Harita Türleri Nelerdir? Siyasi, Coğrafi Ve Konularına Göre Harita Türleri..
Güncelleme Tarihi:
Günümüzde kullanılmakta olan pek çok farklı harita bulunmaktadır. Bu haritalar insanlar için oldukça büyük bir kolaylık sağlamakla birlikte bir hayli pratik bilgiler sunmaktadır. Haritanın pek çok çeşidi mevcuttur. Her harita çeşidinin kendisine has fonksiyonları vardır. Sizin için haritanın ne demek olduğunu, harita türlerinin neler olduğunu, siyasi, coğrafi ve konularına göre harita türlerinin hangileri olduğunu derledik.
Haritalar, çeşitli fonksiyonları ile birbirinden ayrılmaktadır. Bu ayrımın neticesinde farklı harita türleri meydana gelmiştir. Bu haritaların fonksiyonlarına bakarak bölgeleri ve diğer tüm coğrafi şekilleri çok daha iyi anlayabilmek mümkün olmaktadır.
Harita Nedir?
Harita, yeryüzünün bütününün veya bir parçasının belli oranlarda küçültülmüş bir biçimde bir düzlem üstünde gösterimine denilmektedir. Yeryüzü düzleme açılmayan kapalı bir şekil olmasından dolayı küçültme ile beraber harita projeksiyonlarının da kullanılması ile düzleme izdüşüm işlemi yapılmaktadır. Haritanın temel görevi, bölgenin topografyası veya ilişkili olan diğer konularda, jeomorfolojisi, jeolojisi, iklimi, yeraltı kaynakları, trafiği, farklı bakış açılarından ekonomisi ve benzeri konularında bilgi vermektir.
Başlarda haritacılık sadece savaşlar sayesinde var olmuştur. Sonraki zamanlarda ilmi konularda ve siyasi özelikteki konularda söz sahibi konuma gelmiştir. Bununla beraber haritacılık anlayışı kapsamında en doğru hesapları yapabilen kişilerin denizciler olmasından dolayı Portekizler haritacılık tarihinde büyük bir yer tutmaktadır. Yine aynı şekilde ünlü gök bilimci olan Ptolemaios (Batlamyus) da tarihi geçmişinde haritacılığa adını altın harfler ile kazımıştır. Bu hali ile harita, esasen insandan insana yer referanslı olarak bilgi aktaran, genel itibari ile basılı bir iletişim aracıdır.
Harita Çeşitleri Nelerdir?
Haritalar, sayısal haritalar ve basılı haritalar dahil olmak üzere iki gruba ayrılabilmektedir. Sayısal haritalara vektör harita, matris harita ve raster harita adı da verilmektedir. Sayısal harita özelliğindeki coğrafi veriler, Ulusal Coğrafi Veri Altyapısı'nın esas altlık verilerini oluşturmaktadır. Anadolu Medeniyetleri Müzesi içerisinde yer alan ve milattan önce 6200 yıllarına tarihlenmiş olan Çatalhöyük şehir planını gösteren harita, dünyanın bilinmekte olan en eski haritasıdır. Çok sayıda harita çeşidi bulunmaktadır. Bu çeşitler şu şekilde sıralanmaktadır:
Kullanım amaçlarına göre haritalar
Ölçeklerine Göre haritalar
Konularına göre haritalar
Şeklinde başlıklara ayrılmaktadır. Kullanım amaçlarına göre haritalar; idari ve siyasi haritalar, beşeri ve ekonomik haritalar, fiziki haritalar, özel haritalar şeklinde sıralanmaktadır. Ölçeklerine göre haritalar; büyük ölçekli haritalar, orta ölçekli haritalar ve küçük ölçekli haritalar olarak sıralanmaktadır. Konularına göre haritalar ise; genel haritalar, özel haritalar olarak ikiye ayrılmaktadır.
Siyasi, Coğrafi ve Konularına Göre Harita Türleri Nelerdir?
Ülkelerin başka ülkeler ile birlikte olan sınırları siyasi haritalar üzerinde gösterilmektedir. Ülkelerin kendi içlerinde yer alan ayrım ise idari haritalar üzerinde gösterilmektedir. Kıtaların ve ülkelerin sınırlarını gösterebilen haritalar siyasi haritalardır. Siyasi haritaların kullanılması ile birlikte alan ve uzunluk hesaplamaları yapılmaktadır.
Siyasi haritalar esasen yer şekilleri hakkında herhangi bir bilgi içermemektedir. Bir diğer deyiş ile yeryüzü şekillerinin yer almadığı haritada, uzunluk veya alan bulma konuları hakkında bilgi alınmaktadır. Coğrafi harita, belli bir kullanım gayesi için, yeryüzünün ya da bir bölümünün kuşbakışı şeklindeki görünümünün belli bir ora dahilinde küçültülerek, bu bilgilerin özel işaretler aracılığı ile bir düzlem üstünde gösterilmesidir.
Harita tanımı, Uluslararası Kartografya Birliği tarafından en son olarak 1991 senesinde yapılmıştır. Konularına göre haritalar ise kullanım amaçlarına göre özel haritalar ve genel haritalar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Toplumun geniş bir kesimi tarafından kullanılabilen haritalardır. İzohips ya da eş yükselti eğrisi tekniği ile yapılmaktadır. Araziyi ölçekleri oranında detayları ile göstermektedir.