Fabl nedir? Özelliklikleri nelerdir? Fabl yazarları hakkında bilgiler
Güncelleme Tarihi:
Edebiyata ilgisi olan insanların aslında çok iyi bildikleri edebi türler, geniş kitlelerce bilinmeyebilir. Bu sebeple de yeni kavramlar merak uyandırır ve araştırma konusu olur. Bu bağlamda en sık sorulan ve araştırılan konuların başında "fabl türü" gelmektedir. İşte ilgiyle okuyacağınız Fabl nedir, özellikleri nelerdir, fabl yazarları hakkında bilgiler ve çok daha fazlasını sizler için derledik.
Latince bir sözcük olan "fabıla"dan gelen Fabl, Edebiyatta kendine özgü özellikleri bulunan farklı bir manzum ya da düz yazı türüdür.
Fabl Nedir?
Günümüzde çoğunlukla eğitimde yararlanılan fabl türünü anlatan fabl sözcüğünün kökeni Latince "fabıla" kelimesinden gelir. Fabila sözcüğünün anlamı ise "hikayed"dir Zamanla bu sözcük; bir ahlak ilkesi ya da davranış kuralını anlatan kısa sembolik (simgesel) bir hikaye türünün adı olmuştur.
Fabl diğer bir söylemle öykünce, sonunda ders verme gayesi düden, düşündüren, güldüren ve genellikle de manzum öykülerdir. Esasında fabl türünün en öne çıkan özelliği insana ait bir özelliğin insan dışında bir varlığa verilmesidir.
Fabl'da kahramanlar genellikle hayvanlardır fakat bu hayvanlar insan gibi düşünür, konuşur ve insanlar gibi davranırlar. Aslında fabl; küçük öyküdür ve olaya dayalı bir anlatım söz konusudur. Fabl, konusunu gerçekten hayattan alır. Hayattan alınan bu küçük kesitler hayvanlar veya bitkiler arasında geçmiş gibi anlatılır.
Fabl'da gözlemlenen soyut konuların, olay planıyla hem somutlaştırılarak hem de hareket kazandırılarak işlenmesidir. Fabl yazan kişi olayın sonunda bir ders verme gayesini asla unutmaz. Bu fabl türünün belirgin bir özelliğidir.
Fabl türünde eserler vermiş pek çok ünlü yazar vardır. Dünyaca ünlü fabl yazarlarından birisi de La Fontaine, Ezop, Beydeba'dır. Ezop'un Milattan Önce 300'lü yıllarda yaşadığı ve eserler verdiği düşünüldüğünde fabl türünün ne kadar eskiye dayandığı anlaşılır. Arkeologlar Frigler'de ve Hititler'de taş tabletlere yazılı fabl ve bağlantılı resimler bulmuşlardır.
Fabl Özellikleri Nelerdir?
Genellikle manzum eser şeklinde yazılan fabl; insanlar arasında gerçekleşen olayların alegorik bir biçimde hayvanlar arasında geçmiş gibi anlatılmasıdır. Yani bir nevi soyut konuların somutlaştırılması da sağlanmış olur. Fabl türünün özelliklerini şu şekilde sıralamak olanaklıdır:
Fablda kahramanlar insan dışındaki varlıklardır. Bu varlıklar canlı ya da cansız varlıklar olabilmektedir.
Fabl, didaktik bir türdür çünkü amaç ders vermektir.
Fabl, sadece yazılı şekilde değil halk arasında sözlü olarak da bulunabilir.
Fabl türünün konuları evrensel konulardır.
Fabl, çocuklara hitap eden bir tür olduğu için sadelik esastır, sade bir anlatım vardır.
Amaç çocuklarda yardımseverlik, iyilik ve güzel davranışların oluşturulmasıdır.
Fablda olaylar genellikle doğada, ormanda veya gölde geçer.
Bu türde hayvanlara birtakım simgesel özellikler yüklendiği görülür; çalışkan karınca, saf koyun gibi.
Fabl Yazarları Hakkında Bilgiler
İlk örneklerine M.Ö'ki tarihlerde ve Hititler, Frigler gibi gelişmiş uygarlıklarda rastlanılan fabl türünün ilk örneklerinden birini de Ezop ortaya koymuştur. Milattan Önce 300'lü yılarda Ezop'un fabılları derlenerek yazıya geçirilmiştir. Ezop'un eserlerinin adı ise "Aslan ile Fare", "Ağustos Böceği ile Karınca", "Karga ile Tilki", "Ezop Masalları"dır.
En ünlü fabl yazarlarından birisi de Jean de la Fontaine'dir. Ünlü eserinin adı da "La Fontaine Masallları"dır. Richar Bach'ın eserinin adı da "Martı"dır. Yine çok bilinen ve eserleri tüm dünyada milyonlarca satmış olan bir fabl yazarı da Fransız Edebiyatçı Antoine de Saint-Exupery'dir ve eseri de ünlü "Küçük Presn"dir.
Türk Edebiyatının en eski fabl örneklerinden birisi Şeyhi'nin "Harname" adlı eseridir. Bunun gibi Ahmed Midhat'ın da "Kıssadan Hisse" adlı eseri bir fabldır. Günümüzün çok bilinen bir başka modern fabl eseri de George Orwell'e ait bulunan "Hayvan Çiftliği" isimli eseridir.