Dönüt nedir ve türleri nelerdir? Dönüt örnekleri
Güncelleme Tarihi:
Genellikle akademik çevrelerde ve eğitim kurumlarında kullanılan dönüt kelimesinin sözlük anlamı geri bildirimdir. Alıcının göndericiye yönelttiği her yanıt ve tepki dönüt olarak tanımlanır. Bir teklife evet cevabını vermek olumlu, bir öneriyi reddetmek ise olumsuz bir dönüttür. Geri bildirim, iletişim süresini ve şeklini belirleyen en önemli faktörlerin arasında yer alır. Dönüt nedir ve türleri nelerdir? İşte, merak edilen tüm detaylar.
Dönüt kelimesi literatüre girmeden önce ''feed back'' sözcüğü kullanılıyordu. İngilizce kökenli olan feed back ile geri bildirim sözcükleri eş anlamlıdır.
Gönderici tarafından alıcıya aktarılan bir sorunun, teklifin, önerinin ya da mesajın alıcı tarafından yanıtlanmasına dönüt denir. Geri bildirim yapılması için iletişimin sağlıklı kurulması gerekmektedir. Örneğin gürültülü bir ortamda mesajı tam olarak algılamayan alıcının dönüt yapması güçleşir. Bunun dışında dönütün yapılabilmesi için, alıcı ve göndericinin aynı dili ya da sembolleri biliyor olması gerekir.
Örneğin İngilizce bilmeyen birine bu dilde bir soru sorulması iletişimi imkansız kılar. Aynı şekilde Mors alfabesi ile aktarılan bir mesajın bu alfabeye vakıf olmayan biri tarafından yanıtlanabilmesi imkansızdır.
Olumlu dönütler iletişim çok daha uzun olmasını sağlar. Olumsuz dönütler ise iletişimin kısa süre içerisinde sona ermesine neden olur.
Dönüt Türleri Nelerdir?
1- Teşhis Edici Dönüt:
Verilen yanıtın yanlış olduğunu bildiren geri bildirimlere teşhis edici dönüt. Bu tür geri bildirimlerde amaç, alıcının söz konusu soruya doğru yanıt vermesini sağlamaktır. Örneğin bir yarışma programında sunucunun yönelttiği soruyu yanlış cevaplayan bir yarışmacıya, sunucunun doğru cevap ile ilgili ipucu vermesi, teşhis edici dönüttür.
2- Düzeltici Dönüt:
Düzeltici dönütün, teşhis edici geri bildirimden en önemli farkın mesajı iletinin doğru cevabı kendisinin vermesidir. Eğitim kurumlarında düzeltici dönütler çok fazla tercih edilmez. Çünkü öğrencinin akıl yürüterek doğru sonuca ulaşması hedeflenir. Ancak öğretmenin direkt olarak sorunun doğru cevabını söylemesini, bu hedefin gerçekleşmesine engel olur.
3- Teyit Edici Dönüt:
Alıcıya yöneltilen sorunun cevabına dair yorum içermeyen, yalnızca doğru ya da yanlış ifadelerinin kullanıldığı geri bildirimlere teyit edici dönüt denir.
Örnek:
Soru: Suyun erime noktası kaç santigrat derecedir?
Cevap: 0 santigrat derece.
Dönüt: Doğru.
4- Genişletmeye Yönelik Dönüt:
Bir soruya doğru cevap verildiğinde mesajı iletinin cevaba dair ek bilgiler sunduğu dönüt biçimidir.
Örnek:
Soru: Sinizm felsefesinin kurucuları kimlerdir?
Cevap: Diogenes.
Dönüt: Diogenes ve Antisthenes.
5- Açıklayıcı Dönüt:
Alınan cevaba dair yapılan yorumların tamamı açıklayıcı dönüt olarak tanımlanır.