Gizli özne nedir, nasıl bulunur ve öge sayılır mı? Gizli özne örnekleri ile konu anlatımı

Dil bilgisinin en önemli konularından biri olarak cümlenin öğeleri gelmektedir. Özellikle bu konuda cümlenin temel ögeleri içerisinde başta yüklem olmak üzere aynı zamanda özne ifade edilir. Ancak bazı durumlarda nesne gizli olarak cümle içerisinde bulunmaktadır. Bunu anlayabilmek için ise belli başlı bazı sorular ve unsurlar bulunur.

 Gizli Özne Nedir?

 Türkçede öznenin 4 türünden biri olarak özne ön plana çıkar. Genel olarak ise cümlede bulunmayan, ancak okuyucu tarafından var olduğu bilinen öznedir. Daha doğrusu cümlenin öğeleri çıkarılırken, yüklem üzerinden sorular ile beraber özne cevabı alınır. Bu cevap alınmasına rağmen cümle içerisinde özne yoktur. Böylece bu da gizli özne olarak ifade edilir. Genel olarak eğer kelime bazında cümle içerisinde özne yok ise, mutlaka gizli özne olarak yer alır. Tabii bunu bulabilmek için bazı soruları yüklem üzerinden yöneltmek gerekmektedir. Belli başlı bazı zamirler üzerinden cümle içerisinde gizli özne ifade edilebilir. Bunlar arasında ‘ben, sen, o, biz, siz ve onlar’ şeklindedir.

 Gizli Özne Nasıl Bulunur?

 Cümlenin öğeleri açısından dilbilgisinde en çok merak edilen konular arasında, gizli öznenin nasıl bulunacağı geliyor. Bu doğrultuda cümleye sorulacak olan belli başlı bazı sorular bulunmaktadır. Özellikle cümle içerisinde yer alan yükleme yöneltilen soru ile beraber eğer bir cevap geliyor ise o vakit gizli özne bulunabilir.

 - Kim

 - Kimler

 Genel olarak yukarıdaki sorular cümlenin yüklemi ne sorulduğu vakit, cümlede olmamasına rağmen bir cevap geliyor ise o zaman özne bulunmuş olur. Tabii bu durum gizli özne olarak öne çıkar. Aynı zamanda kişi zamiri olarak da ifade edilebilir. Yani yöneltilen soru ile beraber kim ya da kimler sorusu üzerinden, mutlaka canlı bir varlığın öne çıkması gerekmektedir. Böylece nesne ile özneyi karıştırmadan, cümle içerisindeki gizli özneye ortaya çıkarma şansı sağlanır.

 Gizli Özne Öge Sayılır mı?

 Her ne kadar cümle içerisinde gizli olarak ifade edilse bile, gizli özne yine cümlenin bir öğesi olarak öne çıkar. Çünkü yükleme yöneltilen soru ile beraber eğer cümle içerisinde cevap geliyor ise, o vakit zaten cümlede bir özne olduğu anlaşılır. O yüzden bunun gizli olup olmadığını pek bir önemi kalmaz. Herhangi bir işin kimin tarafından yapıldığına yönelik, bir çekimli fiil ile beraber yüklem üzerinden cevap elde edilir. Bunlar içerisinde örneğin gittim, geldim, aldım ya da çözdüm gibi yüklemler olabilir. Hem tekil hem de çoğul olarak da öne çıkabilir. Böylece cümle içerisinde yöneltilen soru ile beraber yüklem üzerinden gizli özneyi kolayca bulma şansı elde edilir.

 Gizli Özne Örnekleri ile Konu Anlatımı

 Gizli özneye daha kolay bir şekilde anlayabilmek için farklı cümleler üzerinden örnek vermek mümkün. Özellikle kim ve kimler sorusu ile beraber, yüklem üzerinden gizli özne bulunur. Aslında kelime olarak cümle içerisinde yer alan özneden bir farkı yoktur. Buradaki tek bir fark gizli özne cümle içerisinde kelime şeklinde bulunmaz.

 Yarın kitap almaya gideceğim. (Kim gidecek?)

 Dün kilometrelerce koştum. (Kim koştu?)

 Yarın geliyorlar. (Kim geliyor?)

 Görüldüğü üzere bu şekilde birçok farklı örnek üzerinden gizli özne cümle içerisinde bulmak mümkün.