Fizik tedavide oyunla iyileşme dönemi

Yaşanan deprem felaketinin ardından protez ve diğer rehabilitasyon cihazları daha fazla önem kazandı. Kocaeli Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Biyomedikal Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serdar Küçük ve doktora öğrencileri hem ampute bireyler hem de bilekte hareket kısıtlılığı yaşayan hastalar için yapay zeka destekli cihazlar üretti. Bu cihazlardan biri olan bilek rehabilitasyon robotu, yapay zeka desteğiyle hastaların iyileşmesini hızlandırmayı amaçlıyor. Sabancı Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Elektrik Elektronik Teknolojisi Alanı öğretmeni Dr. Umut Mayatin’in doktora tezi projesi olan robot, içinde bulundurduğu yazılımla hastaların tedavilerini kolaylaştıracak. Dr. Mayatin, çalışmasını şöyle anlattı:

FİZİK TEDAVİ UZMANINA DUYULAN İHTİYAÇ AZALACAK
“Bazı durumlarda hastalar, bileklerini içe ve dışa katlayamıyor, döndüremiyor. Ayrıca parmaklarını birleştiremiyor yani tutma hareketini yapamıyorlar. Dünya üzerinde bu rahatsızlık en çok 65 yaş üstü hastalarda görülüyor. Öte yandan iş kazaları ya da deprem gibi felaketler sonrasında da bu tarz rahatsızlıklarla sıklıkla karşılaşılıyor. Bu durumda olan hastalar rehabilitasyon sürecinde klasik yöntemlerle tedavi oluyor. Örneğin; topu tutma, kaldırma, yer değiştirme gibi eylemleri uyguluyor. Ayrıca bu süreçte fizik tedavi uzmanlarının her bir hastayla özel olarak ilgilenmesi de gerekiyor. Türkiye’de ise her fizik tedavi uzmanına 15 bin hasta düşüyor. Bu robotu tasarlamamızdaki temel amaçlardan biri hastanın fizik tedavi uzmanına duyduğu ihtiyacı azaltmak ve tedavi sürecinin daha sürdürülebilir bir şekilde ilerlemesine yardımcı olmak.

OYUNLARLA DESTEKLENİYOR
Hastaların tedavi sürecinin planlı, istikrarlı ve düzenli olması için cihazımız oyunlarla destekleniyor. Rehabilitasyon robotunda tedavisini uygulayan hasta, aynı anda oyun oynayabilecek. Bu sayede motivasyonu da artmış olacak. Robotik tedavinin bir diğer avantajı da hastanın kısıtlılığının belirlenmesi. Bu kısıtlılığın yapay zeka tarafından belirlenmesiyle robot, hastanın uyguladığı kuvvet oranında destek sağlıyor. Hastanın uyguladığı kuvvet azsa fazla, fazlaysa az destek veriyor. Bu sayede hasta kademeli olarak iyileşebiliyor. Aynı zamanda hastanın yaptığı her hareket veri olarak işleniyor ve doktor tarafından takip edilebiliyor.

HER HASTA EVİNDE KULLANABİLİR
Dünya üzerinde hastaya üç hareketi aynı anda yaptırabilen bir tasarım henüz yok. Benzer hastalarda yüzde 50 daha hızlı iyileşme sağlayan bu robotun evde rehabilitasyon sağlamasını amaçlıyoruz. Öte yandan kendimiz ürettiğimiz için maliyeti oldukça düşük. Bu sebeple robot her hastanın evine rahatlıkla girebilecek. ”

MOBİL UYGULAMA HAZIRLANIYOR
Şu an bir mobil uygulama hazırlığı içinde olduklarını söyleyen Dr. Mayetin, hastaların robotla birlikte bu mobil uygulamayı tablet ya da televizyonları aracılığıyla kullanabileceğini belirtti. Hastaların böylece hem tedavilerindeki ilerlemeleri ve yapmaları gereken egzersizleri görebileceğini hem de oyun oynayarak tedavilerini sürdürebileceğini belirten Dr. Mayetin, “Doktor da uygulama üzerinden gerekli ayarlamaların hepsini yönetebilecek. Örneğin hasta, robottaki kolu hareket ettirerek uzay aracı sürecek, pinpon oynayacak ya da topla tuğla kıracak. Bu oyunlarla aynı zamanda skor da kazanacak” dedi.

SAĞLIKLI BİR BACAĞI TAKLİT EDİYOR
Kocaeli Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Biyomedikal Mühendisliği bölümü doktora öğrencisi Mücahit Ege tarafından geliştirilen protez bacak da, TÜBİTAK tarafından başarı öyküsü olarak seçildi. Protez bacak, sağlıklı bir insanın bacak hareketini taklit edebilecek şekilde tasarlandı. Ampute bireyin denediği protez bacağın hem diz hem de ayak bileği ekseninde hareket etmesi onu benzerlerinden farklılaştıran özelliklerinden biri.