Efsane Nedir Ve Özellikleri Nelerdir? Efsane Kavramı Ve Örnekleri

Efsaneler geçmiş zamandan günümüze kadar gelmiş olan çeşitli hikayelerdir. Efsanelerin kendine has özellikleri vardır ve bir hikayenin efsane olabilmesi için belirli şartlar vardır. Neredeyse her toplumda efsane örneklerine rastlamak mümkündür.

Efsane Nedir ve Özellikleri Nelerdir?

Efsane, halk arasında oluşturulmuş olan ve dilden dile anlatılan hikayelere verilen isimdir. Bu anlatılan hikayeler sanki gerçekmiş gibi aktarılmaktadır. Halbuki, efsane olarak adlandırılan hikayeleri kimin söylemiş olduğu bilinmemektedir. Ancak, dilden dile yayıldığı için gerçek bir hikaye olduğu düşünülmüştür.

Efsaneler anlatılırken birçok doğaüstü durumdan bahsedilir. Yani anlatılanlar abartılı bir dille oluşturulmaktadır. Bu efsaneler geçmiş zamanda yaşanmış olan ve kimin şahitlik ettiği bilinmeyen öykülerden oluşur. Her toplumun kendine has birçok efsanesi bulunur. Nesilden nesle aktarılan bu öyküler yaşanmış gibi anlatılmaya ve gelecek nesillere aktarılmaya devam etmektedir.

Efsane Özellikleri

- Anlatılanlar çok eski dönemleri kapsamaktadır,

- Anlatıma konu olarak bir şahıs, mekan veya tarihi olay seçilmektedir,

- Anlatılanları kimin söylediği bilinmez,

- Efsanelerin mitlerin devam olarak ortaya çıktığına inanılır,

- Olayları anlatan kişi anlaştığı olayın yaşandığını düşünmektedir. Aynı şekilde dinleyenlerde bunun gerçekliğine inanarak dinler,

- Olaylar abartılı bir dil kullanılarak aktarılır,

- Olayın anlatıldığı ve yaşanıldığı düşünülen toplumun özellikleri efsane içerisinde görülür,

- Sınırlayıcı kuralları yoktur,

- Efsanelerin anlatımında bazı küçük değişiklikler görülebilir. Ancak konu değiştirilmez. Yani efsaneyi anlatan kişi konuyu bozmadan öyküye bazı abartılı durumlar sokabilir,

- Günlük konuşma dilinin özelliklerine bağlı kalınmıştır.

Anlatılan bir öykünün efsane olabilmesi için çok sayıda özelliğe sahip olması gerekmektedir. Örneğin, İslamiyet Dönemi'nde Allah'ın mucizeleri sayesinde yaşanmış çok sayıda olay vardır. Bu olaylar efsane olarak adlandırılmaz. Çünkü olayın yaşandığı bilinmekle birlikte zamanı veya söyleneni bellidir. Efsanelerin ne zaman yaşandığı ve kimin söylediği bilinmez. O yüzden eski zamanlarda yaşanmış olan her olay efsane değildir.

Efsane Kavramı ve Örnekleri

Efsane, Farsçadan dilimize gelen bir sözcüktür. Kıssa, rivayet ve söylence gibi tabirleri vardır. Günümüzde en çok kullanılan tabiri ise Söylence'dir. Anlatılan efsaneler sahip olduğu toplum tarafından güçlü bir şekilde benimsenmiştir. Bu sayede anlatılan efsanelerin gerçekleşmiş olduğuna daha sıkı bir şekilde inanılmıştır.

Efsanelere konu olan öykülerin bazıları akla ve mantığa uymazken, bazıları ise yaşanma ihtimali olduğu düşünülür. Ancak, yaşanmış bir olay olduğu gibi değil de yaşanmamış şekli ile anlatıldığı için efsane özelliği kazanmıştır. Yani anlatılan efsanenin kaynağı bilinmeden yayılmıştır. Anlatan kişi bilinmediği gibi olayın nasıl yaşandığı da meçhuldur. Olayı dinleyen kişilerin anlatılanlara inanması da efsanelerin özelliklerinden birisidir.

Efsane Örnekleri

Leyla ile Mecnun: Birbirine kavuşamayan aşıklar Leyla ile Mecnun dilden dile anlatılmış bir efsanedir. Efsaneye göre kavuşamayan iki aşıktan Leyla'nın ettiği dua Allah tarafından kabul edilir. Bu duaya göre Leyla'nın isteği Mecnun ile gökte yan yana iki yıldız olmaktır. Dua kabul edilince Leyla ve Mecnun gökte yan yana iki yıldız olarak yaşarlar. Tabi anlatılan bu efsane birçok farklı şekilde aktarılmıştır.

Kız Kalesi Efsanesi: Anlatılan bu efsaneye göre eski zamanlarda yalamış olan bir kralın kızı çok güzeldir. Bir gün saraya gelen bir yabancı, bu kızın bir yılan tarafından sokularak öldürüleceğini krala söyler. Kral kızını korumak için Kız Kalesi'ni yaptırır ve kızını buraya kapatır. Ancak bu kaleye gelen yaşlı bir kadının elindeki elma sepetinden çıkan bir yılan kızı sokar ve ölmesine neden olur.