Fantastik anlatım nedir? Özellikleri nelerdir? Düşsel ve Türkçe fantastin anlatım tekniği
Güncelleme Tarihi:
Yunanca kökenli bir sözcük olan fantastik kelimesi düşsel ve masalsı anlamına gelir. Destan ve şiir dışında masal ve fabl türü eserlerde de fantastik anlatım tekniklerinden faydalanılır. Bu teknik, realist anlatım yöntemleriyle taban tabana zıttır. Gerçek hayatta yaşanması mümkün olmayan şeyler, fantastik ögelerle bezenmiş olan hikayelerde ve romanlarda da sıklıkla karşımıza çıkar. Fantastik anlatımın genel özelliklerini örnek kitaplar ve cümlelerle derledik.
Ülkemizde ve dünya genelinde en çok okunan fantastik kitaplardan bazıları şunlardır:
1- J. R. R. Tolkien - Yüzüklerin Efendisi
2- Madeline Miller - Ben Kirke
3- Genevieve Gornichec - Cadının Yüreği
4- J. K. Rowling - Harry Potter Serisi
5- Amanda Bouchet - Ateşin Vaadi
Fantastik Anlatım Nedir?
Hayale ve gerçeküstü ögelere dayalı anlatım tekniğine fantastik denir. Ülkemizde yazılan ilk fantastik roman, İbn-i Sina'nın maceralarının anlatıldığı Esrar-ı Hikmet adlı eserdir. Derviş Hasan Medhi tarafından kaleme alınan kitap 16. yüzyılda yazılmış ve dönemin padişahına sunulmuştur.
Fantastik Anlatımın Özellikleri Nelerdir?
1- Fantastik anlatım tekniğiyle yazılmış kitaplarda gerçeküstü ögelere yer verilebilir.
2- Fantastik kitaplarda doğaüstü güçlere sahip olan ''iyi'' ile ''kötünün'' mücadeleleri anlatılır. Örneğin Yüzüklerin Efendisi adlı kitapta elfler iyiliği, Morgoth ve ordusu ise kötülüğü simgeler.
3- Realizm akımının kurallarına göre yazılmış olan kitaplarda da fantastik anlatım tekniklerinden faydalanılabilir. Örneğin Rus yazar Gogol'un meşhur Burun adlı hikayesinde, ana karakterin bir sabah uyandığında burnunun olmadığını görmesi ve hikaye boyunca burnunu araması, fantastik bir anlatımdır.
4- Fantastik anlatım ile metaforik anlatım birbirine karıştırılmamalıdır. Kafka'nın Dönüşüm adlı romanında, Gregor Samsa'nın kendisini bir böcek olarak görmesi, alegorik anlatıma örnek olarak gösterilebilir. Çünkü yazar burada, ''böcek'' metaforu üzerinden yabancılaşmayı anlatır.
5- Fantastik kitaplarda zaman yolculuğu, geleceği görmek, aynı anda birden fazla yerde olmak gibi, gerçekte mümkün olmayan şeyler yaşanabilir.
6- Fantastik edebiyat, daha sonraki yıllarda bilim-kurgu edebiyatının ve sinemasının doğmasında etkili olmuştur.
Düşsel ve Türkçe Fantastik Anlatım Tekniği
Türkçe fantastik anlatım tekniğinin tarihi masallara ve destanlara kadar uzanır. Sözlü Türk Edebiyatında yer alan masallarda ve destanlarda sık sık gerçeküstü ögelere yer verilir.
Bunun dışında Türk edebiyatı ile dünya edebiyatında yayımlanan fantastik kitaplarda belli başlı farklar bulunur. Bu farkların başında karakterler yer alır.
Türk edebiyatında cinler, peri kızları, devler ve ejderhalara yer verilirken, dünya edebiyatında elfler, orklar, cadılar ve vampirler anlatılır. Fantastik edebiyatta halk inançlarından da fazlasıyla faydalanılır. Dünya edebiyatında ise başta J. R Tolkien ve Stephen King olmak üzere birçok yazar, yenilikçidir.
Esrar-ı Hikmet dışında edebiyatımızda fantastik anlatımın başarılı bir örneği sayılabilecek diğer eser Amak-ı Hayal'dir. Filibeli Ahmet Hilmi tarafından kaleme alınan kitapta hem düşsel ögelere hem de tasavvufi bilgilere yer verilmiştir.