Espirizm (Deneycilik) nedir? Felsefede Ampirizm Akımı özellikleri ve kurucusu hakkında bilgi
Güncelleme Tarihi:
Empirizm, eski Yunancada deney anlamına gelmektedir bununla beraber deneyim ve duyu verisi gibi anlamlarıda bulunmaktadır. Empeiria kelimesinden türetilmiş olan empirizm kelimesi bir felsefe terimidir. Empirizm kelimesinin felsefedeki esas anlamı ise tüm bilgi kaynaklarının deneyim olduğunu iddia eden bir bilgi kuramıdır. İnsanın yegane bilgi kaynağının deney olduğunu öne sürmektedir. Sizler için empirizm hakkında bulunan bütün bilgileri detaylı bir şekilde derledik.
Bilginin tek ana kaynağının deney olduğunu iddia eden empirizm bilginin sadece yaşanmışlık ve deney yoluyla geldiğini bunun dışında kişinin herhangi bir şekilde bilgiye sahip olamayacağını vurgulamaktadır.
Empirizm Nedir?
Deneycilik bilinen ismiyle empirizm bilginin herhangi bir şekilde duyumla gelmeyeceğini görerek ve deneyerek öğrenileceğini savunmaktadır. Bu deneyci felsefeye göre insanlarda herhangi bir şekilde doğuştan gelen bir bilgi bulunmamaktadır. İnsan beyni veya zihni bu sebepten dolayı tamamen boş gelmektedir ve bu akımda levhaya benzetilmektedir. Deneycilik felsefesi, akılcılık felsefesinin karşıtı olarak üretilmiştir.
Akılcılığa tamamen karşıt olan bu felsefe sadece duyum ve deneyimle sıfırdan oluşan bilgileri gerçek bilgi olarak kabul görmektedir. Bu felsefe yapısına göre insanın tek bildiği deneyimleridir. Deneycilik içerisinde bilgiyi öğrenmek isteyen kişilerin tecrübe etmeleri, denemeleri ve bu şekilde öğrenmeleri germektedir. Deneyciliğin diğer bir açıklamasında ise kişide doğuştan herhangi bir şekilde mantık ilkesi, düşünme yasası veya üçüncü halin olanaksızlığı ilkeleri bulunmamaktadır. İnsan zihni tamamen boş gelerek, sonradan öğrenerek geliştiğini savunmaktadır.
Deneycilik akımına göre insanlar tamamen yaşadıkları, gördükleri ve denedikleri şeylerle tecrübe edinmektedir. Bu kurama göre sobanın sıcak olduğunu bir kişi tamamen deney ve gözlemlediği gerçekliklerle öğrenmektedir. Kısacası bu felsefe bilginin saf halini yaşayarak öğrenileceğini savunmaktadır. Bu felsefenin ana kurucusu Locke’dur ve daha sonrasında belirli temsilcileriyle bu felsefe devam ettirilmiştir.
Felsefede Empirizm Akımı Özellikleri
Empirizm duyum ve deneylemek dışında kişilerin herhangi bir şekilde bilgi bilmediğini savunmaktadır. Bununla beraber insanların doğuştan gelen fikirlerinin var olduğunu, akli prensiplerinin bulunduğunu ve bu tarz kategorileri herhangi bir şekilde kabul etmemektedir. Bundan dolayı bu akım, bilinen bütün gerçeklerin tecrübe sonucunda ortaya çıktığını savunmaktadır. Kişilerin herhangi bir şekilde önsel herhangi bir bilgiye sahip olmayacağını söylemektedir. Bundan dolayı empirizm insanların doğuştan gelen, belirli bilgilere sahip olmadığını söyleyerek idealizm ve rasyonalizm karşısına geçmektedir.
Empirizme göre insanların aklı, belirli bir mantıki yola sahiptir bundan dolayı belirli olaylar sonucunda akli denge oluşmaktadır. Empirizm diyalektikten tamamen yoksun bir felsefe dalıdır ve bilgi sürecinde metafizik bir tutumu kullanmaz ve bu olayı tamamen küçümsemektedir. Öznel öğrenme zamanını ise etkin bir zaman dilimi olarak görmez.
Empirizm Akımının Kurucusu
Empirizm akımı, John Locke tarafından başlatılmıştır klasik deneyci filozoflardan olan John Locke bu akım içerisinde tamamen bilgiyi ele almıştır. Özellikle bilginin ana kaynağının deney olduğunu savunan Locke bunun üzerine İnsan Zihni Bir Düşünce üzerine isimli kitabını yazmıştır. Locke insan zihnini tamamen boş bir kağıt olarak görmektedir. Kitabında bu konuya kitabı içerisinde ise boş beyaz kağıda hiç değmemiş mürekkep olarak insan zihnini belirtmektedir. Locke insan zihnini içerisinde hiç bir şey bulunmayan boş bir levhaya benzetmektedir.
Onun düşüncesine göre bilginin kaynağı tamamen kişinin kendisi öğrenmesi, tecrübe etmesi, duyması, gözlemlemesi ve en sonunda da denemesiyle ortaya çıkmaktadır. Locke insan zihninde doğuştan gelen herhangi bir bilgi veya veri bulunmadığını savunmaktadır. Ona göre her bilginin ana kaynağı ve ortak aracı deneydir. İnsan beynini boş bir levhaya benzeten felsefeciye göre zihinde herhangi bir ön veri bulunmamaktadır ve kişi zaman içerisinde tecrübe ederek bu bilgileri dolduracaktır.