayan çocuklar değerlendirme sürecini özel derslerle geçseler bile bir zaman sonra diğer özel yetenekli çocuklar arasında kendilerini geride kalmış ve özgüvensiz hissediyorlar. Bu nedenle aileleri uyaran Doç. Dr. Otrar şunları söylüyor:
“Özel eğitim olarak adlandırdığımız durumda amacımız çocuğun var olan ihtiyacına cevap vermek. Eğer yeteneği üstünse BİLSEM üzerinden çocuğun eğitsel ihtiyaçlarını gidermeye çalışıyoruz. Burada önemli olan öğrencinin akranlarından önemli düzeyde farklı olması. Çocuğun özel yetenekli olması mükemmel bir şey gibi algılanıyor. Aslında bu yanlış. Zeka ile akademik başarı arasında doğrudan bir bağ yok. Ancak BİLSEM eğitimi bazı ebeveynler tarafından yüksek statü gibi algılanıyor. İşin aslı özel yetenekli çocukların davranış problemleri, içsel çatışmaları, çevrelerine uyum sağlama gibi kendilerine özgü sorunları olabiliyor. Yani bu çocuklar için her şey harika değil. Burada çocuğun sağlıklı gelişmesi için özel bir çalışma yapılıyor.
ÖZEL YETENEKLİ OLMAK CAZİP GÖSTERİLİYOR
Bu ‘özel yetenek etiketi’ bazı aileler tarafından farklı algılanıyor. Son zamanlarda artan özel öğretmenler ve internet üzerinden çalışma yapan kurs görünümlü oluşumlar da insanların bu algısını sömürüyor. Ailelerin bu konudaki beklentilerini körükleyip, kandırıyorlar. Birçoğuna hukuki sürecimizi başlattık. Aileleri de bu konuda bilgilendirmeye çalışıyoruz. Çünkü yani yetenek kalıtsal kökenlidir, ekleme veya çıkarma yapılmaz. Bu yüzden zorunlu olmadıkça 4’üncü sınıftan sonra tanılama yapmıyoruz.”
BİLSEM TAKVİMİ
21 Aralık 2024-23 Şubat 2025: Ön değerlendirme uygulamaları
28 Şubat 2025: Bireysel değerlendirme uygulamalarına katılmaya hak kazanan öğrencilerin ilan edilmesi
03-07 Mart 2025: Ön değerlendirme sonuçlarına itiraz başvurularının alınması
10-21 Mart 2025: Bireysel değerlendirme uygulama randevularının oluşturulması
14 Nisan- 27 Haziran 2025: Bireysel değerlendirme uygulamalarının yapılması
4 Temmuz 2025: Kayıt hakkı kazanan öğrencilerin ilan edilmesi
7- 11 Temmuz 2025: Bireysel değerlendirme uygulama sonuçlarına itiraz başvurularının alınması
28 Temmuz- 29 Ağustos 2025: BİLSEM’de eğitim almaya hak kazanan öğrencilerin kayıt işlemlerinin gerçekleştirilmesi