Güncelleme Tarihi:
Endodonti, dişlerin kökü içinde yapılan ve çene kemiğini kontamine edebilen; diş organlarının iltihaplı veya enfeksiyöz bir sürecinden akut ağrıdan kaçınmak için pulpa dokusunun alınmasından oluşan bir tedavi sürecidir.
Endodonti Nedir ve Tarihi
Pulpa dokusunun akut iltihaplanması, boşluklar gibi bakteriyel tahriş edici maddelerden, derin veya hatalı restorasyonlar yoluyla sabit ısı uyarımı (soğuk sıcak) sebebi ile oluşur. Akut diş ağrısı oldukça güçlüdür. Bu nedenle analjeziklerin ve antienflamatuarların etkisi genellikle sınırlıdır. Bunun yanı sıra yalnızca iltihaplı pulpa dokusunun çıkarılmasıyla endodontik tedavi, Pulpitis Geri Dönüşümsüz olarak bilinen semptomları hafifletebilir.
Diğer bir ciddi patoloji nekroz pulpalardır. Bu durumda diş pulpası dokusunda kan temini eksikliği ya da dişin ölümü durumu vardır. Bu durum ciddi kontrolsüz iltihaplanma veya önemli bir bakteri yükü ile kontaminasyon sonucu ortaya çıkabilir Hasta genel olarak sızlama veya çiğneme sırasında bir tür rahatsızlık hissedebilir. Fakat tedavi yapılmadığında dişin koyulaşması veya kötü koku gibi diğer belirtiler bu patolojiyi tanımlayabilir.
Endodonti aslında kanal tedavisidir. Tarihi MÖ 2. veya 3. yüzyıla kadar uzanır. İsrail'de bir dişin içinde bronz tel bulunan bir kafatası bulunmuştur.
1700 yıllarında modern diş hekimliğinin kurucusu Pierre Fauchard, diş pulpasının çıkarılmasını anlattı ve uzun zamandır çürük ve diş ağrısının nedeni olarak kabul edilen "diş kurdu" efsanesini ortadan kaldırdı.
1820 yılında Leonard Koecker, diş hamurunu ısıtılmış bir aletle koterize etti ve kurşun folyo ile korudu.
1838 yılında Edwin Maynard, bir saat yayının doldurulmasıyla yaratılan ilk kök kanal aletini tanıttı.
1847 yılında Edwin Truman dolgu malzemesi olarak güta perka'yı tanıttı. Bugün hala güta perka kullanmaktayız.
1864 yılında SC Barnum, enfeksiyonlu dişi tedavi sırasında izole tutmak için ince bir kauçuk yaprak hazırladı. Birkaç yıl sonra, o ve GA Bowman rubber dam kenetleme pensini tanıttı. Bunların hepsi kök kanal tedavisi için bugüne kadar önemli keşiflerdir.
1895 yılında Konrad Wilhelm von Roentgen yanlışlıkla X-ışınlarını keşfetti. Alman Diş Hekimi Otto Walkhoff, ilk diş radyografisini sadece birkaç hafta sonra çekti.
1909'da büyüyen endodonti alanı büyük bir gerileme yaşadı. EC Rosenow, endodontik tedavinin "fokal enfeksiyonlara" neden olduğu, yani tedavi edilen bir dişin vücudun diğer kısımlarını etkileyen kronik hastalıklar için bir yol haline geldiği şeklinde bir teori geliştirdi. Fakat aksine; Hastalıklı diş pulpasının çıkarılması enfeksiyonun dişin ötesine yayılmasını engeller ve hastaların doğal dişlerini korumalarına izin verir.
Tarih boyunca tamamen anesteziyolojideki gelişmelere dayalı başka bir zaman çizelgesi oluşturabiliriz. Çünkü endodontik prosedürler başka şekillerde ne kadar ilerlemiş olursa olsun, ağrı kesici bilimindeki tüm ilerlemeler sayesinde prosedürlerimiz sırasında hasta konforunu sağlama becerimiz büyük ölçüde mümkündür.
Endodonti Tedavisi Gerektiren Belirtiler Nelerdir?
Hem geri döndürülemez pulpitis hem de nekroz, dişi optimal durumda tutmak için ideal prosedür olarak endodontik tedaviyi gerektirir. Pulpa patolojilerini tanımlamak için dikkate alınması gereken önemli işaretler;
Şiddetli ve donuk ağrı,
Sıcak içecekler içerken dişte nabız atma hissi,
Egzersiz sonrası kalp atış hızını artıran diş ağrısı,
Tatlı veya ekşi yiyeceklerle ağrı hissi,
Çiğnerken ağrı,
Dişte renk değişimi,
Ağız kokusu,
Derin oyuklar,
Geceleri yaygın olan yayılan diş ağrısı,
Yüzde görülen ödem ve şişkinlik
Doğrudan darbe veya travma sonrası diş ağrısı ve renk değişikliği gibi belirtiler görülmektedir.