Dolar Endeksi Nedir, Nasıl Hesaplanır? Dolar Endeksinin Düşmesi Ve Yükselmedi Nasıl Yorumlanır?

Dolar endeksine bağlı olmak suretiyle varlıkların ve emtiaların fiyatları artabilir ya da düşebilir. Dolar endeksi, doların diğer para birimleri karşısındaki mevcut değerini hesaplamak amacıyla kullanılan bir değerdir. Dolar endeksinin diğer para birimleri karşısındaki mevcut değerin değişimi varlık fiyatlarının artış veya düşüş hareketine girmesine yol açar.

Dolar Endeksi Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Dolar endeksi kavramı ilk olarak 1944 tarihinde yapılan Bretton Woods anlaşmasıyla birlikte ortaya çıkmıştır. Bretton Woods anlaşmasıyla beraber 44 ülkenin para birimi dolar karşısında sabit bir değer almış durumdadır. Doların mevcut değeri ise altın üzerinden 1 ons altın 35 dolar olacak biçimde belirlenmiş durumdadır.

Önceleri uygulanmakta olan bu sabit kur sistemi yerini daha sonraki süreçlerde serbest kur sistemine bırakmıştır. 1973 tarihinde buyana devam edegelen serbest kur sistemi beraberinde doların diğer para birimleri karşısındaki mevcut değeri dolar endeksiyle birlikte hesaplanmaya başlanmıştır. Dolar endeksini hesaplamak adına kullanılan 6 ana para birimi bulunmaktadır. Bu para birimleri ise; Euro, Yen, Frank, Pound, Kanada Doları ve İsveç Kronu'dur. Dolar endeksi doların bu 6 para birimi karşısındaki mevcut geometrik ortalaması alınarak hesaplanmaktadır.

Ancak dolar endeksi sabit bir değer değildir ve dünyada yaşanan gelişmelere bağlı olarak artabilen ve düşebilen bir değere sahip durumdadır. Dolar endeksi büyüme ve enflasyon gibi değerlerden etkilenerek fiyatlanır. Eğer bir ülkede mevcut olan enflasyon oranı diğer ülkelere oranlara göre daha düşük durumda ise, o ülke içinde üretilmekte olan yerel ürünlerin fiyatı yurtdışındakilere oranla düşerek ihracatın artışına ve ithalatın düşüşüne neden olur.

Bunun karşısında döviz talebinde de düşüş olur. Bunun olmasının sebebi ise ülkeye para girişinin söz konusu olmasıdır. Böyle bir durumda söz konusu ülkenin para değeri dolar endeksi karşısında yükseliş gösterir. Diğer bir tabirle dolar endeksi arz talep ilişkisine bağlı olarak fiyatlanır. Bunun aksine eğer bir ülkede fazla para basılması söz konusu olursa ve piyasaya olması gerektiğinden daha fazla para sürülürse bu ülkenin para değerinde azalma olur. Bunun sonucunda da varlıkların ve ürünlerin fiyatında artış söz konusu olur. Sonuç olarak dolar endeksi de bu durumdaki bir ülkenin parasının karşısında yükseliş hareketi gösterir.

Dolar Endeksinin Düşmesi ve Yükselmesi Nasıl Yorumlanır?

Dolar endeksinin yorumlanmasıyla alakalı olarak bilinmesi gereken ilk konu; doların dünya üzerindeki değerini hesaplamaktır. Bunun anlamı doların bölgesel olarak hesaplanması yerine en fazla kullanımı söz konusu olan para birimleriyle ortak bir hesap yapılması, dünya üzerindeki değeri ile ilgili olarak bilgiler verir.

Bu sayede de yatırımcılar, spekülatörler, piyasa oyuncuları ve regülatör kurumlar, doların değerini daha iyi yorumlayabilirler. Dolar endeksinde yükseliş olduğunu gören yatırımcılar, doların değer kazandığı ve kazanacağını; düşüş olduğunu gören yatırımcılar ise doların değer kaybettiğini ve kaybedeceğini çok iyi bir şekilde bilmektedirler.

Konun netlik kazanması adına bir örnek gösterilmesi gerekirse; dolar endeksinde yaşanan geri çekilmeler noktasında dolar olumsuz bir şekilde etkilenir. Buna bağlı olarak da EUR/USD, GBP/USD, gümüş ve altın gibi çeşitliliğe sahip olan yatırım araçlarında yukarı yönlü hareketler gözlemlenir. Aksi bir durumun söz konusu olduğu durumlarda yani dolar endeksi yükseliş gösterdiğinde de dolar güçlenir, bu durumda da yukarıda belirtilmiş olan enstrümanlar aşağı yönlü olarak hareketlenir.