Dönüşlülük zamiri nedir? Dönüşlülük zamiri örnekleri ve cümleleri ile konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
Türkçede, Dilbilgisi kurallarını bilmek oldukça önemlidir. Bu kurallar dilimizi iyi bir şekilde kullanma ve konuşma özellikleri kazandırır. Dönüşlü zamirin ne olduğunu ve cümle içinde nasıl kullanıldığını öğrenmek ayrı bir önem arz eder. Peki, Dönüşlülük Zamir nedir detayları ile derledik.
Bir dönüşlü zamir, öncül aynı tümce içinde yer aldığı sürece, atıfta bulunduğu zarf, sıfat, zamir veya isimden önce gelen bir zamir türüdür.
Türkçe dilbilgisinde, bir dönüşlü zamir, fiilin eylemini gerçekleştiren kişinin aynı zamanda eylemin alıcısı olduğunu gösterir. Bir dönüşlü zamir, özne ile aynı kişiye veya şeye atıfta bulunan bir nesne olarak kullanılan bir zamirdir. Örneğin;
Acelem vardı, bu yüzden arabayı kendim yıkadım.
Onu etkilemek istedi, bu yüzden kendisi bir pasta yaptı.
Jennifer ev işlerini kendi yapar.
Tekil Dönüşlü Zamirler
Dönüşlü zamir, tam olarak bir kişiye veya şeye atıfta bulunuyorsa tekildir . En sık kullanılan dönüşlü tekil zamirler;
Kendim,
Kendin,
Kendisi’dir.
Bugün kendime bir iyilik yaptım.
Bu durumun üstesinden kendin gelebilirsin.
Kendisi çok yetenekli bir kimsedir.
Çoğul Dönüşlü Zamirler
Bir dönüşlü zamir, birden fazla kişiye veya şeye atıfta bulunuyorsa çoğuldur . En sık kullanılan çoğul dönüşlü zamirler;
Kendimizi,
Kendiniz,
Kendileri’dir.
Kendimizi kandırmayalım.
Oraya kendiniz gidebilirsiniz.
Kendileri oldukça ünlü isimlerdir.
Dönüşlü Zamirlerde “Kendileri”
"Kendileri" zamiri bazen kelimenin bir varyantı olarak standart olmayan şekilde kullanılır. Hem tekil hem de çoğul dönüşlü zamir niteliğindedir. Örneğin;
Kendileri bugün buraya teşrif edecek mi? “Tekil”
Kendileri gibi insanlarla arkadaşlık ederler. “Çoğul”
Diğer yandan "Kendiniz" dönüşlü zamiri hem tekil hem de çoğul olarak kullanılmaktadır. Tekil olarak kullanılan bu kelimeler genel olarak bir saygı ifadesi içerisinde yapılır.
Bu resmi kendiniz mi yaptınız?
Dönüşlü Zamirler Nasıl Kullanılır?
Dönüşlü zamirler, diğer zamirlerin çoğundan farklı şekilde kullanılır. Temel fark, dönüşlü zamirlerin tipik olarak cümlelerin veya yan tümcelerin öznesi olarak kullanılmamasıdır. Örneğin, Bora sinemaya tek başına gitti diyeceğiz ama Kendisi sinemaya gitti diyemeyiz. Bir cümlenin anlamlı olabilmesi için dönüşlü zamirin kime veya neye atıfta bulunduğu açık olmalıdır.
Standart Kullanım
Her dönüşlü zamir, bir kişisel zamire karşılık gelir. Dönüşlü zamir, kişisel zamirinin yaptığı aynı kişi veya şeyi ifade eder. Yaygın olarak kullanılan dönüşlü zamirler;
Kendim: ben (konuşmacı veya yazar)
Kendiniz: bir tekil olarak siz (konuşmacı/yazar dışında başka bir tek kişi)
Kendisi: o (bir şey veya bir hayvan)
Kendisi: o (bir erkek veya hayvan)
Kendisi: onun (dişi bir kişi veya hayvan)
Kendimiz: biz (konuşmacı/yazar ve diğer insanlar birlikte)
Kendiniz: çoğul olarak siz (konuşmacı/yazar dışındaki diğer insanlar)
Kendileri: onlar (bir grup insan, hayvan veya nesne)
Kendilerini: onları tekil olarak…
Kendim bazı problemleri aşmaya çalışıyorum.
Kendiniz ile ilgili konuları burada anlatmayın.
Kendisi gerçekte mükemmel bir insandır.
Kendisi bir Sibirye kedisidir.
Bu konuyu kendimiz halledeceğiz.
Herkesi kendiniz gibi zannediyorsunuz.
Kendileri ile çok uzun bir sohbet yaptım. (Tekil)
Onlar kendilerini üstün görüyor. (Çoğul)
Standart Dışı Kullanım
Daha önce de belirtildiği gibi, genellikle dönüşlü zamirleri cümlelerin veya yan tümcelerin öznesi olarak kullanmayız. Tipik olarak, bunu yalnızca pasif ses kullanarak yapmak mümkündür ve o zaman bile cümle genellikle kafa karıştırıcı veya anlamsız gelecektir.
Tarafımıza kendinizi tanıtın.
Kendimi neşelendirdim.
İnsanların dönüşlü zamirler konusunda yaptığı nispeten yaygın bir hata, kişisel zamir yerine dönüşlü zamir kullanmaktır.
Herhangi bir sorunuz varsa, Merve Hanım’ın kendilerine sorun.
Günlük konuşma ve yazmada, çoğu insan yukarıdaki cümlenin tamamen kabul edilebilir olduğunu düşünür ve ne söylemeye çalıştığını kolayca anlar. Ancak, resmi yazımda düzeltilmesi gereken bir dilbilgisi hatası var demektir.