Eksen Nedir? Coğrafyada Eksen Ne Anlama Gelir? Eksenin Kısaca Tanımı..

Türk Dili, tarih boyunca ilişki içinde bulunduğu medeniyetlerin ve ülkelerin dillerinden kelimeleri kendi bünyesine katarak çok zengin bir dil ortaya çıkarmıştır.

Eksen Nedir?

Eksen kelimesi, çok sık karşılaştığımız kelimeler arasında yer alıyor. TDK’ye göre eksen kelimesi, şu anlamlara gelir;

Çizgi

Dingil

Üzerinde bir pozitif yön varsayılan sonsuz doğru

Bir cismi iki eşit parçaya bölen çizgi, mihver

Coğrafyada Eksen Ne Anlama Gelir?

Coğrafyada bir terim olarak eksen, Dünya’nın ya da farklı bir gök cisminin merkezinden geçen ve bir ucundan öbür ucuna kadar uzanan hayali çizgiye verilen isimdir. Aynı zamanda dönen cisimlerin, çevresinde dönme hareketi yaptıkları doğrultuya verilen isimdir. Çevresinde bir geometrik şeklin ya da cismin geometrik döndüğü ya da döner sanıldığı doğru “dönme ekseni” deyiminin kısaltılmış halidir. Eksen, coğrafya başta olmak üzere pek çok alanda sıkça kullanılan bir sözcüktür.

Eksenin Kısaca Tanımı

Gökbilim Terimleri Sözlüğü: Çevresinde bir cismin ya da bir geometrik şeklin döndüğü ya da döner olduğu düşünülen bir doğruya “dönme ekseni” denir.

Matematik Terimleri Sözlüğü: Uzayda ya da bir uzam şeklinde uzaklık, yön, konum, açı, bakışım ya da devinimleri ölçmek için kullanılan durağan bir doğru, yarı doğru ya da doğru parçasına verilen isimdir.

Çiftteker Terimleri Sözlüğü: Çift tekerin iki tekeri ile, ayna ismi verilen büyük dişlinin ve arka göbeklerin takıldığı mile denir.

Yöntem bilim Terimleri Sözlüğü: Bir serpiştirme ya da çizge alanında değişik boylarda ya da değişkenleri simgeleyen doğrultuya verilen isimdir.

Fizik Terimleri Sözlüğü: Üzerinde bir yön belirlenmiş doğruya denir. Bir cismin parçalarının çevresinde, bakışımlı bir şekilde düzenlediği sanal bir doğruya verilen isimdir. Bir cismin, çevresinde döndüğü doğruya verilen isimdir.

Eksen Sözcüğünün Kullanıldığı Alanlar

Eksen kelimesi, hem Türkçede hem de geometride sıkça kullanılan bir sözcüktür. Dairesel silindirde birbirine paralel ve eş olan iki daire olarak tabanların merkezlerini birleştiren doğruya verilen isimdir. Koordinat düzlemlerini meydana getiren sayı doğrularından her birine denir. Aynı zamanda koordinat uzayını birbirinden ayıran yönlenmiş doğrulara verilen isimdir. Eksen, genellikle olmayan, varsayımsal bir çizgiyi ifade eder. Eksen, kullanıldığı cümleye göre anlam kazanır. Eksen sözcüğü, sapma anlamında da sıkça kullanılır.

Coğrafyada Eksen Eğikliği

Eksen eğikliği, gök biliminde bir gök cisminin gök ekseni ile yörünge ekseni arasındaki açıya verilen isimdir. Venüs, 177 derecelik bir eksen eğikliğine sahiptir. Venüs, bu özelliği ile diğer gezegenlerden ayrılır. Uzayda bir yön kavramı yoktur. Ama insanlar eğikliği dünyanın güneş etrafında dönme yönüne göre hesaplar. Bu dönüş sırasında oluşan yörünge ise yatay kabul edilir. Dünyanın yörüngesi ile ekvator tam olarak çakışmaz. Bu çizgiler, zaten hayali ve varsayımsal çizgilerdir.

Ekvator ile yörüngenin birbirleriyle kesişme açısı ise, 23° 27 dakikadır. Eğiklik sıfır olduğu zaman dönme ekseni yörünge düzlemine dik bir durumda olur. Bir yörünge boyunca, eğiklik genellikle önemli ölçüde değişmez ve eksenin yönü, arka planda bulunan yıldızlara göre aynı kalır. Bir kutbun yörüngesinin bir tarafını Güneş'e doğru daha çok eğimli olması ise Dünya’daki mevsimlerin oluşmasını sağlar. Dünya'nın eksen eğikliği ise, 41.000 yıllık bir döngüde 22.1° ila 24.5° derece arasında bulunur. Şimdi 23 ° 26′ 13.5′′ ya da 23.4371° şeklinde azalıyor.