Gaiplik nedir, ne zaman başlar? Gaiplik kararı nasıl alınır?
Güncelleme Tarihi:
Hukuk terimlerine baktığımızda birçok farklı kavram görmek mümkündür. Gaiplik terimi de hukukta sıkça sözü geçen bir kelime olarak dikkat çekmektedir. Gaipliğin ne olduğu ise sıkça sorulan bir sorudur. Bu kavramın tanımı ve özellikleri ise kesin olarak belirlenmiştir. Gaiplik nedir? Ne zaman başlar? Gaiplik kararı nasıl alınır detayları ile derledik.
Gaiplik kavramına hukuk içerisinde sıkça rastlanıldığı görülmektedir. Ayrıca bu kavramı birçok kez duymuş olmanızda mümkündür. Özellikle hakkında gaiplik kararı verildi ifadesi çok yaygın bir ifade olarak bilinir. Bundan dolayı da gaiplik hakkındaki her detay ilgi çekici bir hale gelmektedir.
Gaiplik, kısa anlamı ile kendisinden uzun süre haber alınamayan kişiler için kullanılmaktadır. Başka bir deyişle kaybolmuş veya ölmüş olabilme ihtimali yüksek olanlarla alakalı olarak gaiplik kararı verilir. Gaiplik, Türk Medeni Kanunu'nda yer alan bir kavramdır. Bunun için kanunun 32. maddesi gereğince şartların oluştuğu kişi hakkında gaiplik verilebilir.
Tabi her kaybolmuş veya ölmüş olma ihtimali bulunanlar için gaiplik verilmez. Bunun için çeşitli koşullar bulunmaktadır. Koşullara uyan kişiler için gaiplik verilebilir. Çünkü gaiplik ile kişinin varlığı ortadan kalkmış olacaktır. Doğal olarak bu karar ciddi bir karardır. Yani gaiplik sonucunda kişilik ortadan kalkmaktadır.
Ne Zaman Başlar?
Gaiplik kararı ciddi bir karar olduğu için bu konuda belirli bir süre bulunmaktadır. Bu süre oldukça uzun bir süredir. Buna göre haber alınamayan kişiden en son haber alındığı gün itibariyle 5 sene geçmiş olması gerekir. 5 sene sonunda gaiplik kararı onaylanmış olur. Böylelikle kişilik ortadan kalkmış olacaktır.
Gaiplik Kararını Hangi Mahkeme Verir?
Gaiplik kararı konusunda yetkili olan mahkemeler bulunmaktadır. Bu mahkemelerden ilki kaybolan kişinin Türkiye'de son yerleşim yeri yaptığı yerdir. Bu yerdeki mahkeme tadından tarafından gaiplik kararı verilebilir. Bunun yanında böyle bir yerleşim yeri olmadıysa eğer kişinin nüfus sicilinde olan yere bakılır. Burada bulunan mahkemede gaiplik kararı verebilir.
Ancak her iki durumda mümkün değilse kişinin anne ve babasına geçilir. Onların kayıtlı olduğu yerdeki sulh hukuk mahkemeleri de bu konuda görevlidir.
Gaiplik Kararı Nasıl Alınır?
Öncelikle kaybolan kişi hakkında ölüm şüphesi kuvvetli ise yakınları mahkemeye başvuruda bulunur. Başvuru sonucunda değerlendirme yapılarak şartlara bakılır. Çünkü gaiplik kararı belirli şartlara bağlı olan bir durumdur. Bütün gerekli şartlar oluşmadan bu kararı vermek şansı yoktur. Mahkemeler bu konuda sıkı bir araştırma yaparak karar vermektedir. Ayrıca verilen kararın ardından ortaya çıkması muhtemel olan durumlarda iyice incelenmektedir. Yani her detay hukuka uygun bir şekilde ortaya koyulmaktadır.
- İlk şart süre şartı olarak bilinmektedir. Bunun için kaybolan kişiden en son haber alınan tarihe bakılır. Bu tarihten sonra beş yıl geçmişse ve o kişiden bir haber yoksa gaiplik kararı için zemin hazırlanmış olur.
- Diğer bir şart ise ölüm tehlikesiyle kaybolma varsa eğer ölüm olayına neden olan olayın üzerinden 1 yıl geçmiş olmalı.
- Belli periyotlarda ilan verilmesi gerekir. Ayrıca ilk ilandan 6 ay sonrasında tekrar ilan verilir. Kişinin ortaya çıkması veya kesin ölüm hali ile gaiplik düşebilir.
Mahkeme gaiplik kararı verirse eğer bundan sonraki süreçte sonuçlar değerlendirmeye alınır. Gaibin evli olması durumunda eşinin evliliği feshetmesi gerekir. Bunun için eş evlilik feshi için başvuru yapma hakkına sahiptir. Geride kalan miras ise ölüm tehlikesiyle kaybolma olduğunda 5 yıl sonra mirasçılara kalır. Bu sürenin15 yıl olduğu bir durumda vardır. Buna göre uzun zaman haber alınamama durumu olması gerekir.