Enlem nedir ve özellikleri nelerdir? Enlem ne işe yarar ve etkileri
Güncelleme Tarihi:
Okul yıllarında öğretilen pek çok bilgi yıllar sonra gerçek hayatta da ortaya çıkar. Özellikle okul yıllarında sınavlarda sorulan bu bilgiler ile gerçek hayatta da karşılaşmak mümkün. Coğrafyanın konusu olan enlem çok fazla merak ediliyor. Enlem nedir ve özellikleri nelerdir? Tüm ayrıntıları ile sizler için derledik.
Enlem, coğrafya terimi olarak bilinmektedir. Enlem ve boylam genellikle birlikte kullanılır. Ayrıca enlem ve boylam günlük yaşamda ulaşım ve uluslararası ticaret sisteminin geliştirilmesi için kullanılmaktadır.
Enlem Nedir?
Dünyayı enine kesitlere bölen doğru parçalarına enlem denilmektedir. Coğrafyada çok sık kullanılan bu terim sayesinde harita hesaplamaları yapılmalıdır. Enlem sayesinde dünyanın hangi bölgesinde hangi mevsimin yaşanacağı bilinir. Coğrafi bir terim olan enlem ulaşım konusunda da sıkça kullanılmaktadır. Boylam ve enlem ayrılmaz ikililer olarak bilinirler.
Enlem dünyayı enine kesitlere bölerken boylam ise dünyanın boyuna kesitlere bölünmesi ile oluşur. Enlemin pek çok özelliğinin bulunmasının yanında enlem kavramı uzaklık hesaplamalarında da önemlidir. Günümüzde uluslararası ticaret sistemi ve ulaşım sisteminin geliştirilmesinde enlem önemli bir rol oynamaktadır. O nedenle enlem oldukça önemli bir yere sahiptir.
Enlem Özellikleri Nelerdir?
Coğrafi bir terim olan enlemin pek çok özelliği bulunmaktadır. Dünyayı enine kesitlere ayıran çeşitli doğru parçalarına enlem deniliyor. Enlem sayesinde dünya üzerinde yer alan bölgelerde hangi mevsimlerin yaşanacağı belli olur. Enlemler ekvatora ve kutuplara eşit uzaklıkta olması ile bilinir. Ayrıca enlemler güneş ışınlarını da aynı açı ile alırlar.
Enlemde gece ve gündüz süreleri birbirine eşit olarak bilinir. Enlemde dünyanın da çizgisel dönüş hızı aynıdır. Aynı enlem üzerindeki merkezler de aynı iklim kuşağındadır. Enlemde 0 derece paraleli de Ekvator olarak bilinir. Enlemin 90 derece kuzey paraleli ile Kuzey Kutup noktasıdır. Özellikle her paralel aralığı bir enlem derecesi olarak bilinir. Enlemlerin uzunlukları gittikçe kısalmaktadır. Enlemlerde başlangıç paraleli ekvatordur. Ekvator ise dünyayı kuzey yarım küre ve güney yarım küre olmak üzere iki eşit parçaya bölmektedir. Enlemde paralel çeşitleri hiçbir zaman birbirlerini kesmezler.
Enlem Ne İşe Yarar?
Enlem pek çok konuda hayati bir öneme sahiptir. Coğrafi bir terim olan enlem dünya üzerindeki bir bölgenin yerinin belirlenmesi için kullanılır. Aynı zamanda hava ve deniz ulaşımında yer tespitlerinin yapılması için enlem hesaplamaları önem taşımaktadır. Günümüzde önemli bir afet sırasında ve ya arama kurtarma çalışmaları esnasında yerin tam olarak tespit edilmesi için enleme ihtiyaç duyulur.
Enlemler sayesinde uluslararası ticaret ulaşım yolları ve ulaşım hakkında önemli gelişmeler meydana gelir. Ayrıca aynı enlem üzerindeki merkezlerin de pek çok ortak özelikleri bulunur. Ortak enlemlerde bulunan merkezlerin gece ve gündüz süreleri birbirine eşit olur. Bu yerlerde dünyanın çizgisel dönüş hızı da aynıdır. Bu bölgeler aynı iklim kuşağındadır. Enlemler sayesinde hava durumları hakkında bilgi edinilir. Ayrıca uzaklık hesaplamaları yapılır.
Enlemin Etkileri
Enlemler dünya genelinde pek çok etkiye sahip olması ile bilinir. Enlem, iklimleri, sıcaklık dağılışını, denizlerin tuzluluk oranını, gece ile gündüz arasındaki zaman farkını ortaya koymaktadır. Enlemlerin etkileri şu şekilde sıralanabilir;
Kutuplara doğru güneş ışını düşme açısı küçülür. Ayrıca ışınların da atmosferdeki yolu uzamaktadır. Tutulmanın arması ile birlikte sıcaklıklar da kutup bölgelerine doğru azalmaktadır. Enleme bağlı olarak akarsuların donma hızı da kutup bölgelerine doğru kısalmaktadır. Enlem dolayısı ile gece ve gündüz arasında olan zaman farkı kutuplara doğru artmaya başlar. Ayrıca bitki örtülerinde kutup bölgelerine doğru aralıksız kuşaklar oluşturulur. Enlem etkileri arasında hayvanların dağılışı da bulunmaktadır.