Genç Türk mucit final yolunda

İstanbul’da yaşayan 16 yaşındaki Elif Bilgin, 2 yıl boyunca muz kabuğundan biyoplastik üretmek için çalıştı. Sonunda amacına ulaşan Bilgin, elektrik yalıtımında kullanılabilecek malzemeyi muz kabuğundan üretmeyi başardı. Projesi binlerce çalışma arasından sıyrılarak Google Bilim Fuarı’nda 15 Global Finalist arasına katıldı. Bilim dergisi olan Scientific American’ın “Science in Action” ödülünün de sahibi oldu.
Özel Koç Lisesi 10’uncu sınıf öğrencisi olan Bilgin, 3-4 yaşlarında uzay ve gezegenlere ilgi duyduğunu kaşifler, mucitlere merakının da arttığını anlattı. 4 yaşında okumayı öğrenen Elif Bilgin, ailesine soru sormak yerine merak ettiklerini kendisine alınan kitaplardan öğrenmeye başladı. Bilgin, “Çocukken hep hayalimde kitaplarda okuduğum bu kişiler gibi yeni yeni bir şeyler bulmak, geliştirmek vardı” dedi. Genç mucitle, “Muz kabuğundan biyoplastik” projesini konuştuk.

“Başarı haberini muz yiyerek kutladık”

‘Muz kabuğundan biyoplastik’ proje fikri nasıl oluştu? Nasıl karar verdiniz böyle bir çalışma yapmaya?

Kursta ilk birkaç yılda alınan ön eğitimlerden sonra, öğrencilerden bilgi ve becerilerini belli bir konuda toparlayıp birer proje çıkarmaları beklenir. Ben de böyle bir proje hazırlamak için çevreci bir bakış açısıyla araştırmalara başladım. Çevre kirliliğinin büyük ölçüde sorumlusu olan petrol ürünleri ve özellikle plastik ile ilgili yazılar dikkatimi çekti. Bu konuyla ilgili literatür taraması yaptım ve biyoplastik kavramıyla karşılaştım. Bugüne kadar bazı maddelerden biyoplastik üretildiğini gördüm. Bunların arasında patates çok sık karşıma çıktı, fakat patatesin kendisinin sadece plastik yapımında kullanmak için fazlasıyla değerli bir besin maddesi olduğunu düşünerek, yemediğimiz, hatta çöpe attığımız, ama içinde plastiğin ana maddelerinden nişastanın bulunduğu şeyleri araştırdım. Bu şekilde muz kabuğunda nişastanın ve ayrıca selülozun yüksek miktarda olduğunu öğrendim. Her şey böyle başladı.

Ne kadar sürdü çalışmalarınız?

Uzun bir süre literatür araştırmalarım sürdü, daha sonra da deneylerime başladım. Bu süreç 2 yıl sürdü. Hocalarımın zaman zaman danışmanlıkları dışında projeyi tek başıma yürüttüm ve Google’ın yarışmasına katılmaya karar vererek proje raporu ve bir tanıtım videosu hazırlayıp gönderdim.

Türkiye’de herhangi bir özel kuruluş ya da devlet kuruluşundan maddi destek aldınız mı?
Hayır almadım. Zaten şu ana kadar oluşturduğum prototip biyoplastik, maliyeti çok düşük, yapılması için büyük labaratuvarlar gerektirmeyen bir ürün oldu. Sanırım bu özellikleri ve atık bir maddeden üretilmiş olması bu ödülün bana verilmesindeki en önemli etken oldu.

Böyle bir başarı bekliyor muydunuz? Neler hissettiniz?

Bu yarışmaya dünyada 120 ülkeden binlerce öğrencinin başvurduğunu öğrendiğimde kendime hiç şans vermedim. Sadece katılmış olmak bile beni heyecanlandırmıştı. Binlerce öğrenciyle birlikte benim makalem de okunacak diye seviniyordum. Önce, haziran başında, 3 yaş grubundan (13-14, 15-16, 17-18) toplam 90 finalist seçildi. Kendi yaş grubumdan seçilen 30 kişiden biri oldum ve Scientific American adlı derginin verdiği özel ödüle de aday gösterildim. Daha sonra 27 Haziran’da toplam 15 finalistin ve bu özel ödülün sahibinin açıklanacağı söylendi. O gün, ben voleybol antremanındaydım. (1907 Kanarya S.K. oyuncusuyum) Annem dışarıda cep telefonundan Google’ın yayınını canlı olarak izliyormuş. Finalistlerden biri olduğumu duyar duymaz koşarak salona girdi, sevinçle kucaklaştık, daha sonra çıktı. İki dakika sonra bir baktım annem tekrar sahanın ortasında, bana doğru zıplayarak geliyor. Bu sefer de özel ödülü kazandığımı öğrenmiş. Haberi tüm takım arkadaşlarım ve antrenörlerimle birlikte annemin aldığı muzları yiyerek kutladık. Ne yazık ki kabukları boşa gitti.

Nasıl tepkiler aldınız?

Herkesten çok olumlu tepkiler alıyorum. Ödülü veren dergiyle ve BBC’nin Amerika ofisiyle internet üzerinden ropörtaj yaptık. Şimdiye kadar bir partinin milletvekili telefonla ve yolladığı bir mektupla tebrik etti, İstanbul Valisi de twitter üzerinden beni kutladı.

Hedefiniz nedir, ne yapmak istiyorsunuz gelecekte?

Gelecekte tıp okuyup, araştırma yapma imkanı bulabileceğim bir alanda çalışmak istiyorum. Bu çalışmam sırasında ailemin bana büyük desteği oldu. Ablamın tıp fakültesinde okuyor olması, onun da lisedeyken biyolojiyle ilgili projeler yapmış olması, benim gelecekle ilgili fikirlerimin şekillenmesinde çok büyük rol oynadı.

Halk oylaması başladı

Elif Bilgin Google Bilim Fuarı’nda çevre, sağlık veya kaynak sıkıntısı gibi sorunlara yönelik fark yaratacak projesini hayata geçirmeye çalışacak. Bu proje için Elif Bilgin’e 1 yıl süreyle mentorluk ve 50 bin Amerikan doları tutarında bütçe desteği sağlanacak. Google Bilim Fuarı’nda “Büyük Ödül”ün sahibi olacak proje, 1 Ağustos’ta başlayan ve 30 Ağustos’ta sona erecek olan online halk oylaması ile belirlenecek. Finale kalanlar 23 Eylül’de büyük ödül için Google’ın Kaliforniya’daki merkezinde açıklanacak. Kazanan 10 günlük Galapagos Adaları gezisinin yanı sıra LEGO, CERN veya Google’a ziyareti de içeren çok çeşitli hediyelerin de sahibi olacak. Final galası 23 Eylül’de yarışmanın web sitesinden, Google+ sayfasından ve Youtube kanalından izlenebilecek.