Dolandırıcılık suçu ve cezası nedir? Dolandırıcılık suçu nereye şikayet edilir ve ne zaman tamamlanır
Güncelleme Tarihi:
Türk Ceza Kanunu'na göre düzenlenen dolandırıcılık suçunda hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun ya da bir başkasının zararına yol açarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişi cezalandırılır. Dolandırıcılık suçunun en önemli özelliği ise; suçun hileli davranışlar sonucunda işlenmesi ve failin bu hileli davranışlar sonucunda bir menfaat elde etmesidir. Dolandırıcılık suçu ve cezası nedir? İşte, merak edilen tüm detaylar.
Ortada hileli bir davranış bulunmuyorsa ve fail herhangi bir menfaat elde etmemişse, herhangi bir dolandırıcılık suçundan da bahsedilemez.
Dolandırıcılık Suçu ve Cezası Nedir?
Dolandırıcılık suçunun faili herkes olabilir. Aynı zamanda suçun, tacir ya da şirket yöneticisi olan veya şirket adına hareket eden kişiler tarafından, ticari faaliyetleri sırasında ya da kooperatif yöneticileri tarafından, kooperatif faaliyeti kapsamında veyahut serbest meslek sahibi olan kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması ile suçun işlenmesi, Türk Ceza Kanunu’nun 158. maddesinde düzenlenen dolandırıcılık suçunun daha fazla ceza verilmesini gerekli kılan nitelikli hallerden bazılarıdır. Dolandırıcılık, kasten işlenen bir suçtur. Burada bahsedilen kast, hem hileli davranışa hem de bunun sonucunda mağdurun hataya düşürülmesine aynı zamanda da haksız yarar sağlamaya yönelik olması gerekir.
Dolandırıcılık suçuna teşebbüs mümkündür. Suç, başkasının zararına olacak şekilde haksız yarar elde edildiği zaman tamamlanır. Hileli davranış gerçekleştirilmiş ama karşı taraf aldanmamışsa ya da bu eylemin sonucunda yarar elde edilememişse, bu durumda suç teşebbüs aşamasında kalmış demektir. Bunun sonucunda da teşebbüs hükümleri uyarınca cezada indirim yapılması gerekir.
Dolandırıcılık suçunun daha fazla ceza almasını gerektiren bazı nitelikli haller, Türk Ceza Kanunu’nun 158. maddesince düzenlenmiştir. Dolandırıcılık suçunun; dini inanç ve duyguların istismar edilmesi sureti ile gerçekleştirilmesi, kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum ya da zor şartlardan yararlanmak istenmesi, kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından faydalanmak, kişinin kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı şeklinde tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişki olduğunu söyleyerek işlemesi, uygulamada en sık karşılaşılan nitelikli haller arasında yer alır.
Dolandırıcılık Suçu Nereye Şikayet Edilir ve Ne Zaman Tamamlanır?
Dolandırıcılık suçu, kural olarak şikayete tabi değildir. Dolayısı ile suçun soruşturulması ve kovuşturulması, olayın adli makamlara intikali edilmesi ile birlikte re’sen yani kendiliğinden yapılır. Bu suç için görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemesi iken, yetkili mahkeme ise, suçun işlendiği yerin mahkemesidir.
Bunların yanı sıra; dolandırıcılık suçu, temel şekli gerçekleştiği zaman suçun ve failin öğrenilmesinden itibaren sekiz yılda, nitelikli şekli gerçekleştiyse de on beş yılda zaman aşımına uğrar. Savcılık suçun işlendiğini öğrenir öğrenmez kendiliğinden soruşturma başlatmak ve suçun işlendiği kanaatinde ise, kamu davası açmak zorundadır. Dolandırıcılık suçu için belirlenmiş olan herhangi bir şikayet süresi yoktur. Ama suçun en basit halinde dava zamanaşımı süresi 8 yıl olduğu için en geç 8 yıl içinde şikayet hakkının kullanılması ve olayın savcılığa bildirilmesi gerekir.
Basit dolandırıcılık suçunda, taraflar arasında uzlaştırma prosedürünün uygulanmasını gerektiren suçlar arasında yer alır. Uzlaşma kapsamında yer alan suçlarda gerek soruşturma gerekse kovuşturma aşamasında, öncelikle uzlaştırma prosedürünün uygulanması, uzlaşma sağlanmazsa soruşturmaya ya da yargılamaya devam edilmesi gerekir.
Basit dolandırıcılık suçunun cezası, TCK md.157 maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, basit dolandırıcılık suçunda fail 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Madde metninde hapis cezası ve adli para cezası birlikte aynı yaptırımın birer parçası olarak düzenlenmiştir. Yani faile hem hapis cezası hem de adli para cezası aynı anda verilir. Faile verilecek adli para cezasının miktarı meydana gelen zararın büyüklüğüne göre belirlenir.