Güncelleme Tarihi:
Fenomenoloji (görüngübilim), felsefi bir kavram olarak dünya çapında kabul görse de yalnız felsefe alanında değil sosyoloji ve psikolojide de etkin olarak kullanılan bir yöntem olduğu açıktır. İnsandan insana gerçek tanımının değiştiğini öne süren pek çok filozof, evrensel kuralların varlığını sorgulamaktadır. Bu sorgulama, toplum tarafından kabul edilen genel kavramların tekrar ele alınması gerekliliğini de savunmaktadır. Fenomenolojinin temel kavramlarından biri de öz olarak ortaya çıkmakta olup gerçekçiliğin bilinç tarafından üretildiği iddia edilmektedir.
Fenomenoloji Nedir?
Fenomenoloji, fenomen üzerine gerçekleştirilen bir araştırma ve sorgulama çabası olarak ortaya çıkan bir felsefe akımıdır. Bu felsefe akımında kavramların yeniden ve detaylı bir biçimde incelenmesi gerektiği savunulur. Fenomenoloji kelimesinin kökünde yer alan "Fenomen" felsefi olarak kavram manasını taşımaktadır. Buna bağlı olarak bazı kaynaklarda "Kavrambilim" olarak ifade edilmektedir. Fenomenoloji, insan deneyimlerinin bazı bilimlerde yapılan nedensel ve nesnel açıklamalar yerine bunlardan bağımsız bir şekilde betimlenmesini hedefleyen bir felsefi anlayışı yansıtmaktadır.
Fenomenoloji (Görüngübilim) Örnekleri
Fenomenolojiye göre içinde yaşadığımız fiziksel dünya, herkes için aynı anlamı taşıyan ve bireylerden bağımsız bir gerçekliğe haiz değildir. Başka bir ifade ile fiziksel dünya görelidir. İnsanların kendisine yüklediği mana ve yorumlara göre değişkenlik taşır. Örnekler vermek gerekirse; fenomenolojiye göre vida, jant ya da anahtar gibi şeyler aslında mevcut değildir. Bunların hepsi farklı şekiller verilen ve farklı işlevlere haiz olan metallerdir.
Afrika'da bir kabilede yaşayan bir insan ile şehirde yaşayan bir insan için anahtar aynı anlam ve değere sahip olamaz. Afrika'da kabilede yaşayan kişi ya da kutuplarda yaşayan bir Eskimo anahtara şehir insanlarının yüklediği manaları veremez. Bu insanlar için anahtarın bir manası yoktur. Anahtarın bu insanlar için var olabilmesi bu anahtara anlam yüklemesi ve onun hakkında yorum yapması gerekir.
Fenomenoloji Temsilcileri ve Hakkında Kısaca Bilgi
Fenomenolojinin Başlıca Temsilcileri:
1- Edmund Husserl: Fenomenolojinin kurucusu olup 1859 yılında Çek Cumhuriyeti'nde dünyaya gelmiştir. 20. yüzyılın en etkili filozofları arasında gösterilen Edmund Husserl, 20 tane değerli eser yazmıştır. Husserl, Mutlak Töz kavramı geliştirerek felsefenin bir bilim olduğunu savunmuştur. Bazı kaynaklarda "Mutlak Töz" kavramı "Mutlak Ben" adıyla anılmaktadır. Kesin Bir Bilim Olarak Felsefe, Fenomenoloji Üzerine 5 Ders, Bunalım, İçsel Zaman Bilincinin Fenomenolojisi Üzerine; ünlü filozofun başlıca eserleri arasında yer alıyor.
2- Michael Marder: Günümüzün en fazla okunan filozoflardan olan Michael Marder'ın asıl uzmanlık alanı kıta felsefesidir. Fenomenolojiyi bir yöntem olarak politik felsefeye uygulayan ilk düşünürler arasında yer almaktadır. Türkçeye çevrilen tek eseri ise Toz'dur. Bu eserde Toz'u bir kavram olarak ele almıştır. Aristoteles ve Jacques Derrida'dan pek çok alıntı yaparak konulara değişik açılardan değinmiştir.
3- Martin Heidegger: Martin Heidegger, birçok kaynakta Varoluşçuluk felsefesinin içine dahil edilse bile kendisi bu durumu kesin bir şekilde reddetmiştir. Varoluşçuluk felsefesinin kurucusu olarak gösterilen Jean Paul Sartre'nin Martin Heidegger'i eleştirdiği çok sayıda yazısı bulunmaktadır. Martin Heidegger'in kaleminde dökülen felsefi metinler incelendiğinde Fenomenoloji akımından etkilendiği açıkça görülmektedir. "Düşünmek Ne Demektir" adlı eserinde "Düşünmek" fiilinin özüne inerek detaylı bir biçimde sorgulamalar gerçekleştirmiştir. Varlık ve Zaman, Metafiziğe Giriş, Nedenin Neliği, Mektuplar, Teknik ve Dönüş, Özdeşlik ve Ayrım başlıca Türkçeye çevrilen önemli eserleridir.