Güncelleme Tarihi:
Eleştirel düşünme kavramının asıl kökeni Sokrates'e kadar uzanır. Daha önceden, olay ve durumların doğru tanımlanması şeklinde bilinen eleştirel düşünme, zaman içinde daha kapsamlı bir şekilde araştırılmaya başlandı.
Eleştirel düşünme, bir şeyin olumlu ve olumsuz özelliklerini değerlendirme, yargılama ve farkına varma amacıyla uygulanan düşünme biçimidir. Genellikle olumsuz anlaşılan eleştirel düşünme, bir şeyin sadece kötü taraflarını ortaya koymaktan ziyade, bir şeyi iyi ve kötü yanlarıyla birlikte değerlendirme anlamına gelir. Sokrates döneminden beri araştırılan bir kavram olan eleştirel düşünme biçimi, felsefe ve psikolojide yaygın olarak kullanılır.
Eleştirel Düşünme Neden Gereklidir?
Eleştirel düşünme, problem çözümü, çoklu zeka kullanımı, derinlemesine düşünmeyi de ifade eder, aktif öğrenme ve yaratıcı düşünce gibi kavramlarla da doğrudan bağıntılıdır. Bu düşünme şekliyle sezgiye ve mantığa dayalı yorumlamalar yapılabileceği gibi estetik ve yaratıcı bir üretim sürecine de girilebilir.
Felsefede Eleştirel Düşünme Nasıl Geliştirilir?
İnsanların kendini geliştirmesini sağlayan eleştirel düşünme, felsefede çok önemli bir yer kaplar. Eleştirel düşünme; sezgi, mantık, tartışma ve akıl yürütme gibi yöntemlerle belirli fikir, kuram ve olayların detaylı bir şekilde incelenmesi sürecini tanımlar.
Bu sürecin, birey ve toplum bakımından çok önemi vardır. Eleştirel düşünme, var olan bir bilgi eksikliğini daha çok ortaya koyar ve insanları araştırmaya iter. Aynı zamanda değişkenlerin denetim altında tutulmasına ve ayırt edilmesine da izin verir. Bir sonuca ulaşmak için de kullanılan gerçeklerin ne seviyede doğru ve güçlü olduğunun anlaşılmasında çok etkilidir. Elde edilen tüm veri ve bulgulardan çıkarsama yapmaya yardımcı olarak düşünme sistemini geliştirir.
Eleştirel Düşünme Süreci Nasıl İşler?
Eleştirel düşünme, aslında çok derin bir süreci ifade eder. Bu sürecin de kendi içinde bazı aşamaları bulunur. Tüm aşamalar ise, süreci doğru bir şekilde değerlendirmelere ulaşılabilmesi için geliştirir ve insanları sonuca doğru götürür. Düşünme sürecinin aşamaları ise şunlardır;
Tanımlama: Düşünmeyi gerçekleştirmek için ilk önce problemin tanımlamasının yapılması gerekir. Belirli bir problem aracılığı ile tanımlama yapılarak sonuca kısa zamanda ulaşılmaya çalışılır.
Hipotez Kurma: Tanımlanan sorunun çözümü ile ilgili birhipotezbelirlenir. Hipotezler ise, bazı farklı yargılar içerir. Kurulan hipotezler de sınanarak yanlışlıkları ve doğrulukları belirlenir. Bu sayede bir yöntem geliştirilir.
Bilgi Toplama: Düşünme sürecinde gereksinim duyulan tüm bilgiler belirlenir. İhtiyaç duyulan bilgiler düzenlenir ve toplanır. Nitelikli bilgilere sahip olmak da sonuca ulaşmak konusunda fayda sağlar.
Bilgileri Yorumlama: Elde edilen tüm bilgiler karşılaştırılır. Düşünme sürecine yaptıkları katkıları incelenir ve bazı yorumlamalar yapılır. Ardından çıkarılan yorumlardan da genellemeler yapılır.