Geçmeniz gereken son sınav; mülakat

Acı, tatlı birçok hatırayla üniversiteyi geride bıraktınız. Dersleri verebilmek için çok çalıştınız. Sonunda mezun oldunuz fakat en önemli sınavlardan birini henüz geçmediniz. Şimdi sırada iş hayatına giriş sınavı yani mülakat var. İş görüşmesinde ne sormalısınız, nasıl durmalısınız, ne kadar konuşmalısınız; bunlar ‘ilk intiba’ için çok önemli. Bu sınavı da geçince artık siz de çalışanlar kategorisinde yerinizi alacaksınız. Ancak bu çok da kolay olmayabilir. Bazen mülakatlarda öyle sorular soruluyor ki, ne yapacağınızı şaşırıp kalabilirsiniz. ‘Google’da çalışacak kadar akıllı mısınız?’ kitabının yazarı William Poundstone, işte bu ‘ilginç’ soruları sizler için topladı. Tabii ki bu anlardan nasıl kurtulabileceğinize dair bilgiler vermeyi de ihmal etmedi.

Bir süper kahraman olabilseydiniz hangisi olmayı tercih ederdiniz? (AT&T şirketi), Kişiliğinizi en iyi hangi renk temsil ediyor? (Johnson and Johnson), En çok hangi hayvanabenziyorsunuz? (Bank of America)...
Bunlar kitaptaki sorulardan sadece birkaçı. Poundstone, bazı mülakat sorularının cevaplanması için değil, adayın nasıl davrandığını ölçmek için sorulduğunu anlatıyor ve ekliyor:
“Eski bir Microsoft mülakat sorumlusu olan Joel Spolsky’nin görüşmelerde ‘M&M’ler nasıl üretilir?’ sorusunu sorması 1990’lara dayanır. Bu sorunun cevabını kendisi de bilmez. Benzer bir yaklaşım kullanan Amazon da ‘çıtayı sürekli yükseltme’ geleneğini benimsemiş ve mülakatlarda kötü polis rolünü oynayan mülakat sorumlularına adayların uzmanlık alanlarının dışında, aşırı derecede zor sorular sorduruyor. Bu yöntem, iş arayanların çaresizliğe düştüğü günümüz şartlarında ortak bir işe alım stratejisi haline dönüştü.”

Duraklama, benzetme yap, gerekirse eleştir

Peki böylesi ‘ilginç’ sorular karşısında ne mi yapacaksınız? Poundstone, bu soruyu şöyle yanıtlıyor:

“Hedefiniz duraklamaktan kaçınmak olmalı. Sessizlik her iki tarafın da rahatsız olmasına yol açar. İşin zor kısmı, kafanızda soruyu nasıl çözeceğinize dair bir fikir oluşturamadan doğru şeyleri söylemeyi
bilmektir.”

İşte size kitaptan birkaç tavsiye:

Soruyu tekrar edin: Bunu yapmak, detayları doğru anlayıp anlamadığınızı kontrol etmenize yarar.

Belirsizlikleri giderin: Sorulan ne olursa olsun daha ayrıntılı şekilde açıklanmasını veya daha fazla detay verilmesini talep edebilirsiniz. Bunu yaparak mülakat sorumlusunun ne tür bir cevap beklediği hakkında ipucu elde edebilirsiniz. Bariz cevabın niçin başarıya ulaşamayacağını açıklayın: Şüpheci bir yaklaşımı benimseyerek bariz cevabın veya yaklaşımın yanlış olduğunu kanıtlayın.

Benzetme yapın: Sorunun benzer veya alakasız bir konuyla nasıl karşılaştırılabileceğini açıklayın. Hiçbir benzetme mükemmel değildir. Bu yüzden yaptığınız benzetmelerle çözmeniz gereken problem arasındaki farklara da değinmeniz gerekir.

Beyin fırtınası yapın: Yarım yamalak bir sürü fikir, hiçbir fikir üretememekten daha iyidir. Dahası, beyin fırtınası yapmak bir çeşit ipucu arama yöntemidir. En asık suratlı mülakat sorumluları bile çaba sarf ettiğinizi görünce size biraz kılavuzluk edebilir.

Eleştiri yapın: Beyin fırtınası yaparak bulduğunuz fikirlerin sorunlu yanları olup olmadığını analiz etmelisiniz. İdeal olan hangi yaklaşımın daha ümit verici olduğunu belirterek konuyu bir yere bağlamanız.

Rus bir çete tarafından kaçırılsan, ne yaparsın?

Facebook’ta çalışmak ister misiniz? O zaman buyurun buradan başlayın. İşte Facebook’un iş görüşmelerinde sorduğu sorulardan birkaçı:
- 100 katlı bir binadasın ve elinde birbirinin tamamen aynısı iki tane yumurta var. Amacın tam olarak, en çok hangi kattan yumurtayı aşağıya atarsan kırılmadan kaldığını bulabilmek. Bu iki yumurtayı kullanarak kritik katı nasıl bulabilirsin?

- Eğer bir ATM’yi sıfırdan tasarlıyor olsaydın, nasıl yapardın? Neleri değiştirirdin?

- Tüm Facebook’ta bir günde kaç tane doğum günü postu atılıyor?

- İstanbul’daki tüm camları temizlemek için kaç para istersin?

- Eğer seni işe alırsak, buradaki ilk gününde ne yaparsın?

- Rus bir çete tarafından kaçırılıyorsun. Altılı döner şarjöre arka arkaya iki kurşun yerleştiriyor, şarjörü çeviriyor ve ateş ediyor ama boş yere denk geliyor. Tekrar ateş etmeden önce şarjörü çevirsin mi? Çevirmesin mi? Her iki durumda da vurulma ihtimallerini söyle.

- Facebook’un bütün data ve bilgilerine sahip olduğunu düşün. Ne yapardın?

- Web sitesi nasıl çalışır? Anlat.

- Sence son 20 yılın en iyi buluşu ne?

- Bir profilin sahte olup olmadığını anlamak için nasıl bir yol izlersin?

- Tüm Amerika’da kaç tane elektrik süpürgesi var?

Gördüğün en güzel denklemi anlat, işi al

Google’da çalışmayı düşünenler için mülakat sorularından birkaç ipucu:

- Tüm ebeveynlerin erkek çocuğa sahip olmayı istediği bir ülke düşünün. Her aile erkek çocuk yapana kadar çocuk sahibi olmaya devam ediyor ve sonra çocuk yapmayı kesiyor. Bu ülkede erkeklerin kızlara oranı nedir?

- Şu ana kadar gördüğünüz en güzel denklem hangisidir?

- San Francisco şehri için bir tahliye planı tasarlayın.

- Merdivendesiniz ve her adımda ya bir ya da iki basamak inmenize izin veriliyor. N’inci basamağa ulaşmanın kaç yolu vardır?

- Boş bir otobanda 30 dakikalık süre zarfında araba gözlemleme olasılığı yüzde 95’tir.10 dakikalık sürede bu olasılık nedir?

- Size iki adet bahis seçeneği sunuluyor. Birincisi: Bir basket topu veriliyor ve tek seferde basket atarak bin dolar kazanma fırsatıveriliyor. İkincisi: Yine 1000 dolar kazanmak için üç atıştan ikisini baskete çevirmeniz gerekiyor. Hangisini seçersiniz?

- N adet şirketi birleştirerek büyük bir şirket oluşturmak istiyorsunuz. Bunu yapmanın kaç farklı yolu vardır?