Eğitimde ‘ekransız’ alternatifler

Kovid-19 salgını siyaset ve ekonominin yanı sıra günlük hayatta da yeni bir düzen anlayışını ortaya çıkarırken, en çok etkilenen alanlardan biri olan eğitimde online harici seçeneklerin de çoğaldığı görülüyor. Kovid-19 salgınının yayılmasını azaltmak amacıyla alınan tedbirler kapsamında birçok okul online eğitime geçti. Her ne kadar normalleşme kapsamında yüz yüze eğitime geçiş adımları hızlandırılsa da çocuğunu okula göndermek istemeyen aileler için alternatifler de giderek çoğalıyor. Bu kapsamda en fazla alternatifin, okulöncesi eğitim kurumlarında üretildiği görülüyor. Kreşler, gündüz bakım evleri ve ana okulları salgının ilk etaplarında aktivitelerini video konferans programları aracılığıyla gerçekleştirirken, özellikle 0-6 yaş grubunun ekranda kaldığı sürenin uzun olmasından tedirgin olan ailelerin bu sisteme çekimser yaklaşması alternatiflerin çoğalmasını beraberinde getirdi. Salgın sonrası yeni dünya düzeninde eğitim anlayışındaki değişikliğin kalıcı olacağını öngören kurumlar, dijital ortamların yanı sıra ekransız eğitim seçenekleri üzerine de yoğunlaştı.

EVLERE EĞİTİM PAKETLERİ
Alternatif modellere bakıldığında, özel kreş ve anaokullarından bazılarının aylık ya da haftalık seçenekler halinde evlere etkinlik kutusu göndermeye yönelmesi dikkati çekiyor. Bu kutularda okulöncesi çocuklara yüz yüze eğitimde uygulanan aktivite ve etkinlikler yer alırken, ailelere de çocukların evde verimli vakit geçirmesini sağlayan oyun takvimi sunuluyor. Bu sayede evde çocuklar yaşıtlarının yüz yüze aldığı eğitimleri aileleriye takip etme fırsatı bulurken, yapılan aktivitelerle çocukların ekran başında bulunduğu süre de azalıyor.

EKRANSIZ İNTERAKTİF UZAKTAN EĞİTİM
Bazı okulöncesi kurumlar, çocuklarının ekran başında vakit geçirmesini istemeyen ailelere yönelik, ekransız ve interaktif uzaktan eğitim sistemi sunuyor. Bu sistemin, online eğitimle aynı içeriği taşıdığı görülüyor. Çocukların kendi yaş grubuna göre ayrılarak WhatsApp sınıflarının oluşturulduğu sistemde, ailelere ayrıca her güne özel çalışma ve etkinlikler de yönlendiriliyor.

EVDE OYUN GRUBU
Okulöncesi eğitim kurumlarının, salgın sürecinde karşılaşılan en büyük sorunlardan sosyalleşme ihtiyacının giderilmesine yönelik çözümler de geliştirdiği görülüyor. Bu kapsamda kurumlar, kendilerine başvuran ebeveynlere, haftanın belli günlerinde çocuklarının akranlarıyla kendi evinde bir araya getirildiği oyun grupları seçeneğini sunuyor. Bu sayede çocuklar, akranlarıyla evlerinde müzik eşliğinde dans ve temel becerilerini geliştirmeye yönelik etkinlikler yapıyor.

EVDE BİREBİR EĞİTİM VE ÖDEV DESTEK PROGRAMI
Okulöncesi eğitim kapsamına giren çocuklar için ebeveynlerin evde eğitim arayışı artarken, bu da ‘Oyun Ablası’, ‘Oyun Abisi’ ve ‘Ödev Destek programı’ seçeneklerine yönelimi arttırdı. Birebir ya da kendi akranlarıyla evde oyun saati düzenlenen programlara, genellikle üniversite öğrencilerinin eşlik ettiği görülüyor. Öte yandan çocuklarına haftanın belirli günü ve saatinde evde eğitim aldırmak isteyen velilerin, alan olarak İngilizce'yi tercih etmesi bu konuya yönelik de çözüm üretilmesini sağladı. İngilizce yetkinliği bulunan kişiler, evlere giderek çocuklara oyun ve müzikler eşliğinde eğitim veriyor.

EVLERE GELEN SETLERİN HAZIRLANMASINDA UZMANLARIN KATKISI
İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şengül Mertol İlgar, eğitim alanı olarak evlerin ve burada kullanılan materyaller hakkında açıklamalarda bulundu. Etkinlik kutularının uzmanlar tarafından hazırlanmış olmasına dikkati çeken İlgar, şunları anlattı:
"Bu setler, gerçek amacına hizmet ederek evdeki eğitim sürecinin daha düzenli ve daha planlı, programlı yürütülmesine katkı sağlıyor. Ebeveynlerin çocukla daha kaliteli vakit geçirmesine katkı sunarken, daha da önemlisi çocuğun bilişsel, duygusal, fiziksel gelişimine katkı sağlar. Aileyle daha fazla bir arada olma fırsatı yaratır. Etkinlik kutularını incelediğimizde aslında çoğunda bu tüm gelişim özelliklerinin geliştirilmesine katkı sağlayacak materyalleri içinde barındırdığını görüyoruz. Bu aynı zamanda çocuğu tüm gelişim alanlarını desteklemenin yanında ebeveynlere de büyük kolaylıklar sağlıyor. Pandemi nedeniyle bu malzemelerin hazır şekilde eve gelmesi yoğun çalışan ebeveynler açısından da çok büyük bir kolaylık sağlıyor. Aileler sırf malzemeyi temin edemediği için ya da gerçekten temin etmeye vakti olmadığı için etkinlik yapmaktan vazgeçebiliyor.. Ben ebeveynlerin bu konuda hazır olduğunu düşünüyorum. Bu yeni yaşam biçimimize de çok uygun. Ebeveynler, özellikle yeni nesil ebeveynler aslında bu tür yeniliklere çok açıklar ve çok çabuk adapte oluyor. Her şeyin hazır olarak sunuluyor olması da cazibeyi ve kullanışlılığı da arttırıyor. Dolayısıyla bu konuda dikkat edilmesi gereken esas nokta materyallerin uzman kişiler tarafından hazırlanmış olması ya da uzmanlar danışmanlığında hazırlanmasıdır. Ailelerin dikkat etmesi gereken önemli hususlardan biri de bu malzemelerin çocuğun kullanabileceği şekilde hazırlanıp hazırlanmamasıdır. Örneğin hem makas kullanması hem kalem kullanması hem katlaması gibi farklı şekillerde ince kas koordinasyonunu geliştirmeye ve duyu gelişimine yönelik mi? Çocuğun zihinsel gelişimine, yeni öğrenmelere katkı sağlıyor mu? Çocuğun yaratıcılığını geliştiriyor mu? Hazırlanırken çocuğun duygu gelişimine katkı sağlayacak kazanımlar hedeflenmiş mi? tüm bu sorulara yanıt arayarak daha doğru tercihler yapılabilir.

MATERYALLERİN ÜRETİMİ
Materyallerin hazırlanması ve etkinliklerin uygulanmasında çocuğun yaşına ve gelişim özelliklerine uygun olması önemli. Okulöncesi dönem çocukların özellikleri ve ihtiyaçları farklılaştı. Bu nedenle materyallerin ve etkinliklerin de farklılaşması normal. Bununla birlikte; hazırlanan materyal ve etkinlilerin öncelikle çocuğun zihinsel gelişimini destekleyecek türde olmasına dikkat edilmelidir. Duygusal gelişimi, motor gelişimi de desteklemelidir. Etkinliklerin uygulanmasında çocuğun dil gelişimini destekleyecek uygulamalara yer verilmeli, hareket ihtiyacını karşılayacak aktiviteler olmalıdır. Göz-el koordinasyonunu geliştirecek materyaller sunulmalı ve uygulanmalıdır. Materyallerde öz denetimi, değerleri geliştirmenin yanında yetişkinle iletişimde kalınmasını sağlayacak uygulamalara da yer verilmesi önemli.”