Doktrin nedir? Kısaca doktrin tanımı ve kavramı
Güncelleme Tarihi:
Dilimize Latinceden geçmiş olan doktrin kelimesinin orijinali ''doctrine'' şeklinde yazılır. Antik Roma döneminden bu yana kullanılan bu kavram başta Seneca olmak üzere birçok düşünürün felsefesinde önemli bir yer tutar. Kelimenin Türkçe karşılığı ise öğretidir. Doktrin nedir? Doktrin tanımını ve kavramını örneklerle birlikte derledik.
Felsefe dışında hukuki, sosyolojik ve politik doktrinler de vardır. Bu sözcükle eş anlamlı olan diğer kelimeler şu şekilde sıralanabilir: Disiplin ve Dogma.
Doktrin Nedir?
Doktrin, belli başlı ilkelere dayalı olan sistemli düşünme metodudur. Bir öğretinin doktrin sayılabilmesi için birçok niteliğe sahip olması gerekir. Bu niteliklerin başında orijinallik geliyor. Daha önce başka biri tarafından sistemleştirilmiş herhangi bir kavram, doktrin sayılamaz.
Kısaca Doktrin Tanımı ve Kavramı
Doktrin kelimesi Latince doceo sözcüğünden türetilmiştir. Doceo, hiç kimsenin baskısı altında kalmadan özgürce düşünmek anlamına gelir. İlk kez ahlak felsefesinde kullanılan bu kelime, daha sonra diğer felsefe türlerini kapsayacak şekilde kullanılmaya başlanmıştır.
Her doktrin bir sisteme sahip olmalıdır. Bu sistemde analitik düşünce, tümevarım ve tümdengelim gibi yöntemler kullanılır.
Doktrinler, dogma olarak tanımlansa da karşıt görüşler tarafından eleştirilebilir ve antitezi sunulabilir. Platoncu düşünce sistemi ile pozitivizm karşıt doktrinlere örnek olarak gösterilebilir. Platon'a göre idealar dünyası hakikatin temsili iken, pozitivistlere göre tek realite, içinde yaşadığımız somut evrendir.
Felsefe dışında birçok alanda farklı öğretiler geliştirilmiştir. Bunlardan ilki siyasi doktrin olarak tanımlanır. Machiavelli tarafından kaleme alınan Hükümdar kitabı ilk siyasi doktrinlerden biri olarak kabul edilir. Machiavelli bu kitabında bir hükümdarda bulunması gereken nitelikleri sıralamış ve politik bir doktrin oluşturmuştur.
19. yüzyılda ortaya atılan ve günümüzde de hala konuşulan öğretilerden bir diğeri de Monroe doktrini adıyla biliniyor. Amerikalı diplomat James Monroe'nun öne sürdüğü tezler zaman içerisinde sistemleştirilmiş ve doktrin haline gelmiştir. Bu siyasi öğretiye göre Amerika Birleşik Devletleri, dış ilişkilerinde Avrupa ülkelerine müdahale etmemeli ve anti - kolonyal bir yönetim anlayışıyla hareket etmelidir.
Doktrinlerin tezlerden en önemli farkı çok daha geniş kapsamlı ve sistemli olmasıdır. Tezler daha küçük çaplı grupları etkilerken, doktrinlerin etkisi toplumsal çapta olabilir.