Gayzer Nedir, Nerede Bulunur? Coğrafyada Gayzer En Çok Nerelerde Görülür?
Güncelleme Tarihi:
Gayzer kelimesinin kökeni İzlanda ülkesinde bulunan Geysir isminden gelmektedir. Geysir ise püsküren sıcak su kaynağıdır. İzlanda dilinde püskürmek anlamına gelen geysa kelimesi türetilerek geysir haline gelmiştir. Gayzer püskürmesi ise bu bilgilerden hareketle kaynamakta olan sıcak su kaynağında basınç azalması çok hızlı meydana gelirse yüzeyde buhar olarak açığa çıkmaktadır. Bu duruma gayzer püskürmesinin oluşumu denir. Sizler için gayzer nedir, nerede bulunur, coğrafyada gayzer en çok nerelerde görülür detayları ile derledik.
Gayzer sözcüğüne ülkemizin coğrafyasında sıklıkla rastlamış ve hatta bir gayzer örneği görmüş olabiliriz. Gayzer coğrafya biliminin konusudur. Dolayısıyla eğitim yaşamımızda bizlere coğrafya dersinde gayzer oluşumu, özellikleri ve nerelerde görüldüğü bildirilmektedir.
Gayzer Nedir?
Kesintili bir şekilde sıcak su veya sıcak buhar püskürten aynı zamanda kükürt yayan kaynarca türüne gayzer denmektedir.
Volkan literatürüne bakıldığında gayzer kelimesinin dilimize İngilizceden geçtiği görülmektedir. Her ne kadar İzlanda ülkesinde geysir sıcak su kaynağı görülse de dilimize İngilizceden geçtiği bilinmektedir.
Gayzer sıcak su kaynağı demektir. Bu sıcak su kaynakları ise yer altı sularının magmaya değmesi veya magmanın çok yakınından geçmesi sonucunda ısınmaktadır. Dolayısıyla ortaya da gayzer yani sıcak su kaynağı çıkmaktadır.
Dünyaca ünlü olarak bilinen ve dünyada olağanüstü olarak görülen gayzer örnekleri yer almaktadır.
Bu gayzer örnekleri belirli aralıklarla yeryüzüne doğru olacak şekilde sıcak su püskürme işlemini gerçekleştirmektedir.
Gayzer Nerede Bulunur?
Gayzer oluşumunu düşünüldüğünde yeraltı sularının magmaya değmesi veya yakınından geçmesiyle bu yeraltı sularının ısınması söz konusu olmaktadır. Doğal olarak gayzer örneklerine volkanik ve kırıklı fay hattı bölgelerinde rastlanır.
İzlanda ülkesi ise kutuplara yakın bir bölgedir. Bu nedenden dolayı sıcak su kaynakları bu ülkede görülmektedir.
İki kıta sahasının birbirine ters yönlerde sürtünmesi sonucunda bir yapı oluşmaktadır. Bu yapıya volkanik veya kırıklı fay hattı denmektedir. Bu kırıklı faylar uzunlukları boyunca iki ayrı kategori halinde yer değişikliğine uğrarlar. Hatta deprem riski de bu fay hattı uzunluklarına göre belirlenmektedir.
Gayzer oluşumları da bu bölgelerde bulunmaktadır. Türkiye deprem riski olan bir ülke olmasına rağmen gayzer oluşumuna maruz kalmış bir ülke değildir. Dolayısıyla Türkiye ülkesinde gayzer bulunmamaktadır.
İzlanda başta olmak üzere Rusya, Yeni Zelanda, Şili ülkelerinde gayzer bulunmaktadır. Her ülkede gayzer oluşumu olmamaktadır.
Bu ülkelerde gayzer etkinlikleri incelenmektedir. Bu inceleme için sıcak su kaynaklarının bulunduğu yerlerde kuyular açılmakta ve istifade edilmektedir. Aynı zamanda bu etkinlik için püsküren su kimyasal ve hacimsel olarak da incelenmektedir.
Coğrafyada Gayzer En Çok Nerelerde Görülür?
Coğrafya biliminde dünyanın en ünlü gayzer bölgeleri Yeni Zelanda'nın kuzey adası, İzlanda ve ABD'nin Wyoming Eyaleti yerleridir.
Japonya ve Malaya çevresinde yanardağların oluştuğu ve volkanik bölge olarak geçen çoğu yerde gayzer örneklerine sıklıkla rastlanır.
Yeni Zelanda ülkesinin kuzey adası yerinde Taupo ve Rotorua yakınlarında ortalama gayzer bölgesi 13.000 kilo metre karelik bir alanı kaplamaktadır. Bu bölgede sıcak çamur gölleri ve kaynarca alanları da yer almaktadır. Bu bakımdan yer altındaki büyük ısı enerjisi denetim altına alınmakta ve çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır.
ABD'nin Wyoming Eyaletinde ise Yellowstone Ulusal Parkı bulunmaktadır. Bu parkta 100 adet gayzer ve 3.000 adetten fazla da kaynarca yer almaktadır.
Bu gayzerlerden her saatte bir püsküren, 5 dakika süreyle 30 metre yüksekliğinde bir su sütunu oluşturabilen gayzer ise Faithful Gayzer örneğidir.
Aynı zamanda bu eyalette Jeotermal enerji tesisinde elektrik üretmek için buhar alanı bulunmaktadır. Bu tesis gayzer çeşitlerinden püsküren buharla çalışmaktadır.