Eğitim uzmanları yanıtladı: Başarı için ‘özel ders’ şart mı

Veliler, çocuklarına iyi bir gelecek hazırlamak için türlü fedakarlıklarda bulunarak onların en iyi eğitimi almasını ve sınav süreçlerinde avantaj sağlamasını istiyor. Takviye olarak uygulanması gereken birebir dersler de pek çok ebeveyn tarafından sınav yarışının olmazsa olmaz koşulu gibi görülüyor. Okul önlerinde veliler birbirlerine ‘sen kimden ders aldırıyorsun’ diye sorarken sosyal medyada yapılan eleştirilerde ise “Sistem sanki buna göre kurgulanmış. Bir tanıdığım din kültüründen özel ders aldırıyor. Herkes birbirini taklit ediyor” deniliyor. Peki çocuğun gerçekten ‘özel ders ihtiyacı olduğunu anlamanın yolları neler?’ ‘özel ders kime ve neden gerekli? ‘Çocuğun özel derse ihtiyaç duyduğunun belirtileri neler?’ Bu soruları uzmanlara yönelttik:

ÖZEL DERS ‘GÖSTERİŞ’ UNSURU OLDU

Prof. Dr. Memduh Sami Taner (Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi):
Toplumumuz, eğitim hizmeti alma sürecinde artık rasyonel düşünme becerisini yitirdi. Beslenme, giyim ve barınma gibi temel ihtiyaçlarda olduğu gibi eğitimde de çevresine mesaj verme, bir anlamda reklam ve gösteriş yapma davranışı hakim oldu. Özel ders aldırmak sanki iyi anne ve babalık yapmanın bir göstergesi gibi algılanıyor. Çocuklar zaten aşırı hazırcı yetiştiriliyor. Evde çocuğunun odasını toplayan, ayakkabısının bağcıklarını bağlayan ebeveyn, eğitim-öğretimde de özel ders aldırarak çocuğuna karşı görevini yerine getirdiği yanılgısı veya örtük bir reklam peşinde. Oysa özel ders, öğrencinin mevcut çabasının ‘sınırda kaldığı’ durumlarda eski deyimle ‘takviye’ amaçlı kısa süreli aldırılması gereken bir ücretli eğitim faaliyetidir.

ÖZEL DERS İHTİYACINI NASIL ANLARIZ?
Önemli bazı derslerde öğrencinin belli doğal becerilere sahip olması beklenir. Örneğin geometri için bireyde matematiğin ‘uzamsal ilişkilerle ilgilenen alt dalına ait’ becerilerinin gelişmiş olması beklenir. Çocuk okul öncesinde çok resim çizip derinlik ve perspektif etkinlikleri yaptıysa geometriyi rahatlıkla anlar. Ama çocuğun beyninde var olan bazı becerilere can suyu verilmemişse, çocuk doğal oyunları yeterince oynamamışsa geometrideki uzamsal ilişkileri göremeyebilir. Bu aşamada makul sayıda takviye ders ile çocuk zihin dünyasında geometrik şekilleri nasıl görmesi gerektiğini anlayabilir. Yani özel ders beynin bazı loblarının hakim olduğu becerileri uyandırıp geliştirmek için faydalanılan bir kaldıraç olmalıdır.

BİSİKLET SÜRMEYİ ÖĞRETİR GİBİ...
Yıl boyu özel ders aldırmak, ancak okuldaki öğretmene güvensizlik göstergesi olabilir. İyi iletişim, renkli öğrenme ortamı, sevgi ve ilgi yaratmaya dayalı gayret varsa ‘öğrenme’ olur, böyle olunca da ekonomik olarak önemli bir külfet haline gelmiş özel ders ihtiyacı azalır. Çocuk ve genç beyni yeni bilgileri rahatlıkla özümseyecek kapasitededir. Sorun bazı öğretmenlerin bilgiyi basite indirgememeleri, eğitim sürecine samimi ve renkli atmosfer kazandıramamalarından kaynaklanıyor olabilir. Yani öğretmen dersi sevdirmek yerine sadece görevini yapma anlayışı ile hareket ediyorsa verimli bir öğrenme gerçekleşmez. . Öğrenme süreçlerinde ebeveynin de çocuğun yakınında olması gerekir.. Bisiklet sürmeyi öğretirken çocuğumuzun hemen arkasında, bisiklet selesini tutarak ona destek olduğumuz gibi, öğrenme deneyimini de birlikte yaşamalı, çocuk acemi öğrenme adımları ile ilerlerken ona eşlik edip sonra kendi başına öğrenmesini sağlamalıyız. Bu süreç hem özel ders ihtiyacını ortadan kaldıracak hem de kendine yetebilen ve kendine güvenen bir birey yetiştirmemize katkı sağlayacaktır.

ÖZEL DERSTE KRİTER ‘ÖĞRENME FARKLILIKLARI’

Prof. Dr. Neslihan Güney Karaman (Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi):
Özel ders için ihtiyaç belirtileri akademik temelli oluyor. Aslında özel ders kararı için göz önünde bulundurulması gereken ‘eğitimde bireysel farklılıklar.’ Herkesin öğrenme biçimi farklı. Bazıları sadece dinleyerek bazıları yazarak daha iyi öğreniyor. Kalabalık sınıflarda çocuk öğrenme sorunu yaşıyorsa özel ders alabilir. Ancak özel dersin gerçekten ihtiyaçtan mı yoksa özenti nedeniyle mi aldırıldığı her zaman tartışmaya açık bir konu. Yarışmacı bir anlayışın olması ve okuldaki ders saatlerinde çocuğun öğrenmeye ayıracağı zamanının kısıtlı olmasından dolayı maalesef destek alması gereken durumlar olabiliyor. 12’inci sınıfta öğrenciler okulda geçirdiği zamanı azaltıp özel derslerle sınava hazırlanıyorlar. Tabii bu durum da eğitimde tartışılan bir konu.

ARKADAŞLARI GİDİYOR DİYE...
Ebeveynler ne diyor?
- Akademik anlamda çok başarılı bir evlada sahip olmama rağmen diğer arkadaşları çok bilinen ünlü bir öğretmenden ders aldığı için biz de bu yola başvurduk.
- ‘İhtiyacı yok ama arkadaşları gidiyor, belki farklı bir yöntem öğretirler’ diye düşünerek bu kararı aldım.
- Veli olarak ‘ya bir şeyi eksik kalırsa’ diye düşünerek hata yapmaktan korkar haldeyiz. Sistem bu kaygıdan faydalanıyor.