Endositoz nedir, nasıl gerçekleşir? Endositoz bitki hücrelerinde neden görülmez?

Endositoz, hücre zarlarından geçemeyecek kadar büyük olan maddelerin içeri alınma şekillerinden biridir. Endositoz alımı için enerji gerekmektedir.

 Endositoz Nedir?

 Endositoz, hücrelerin zarından geçemeyecek kadar büyük olan maddelerin içeri alınma şekline verilen bir isimdir. Monomer adındaki maddeler küçük oldukları için hücre zarından kolay bir şekilde geçebilir. Polimer maddeler ise büyük oldukları için hücre zarından geçemezler. Endositoz çeşitleri iki tanedir ve bunlar da pinositoz ve fagositoz'dur.

 Endositoz özellikleri de birçok kişi tarafından merak edilerek araştırılan konulardan biridir. Endositoz sayesinde polimer yapılı maddeler kolay bir şekilde hücrelerin içine alınmaktadır. Endositoz aşamasında bazı enzimler de görev almaktadır. Ayrıca Endositoz esnasında ATP yani enerji harcanmaktadır. Endositoz işlemi esnasında enzim bulunası dahi bu işlem aktif bir taşıma olayı olmaz. Hücre zarı canlı olan hücrelerde endositoz işlemi yapılması mümkündür. Fakat bakterilerde ve mantarlarda endositoz yapılmaz. Bunun sebebi ise bu canlılarda hücre zarı olmamasıdır.

 Bakteri ve mantarlarda hücre zarı yerine hücre çeperi vardır ve hücre çeperinde de endositoz işlemi gerçekleşmez. Bitki hücrelerinde endositoz gerçekleşip gerçekleşmediği de merak edilen bir konudur. Bitki hücrelerinde endositoz olmaz. Bitki hücrelerinde büyük maddelerin hücreden geçebilmesi için yalnızca ekzosito gerçekleşmesi mümkündür. Bitki hücrelerinde hücre duvarı olduğu için endositoz olması mümkün değildir.

 Nasıl Gerçekleşir?

 Büyük maddelerin hücrelerin içine alınması işlemi endositoz olarak bilinmektedir. Hücre zarından büyük maddeler geçemediği için bunların endositoz ile hücre içine alınmaları sağlanır. Monomer isimli maddeler küçük yapıda olduğundan bunlar kolay bir şekilde hücrelerin içinden geçebilirler. Polimerler ise büyük olduklarından dolayı hücre içinden geçemezler ve endositoz alımı ile geçerler. Hücre içinden geçemeyecek kadar büyük olan maddelerin katı ya da sıvı durumda oolması mümkündür. Bu da farklı şekillerde endositoz gerçekleşmesini sağlar. Endositoz, taşınan maddelerin katı ya da sıvı olmasına göre iki şekilde gerçekleşmesi mümkündür:

Fagositoz: Büyük ve katı maddelerin hücrenin içine taşınması işlemidir. Hücre zarındaki yalancı ayaklar sayesinde maddeler tamamen sarılır ve zardan koparak ayrılır. Ayrılmış olan kısım besin kofulu olur ve stoplazma sayesinde lizozom ile birleşir ve sonucunda da sindirim olur. Fagositoz ile beslenen tek hücreli canlılar öglena ve amip olarak bilinmektedir. Akyuvarların mikropları yok etmesi işlemi de mikraopların fagositoz ile yutulması sonucu olur.

Pinositoz: Büyük moleküllü olan sıvı maddelerin hücre içinde taşınması işlemidir. Hücre zarının içeri doğru çökmesi ile ceplere dolan sıvı moleküller bu ceplerin boğum şekline gelmesi ile hücre içine girer. Birçok hormonun, antikorların ve enzimlerin hücrenin içine girmesi pinositoz yöntemi ile olur.

Endositoz Bitki Hücrelerinde Neden Görülmez?

 Endositoz işleminin hangi canlılarda görüldüğünün yanı sıra bitki hücrelerinde görülüp görülmediği de merak edilerek sık sık araştırılmaktadır. Hücre zarı canlı olan tüm hücrelerde endositoz işleminin yapıldığı bilinmektedir. Hücre zarının olmadığı maddelerde ise endositoz görülmez. Bitki hücrelerinde, bakterilerde ve mantarlarda hücre zarı yerine hücre çeperi olduğundan endositoz görülmez. Hücre zarının özellikleri arasında seçici geçirgen olması bulunduğundan bitki hücrelerinin yapısına uyum sağlayamaz ve bu durum da endositoz işleminin gerçekleşmesine engel olur. Hücre duvarı olan hiçbir canlıda endositoz gerçekleşmesi mümkün değildir. Bitki hücrelerinde dengelerin korunması için ekzositoz işlemi gerçekleşmek durumundadır.