Endülüs Devleti tarihi - Endülüs Devleti Kuruluşu, Kurucusu, Hükümdarları, Sınırları Ve Yıkılışı hakkında özet bilgi
Güncelleme Tarihi:
Kelime anlamı olarak ''Vandalların Ülkesi'' anlamına gelen Endülüs 711-1492 yılları arasında İspanya'da Müslümanların egemenliği altındaki bölgelere genel olarak verilen isimdir. Endülüs Devleti tarihteki en ihtişamlı dönemini Emeviler Devri'nde yaşamıştır. Bu makalede İspanya'da uzun yıllar egemenlik kuran Endülüs Devleti'nin tarihini, kuruluşunu, hükümdarlarını, sınırlarını ve devletin yıkılışını sizler için titizlikle derledik.
Endülüs Devleti'nin kuruluşu, Abbasi Devleti'nin Emevi Devleti egemenliğine son vermesi neticesinde hanedanlığın son üyesi Abdurrahman'ın İspanya'ya giderek burada böyle bir bölgeyi Müslüman egemenliğine almasıyla gerçekleşmiştir.
Devletin kuruluş tarihi 756 yılı olmakla birlikte Endülüs adı bugün Portekiz ve İspanya sınırları içerisinde olan İber Yarımadası'nın Müslümanlar tarafından egemenlik altına alınması sonucu ortaya çıkmıştır. Uygulanan cihat politikası sonrasında yarımada tamamen Müslümanların egemenliği altına girmiştir. Devletin merkezi olan Kurtuba zaman içinde bölgenin en önemli kültür ve sanat yeri hâline gelmiştir. Merkezde kurulan kütüphane, medrese ve camiler burayı bir ilim ve sanat yerine dönüşmüştür. Devlet en parlak dönemini III. Abdurrahman zamanında yaşamıştır. Bu dönemde İspanya coğrafyasında İslam uygarlığı büyük bir gelişme göstermiştir. Hilafetin sona erdirilmesiyle birlikte yaşanan iç karışıklıklar bu görkemli devletin yıkılışına zemin hazırlamıştır.
Endülüs Devleti Kuruluşu
Devletin kuruluşu, Emevi saltanatına Abbasi halifeliğinin son vermesi ile Emevi son hükümdarlarından Hişam'ın torunu olan I. Abdurrahman'ın İspanya bölgesini Müslüman egemenliğine almasıyla gerçekleşmiştir. Bu olay neticesinde tarih sahnesine çıkan Endülüs Devleti, İslam fetihlerinin en başarılı halkasını oluşturmuştur. 400 bine yakın el yazmasına sahip olan kütüphanesi ile devletin merkezi Kurtuba İslam medeniyetinin göz bebeği hâline gelmiştir. Fetihler sonucunda İspanya ve Portekiz bölgesinde yeni bir sosyal ve toplumsal yapı ortaya çıkmıştır.
Endülüs Devleti Kurucusu
Endülüs Devleti'nin kurucusu Emevi soyundan gelen I. Abdurrahman'dır. Onun başarılı politikaları sayesinde İspanya'ya bağlı olan İber Yarımadası İslam egemenliği altına girmiştir.
Endülüs Devleti Hükümdarları
*Devletin ilk hükümdarı ve kurucusu, Franklara karşı başarılı mücadeleler veren ardından da Abbasiler ile mücadeleye girişen ve sonunda İber Yarımadası'nda egemenlik kuran I.Abdurrahman'dır.
*Devlet en parlak ve başarılı dönemini halifelik unvanlarını sırasıyla kullanan II. Hakem ve III.Abdurrahman Dönemi'nde yaşamıştır. II. Hakem devletin merkezi olan Kurtuba'da 400 bin el yazması ile dünya literatürüne geçen kütüphane, medrese ve camiler inşa etmiştir. Bağdat ile ilişkilerini kuvvetlendirerek oradan önemli sanatkârları kendi ülkesine getirmiş, tersane, posta teşkilatları da inşa ederek Hristiyanların Müslüman yaşam şekline özenerek buradaki ilim, felsefe ve kültürel gelişmeyi örnek almalarına sebep olmuştur.
*II.Süleyman ve II.Muhammed'in egemenliklerinin ardından İbn Ebi Âmir'in iki oğlu hanedanlığa egemen olmuş bu süreçte de devlet yönetimine Âmiriler Dönemi adı verilmiştir. Oğul Abdülmelik başarılı politikaları ile babasının mirasını devam ettirmiş, idari yapıyı güçlendirmiştir. Sonrasında başa geçen kardeşi IV. Abdurrahman güçsüz karakteri, eğlenceye düşkün olan yapısı sebebiyle mevcut idarenin zayıflamasına ardından iç karışıklıkların yaşanmasına zemin hazırlamıştır.
Endülüs Devleti Sınırları
Batıda Atlas Okyanusu, doğuda ise Orta Asya'ya uzanan Endülüs Devleti bugün İspanya ve Portekiz ortak sınırında bulunan İber Yarımadası'nda egemenlik sürmüştür.
Endülüs Devleti Yıkılışı
1031-1090 yılları arası Endülüs Devleti adına çöküşün başladığı yıllardır. Âmiriler Dönemi'nin son hanedanı IV. Abdurrahman'nın başarısız politikaları devlet otoritesini zayıflatmıştır. Devletin sınırları içerisinde bulunan pek çok şehir bağımsızlıklarını kazanmak adına iç isyan çıkarmışlardır. İstikrârın bozulması beraberinde huzursuzluğu da getirmiş, Kurtuba ileri gelenlerinin isyan politikaları neticesinde devlet yıkılmıştır. Endülüs'te kurulan Kızıloğulları Devleti ve Gırnata Emirliği ile Müslümanlar bir süre daha bu bölgedeki varlıklarını devam ettirmişlerdir.
Bir dönem Endülüslerin başarılı politikaları, Rönesans'ın doğuşuna da zemin hazırlamış pek çok Avrupalı gezgin ve ilim insanı İslam medeniyeti ile tanışmıştır.