Güncelleme Tarihi:
Etimoloji köken bakımından Fransızca olmakla birlikte, eski yunan dönemine ait ho etymos ile logos sözcüklerinin birleşiminden doğmuştur. Etimolojinin yunanca karşılığı ise gerçek veya hakikat olarak bilinmektedir. Ayrıca etimoloji köken bilimiyle uğraşan kimselerde, etimolog olarak adlandırılmaktadır.
Etimoloji Nedir?
Etimoloji, sözcüklerin köken bakımından araştıran, sözcüğün ilk çıktığı medeniyete kadar incelemeler yapan, hangi dil ailesine mensup olduğunu tartışan bir bilim dalıdır. Dil bilimi olarak, kelimelerin anlam ve geçirdikleri kültür aralığını tespit etmek üzere çalışma göstermektedir. Ayrıca Osmanlı dönemi zamanında etimoloji kelimesinin karşılığı, İlm-i İştikak olarak bilinmekteydi.
Etimoloji biliminin özelliklerine baktığımız zaman ise genellikle her sözcüğün neden doğduğuna ilişkin ve gereği hakkında araştırma yapıldığı görülmektedir. Bunun haricinde sözcüklerin geçirmiş olduğu medeniyet seviyeleri ve kültürel etkileşimleri de, dil bilimi açısından oldukça önemli bir detay olarak hali hazırda karşımıza çıkmaktadır. Uygarlıklar arasında yaşanmış olan etkileşimlerin dil üzerinde de kendini göstermesi beklenir. Bu yüzden etkileşim yoluyla geçen bazı kelimelerin, deforme olarak değişimi gözlemlenir. Bu sayede etimologlar bir sözcüğün kökenini araştırırken, detaylı bir inceleme yapmak zorundadırlar.
Ayrıca dil bilimin özellikleri içinde, tarih sahnesinden kaybolmuş bir milletin dil kalıntısı da yer alabilmektedir. Doğrudan bilgi edinimin zor olduğu bir uygarlığın ardında kalan ölü kalıntılar, etimoloji üzerinden yeniden şekillenebilmektedir. Ülkemizin tarihinde yer alan ve bu alana ait çalışmalar ilk olarak, Kaşgarlı Mahmut'un kaleme almış olduğu Divanı Lügatit Türk ile başlamıştır. Bunun dışında Hasan Eren'in, Türk Dili'nin Etimolojik Sözlüğü eseri de, Türkiye'nin dil bilimi üzerine yapmış olduğu önemli çalışmalarından biri olarak değerlendirilmektedir.
Etimolog Ne Demek?
Etimoloji bilimiyle uğraşan kişilere, etimolog denmektedir. Etimologlar, dilin kökenine inerek, geçmişini ve yapı soyunu araştıran kişiler olarak ifade edilmektedir. Etimoloji bilimi üzerinde yer alan temel düşünce ilk önce dilin fonolojisini saptamaktan geçmektedir. Her dilin veya her sözcüğün kendine ait bir ses sistemi bulunmaktadır.
Bu sistem zaman içerisinde geçirdiği değişimle beraber farklı bir telafuz hatta yazım üzerinde değişiklere kadar giden bir sürece tanıklık edebilmektedir. Böyle bir durumun yaşandığı dil yapısında ilk önce telaffuz değişkenlik göstermektedir. Bunun haricinde herhangi bir dil üzerinde meydana gelen ses değişimleri istisnasız olarak tüm sözcüklere nüfuz etmektedir. Bu yüzden bir dil üzerinde yaşanan değişim, ortalama otuz yıl içerisinde kendini belli etmektedir.
Etimoloji Uzmanı (Etimolog) Ne İş Yapar?
Etimoloji uzmanı olan bir kişi, dil bilimi üzerine çalışmalar sergilemektedir. İş alanını köken bakımından ölü diller ya da herhangi bir sözcük kalıntısı üzerine kuran etimologlar, her bir kelimenin yer aldığı tarihi geçmişi araştırmakla görevledirler. Dilin fonetik yapısı üzerine aldığı asimilasyon, genellikle insan etkileşimleri üzerine yaratılmaktadır. Dünya üzerinde var olan tüm dillerin, bozulum ve değişim süreçleri farklı düzeylerde ama aynı hareketle yaşanmıştır.
Etimolog mesleğine mensup kişiler, sözcüğün yer aldığı dili veya milleti araştırırken öncelikli olarak, sözcüğün değişime uğrayıp uğramadığına bakar. Bunun içinde birbirine yakın bulvarlarda yer alan iki ayrı dilin ve milletinin etkileşimi boyunca yaşamış oldukları sosyal, kültürel, dini veya ticari ilişki yapılarını incelemeye koyulurlar. Etimologlar tarafından kökeni araştırılan bir dilin genel itibariyle topluma kazandırılış biçimi ve araştırmalar dahilinde çıkan sonucu, bazen medeniyet bazense bir kuşak geçirmiş bir tarihe sahip olabilmektedir.