Güncelleme Tarihi:
En az bir duyu organı tarafından durumların ve algılanan olay kişilerin iç dünyasında yarattığı değişime ise duygu adı verilir. Hisler, olumsuz, olumlu ve nötr olmak üzere de üçe ayrılır. Aynı zamanda her insanın hayatının belli dönemlerinde hissettiği belli başlı temel duyguları vardır.
Duygular Nelerdir?
Duyguların ortaya çıkmasında etkili olan bazı faktörler ise; diğer kişiler, çevre, yaşanmışlıklar ve kişinin iç dünyasıdır. İnsanların başkaları ile iletişim kurmak ve etkileşim içinde olmak için kullandıkları pek çok duygu türü vardır. İnsanlar, hayatının her döneminde farklı duygu türlerini yaşayabiliyor. İnsan olmanın bir gereği sonucu olarak ortaya çıkan duygular, bazen yönetilebilirken bazen yönetilemeyebiliyor. Yaptığımız seçimler, rol aldığımız eylemler ve sahip olduğumuz algılar, yaşamımızın herhangi bir anında yaşadığımız duygulardan önemli ölçüde etkileniyor.
Psikologlar ayrıca insanların yaşadığı farklı duygu çeşitlerini anlamaya ve tanımlamaya çalışıyor. İnsanların hissettiği duyguları açıklamak ve kategorize etmek için birkaç farklı teori ortaya atılıyor. Temel duygular ise, 1970’li yıllarda psikolog Paul Eckman, bütün insan kültürlerinde evrensel bir şekilde deneyimlendiği önerilen altı temel duyguyu tanımladı. Tanımlanan bu duygular ise; üzüntü, mutluluk, korku, tiksinti, sürpriz ve öfkedir. Daha sonra utanç, gurur ve heyecan gibi durumlar da temel duygular arasında yer alıyor.
Duyguların Özellikleri Nelerdir?
Mutluluk: Tüm çeşitli duygular arasında, mutluluk insanların en çok istediği ve çaba gösterdiği şeydir. Mutluluk, genellikle sevinç, hoşnutluk, tatmin ve esenlik duyguları ile karakterize olmuş güzel bir duygusal durumdur. Mutluluk üzerine yapılan çeşitli araştırmalar sonucunda, 1960’lı yıllardan beri, psikolojinin pozitif psikoloji olarak da bilinen bazı disiplinler içinde önemli ölçüde artmıştır. Bahtiyarlık ve saadet kelimeleri ile eş anlamlı olan mutluluk, temel duygularımız arasında yer alır. Her insanı mutlu eden şeyler arasında bazı farklılıklar olsa da mutluluğun kaynağı temel olarak aslında aynıdır. İnsanların hoşuna giden, pozitif duygular hissetmesine neden olan, onların zor ve sıkıntılı bir durumdan kurtulmasını sağlayan her yeni gelişme, insanın mutlu olmanın nedenleri arasında yer alır.
Üzüntü: Hüzün, genellikle keder, hayal kırıklığı, ilgisizlik, umutsuzluk ve sönük duygu durum duyguları ile karakterize olan geçici bir duygusal durum şeklinde tanımlanır. Bu çok başka bir duygu türüdür. Diğer duygular gibi üzüntü de, tüm insanların kimi zaman yaşamış olduğu bir şeydir. Bazı durumlarda, insanlarda depresyona bile dönüşebilen uzun ve şiddetli üzüntü dönemleri yaşayabilirler. Hüzün şiddeti ve tipi kök nedenine bağlı olarak değişebilir. Aynı zamanda insanların bu tür duygularla nasıl baş ettikleri de çoğu zaman farklılık gösterebilir.
Korku: Korku en güçlü duygular arasında yer alır. Evham, endişe, panik gibi duygular da korkudan kaynaklanır. Korku, acil bir tehdit ile karşılaşıldığında vücudun verdiği duygusal bir cevaptır. Korku, hayatta kalmada çok önemli bir rol oynayacak olan güçlü bir duygudur.
Şaşkınlık: Kişinin hiç beklemediği bir olayla ya da kişi ile karşılaşması şaşırmasına yol açar.
İğrenme: Kişinin beğenilerine hitap etmeyen bazı şeylerle karşılaştığı zaman hissettiği duygu halidir.
Utanç: Utanç, sadece insana özel olan temel duygular arasında yer alır.
Öfke: Aynı hüzün gibi öfkenin de kaynağı ve isteklerin gerçekleşmemesi durumudur.