‘Doktor öğretim üyesi’ teklifi TBMM’de

‘Yardımcı doçentlik’ yerine ‘doktor öğretim görevlisi’ kadrosunun ihdas edilmesine yönelik kanun teklifi TBMM Başkanlığına sunuldu. Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifine göre, öğretim elemanları yükseköğretim kurumlarında görevli öğretim üyeleri, öğretim görevlileri ve araştırma görevlilerinden, öğretim üyeleri ise ‘profesör’, ‘doçent’ ve ‘doktor öğretim üyesi’nden oluşacak.

‘Doktor öğretim üyesi’, doktora çalışmalarını başarıyla tamamlamış, tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık unvanını veya Üniversitelerarası Kurul’un (ÜAK) önerisi üzerine Yükseköğretim Kurulu’nca (YÖK) tespit edilen belli sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olan, akademik unvana sahip kişi olarak tanımlanıyor. 

ÜAK’A YÖNETİM KURULU
ÜAK’ta yer alan "Genelkurmay Başkanlığı’nın Silahlı Kuvvetlerden dört yıl için seçeceği bir profesör" ibaresi, madde metninden çıkarılıyor. Kurul bünyesinde Yönetim Kurulu oluşturulacak. Yönetim Kurulu, ÜAK Başkanı ile fen ve mühendislik, sağlık ve sosyal bilimler alanlarından üçer üye ve güzel sanatlar alanından bir üye olmak üzere 11 üyeden oluşacak. Üyeler, farklı üniversitelerde görev yapan profesör öğretim üyeleri arasından ÜAK tarafından bir yıl için seçilecek. Süresi dolan üye yeniden seçilebilecek. ÜAK, YÖK’e üye seçmek dışındaki görevlerini yönetim kuruluna devredebilecek. Yönetim Kurulu, ayda en az bir defa toplanacak. Yönetim Kurulu üyelerine, Yükseköğretim Genel Kurulu üyelerine ödenen tutarda huzur hakkı ödenecek.ÜAK, doçentlik yeterlik belgesi başvurularında ilgili bilim ve veya sanat alanında jüriler oluşturarak adayların yayın ve çalışmalarını YÖK tarafından belirlenen esas ve usuller kapsamında değerlendirip, yeterli yayın ve çalışmaya sahip olan adaylara doçentlik unvanı verecek.

Üniversitelerde açık bulunan ‘doktor öğretim üyesi’ kadroları, YÖK Başkanlığı’nca ilan edilecek. İlan edilen bu kadrolara yükseköğretim kurumlarında ilgili birimlerin yönetim kurullarının görüşü alınarak rektör tarafından en çok dört yıl süre ile atama yapılacak. Her atama süresi sonunda görev kendiliğinden sona erecek. Görev süresi sona erenler yeniden atanabilecek. Üniversiteler, doktor öğretim üyesi kadrosuna atama için YÖK’ün onayını almak suretiyle bilimsel kaliteyi artırmak amacına yönelik olarak, bilim disiplinleri arasındaki farklılıkları da göz önünde bulundurarak, objektif ve denetlenebilir nitelikte ek koşullar belirleyebilecek.

DOÇENTLİK ŞARTLARI
Doçentlik başvuruları üniversitelerarası Kurulca belirlenen takvime göre yılda 2 kez yapılacak. Doçentlik başvuruları için şu şartlar aranacak:
"Bir lisans diploması aldıktan sonra, doktora ile tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık unvanını veya ÜAK’ın önerisi üzerine YÖK tarafından tespit edilen belli sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olmak. YÖK’ün belirlediği merkezi bir yabancı dil sınavından en az 55 puan veya uluslararası geçerliliği YÖK tarafından kabul edilen bir yabancı dil sınavından buna denk bir puan almış olmak. Doçentlik bilim alanının belli bir yabancı dille ilgili olması halinde ise bu sınavı başka bir yabancı dilde vermek. ÜAK’ın görüşü üzerine YÖK tarafından her bir bilim disiplininin özellikleri dikkate alınarak belirlenecek yeterli sayı ve nitelikte özgün bilimsel yayın ve çalışmalar yapmak."

ÜAK, adayın başvurduğu bilim veya sanat dalından beş kişilik jüri ve bu jüri için iki yedek üye tespit edecek. İlgili bilim veya sanat dalında yeterli öğretim üyesinin bulunamaması halinde, jüri, üç üye ile teşkil edilebilecek. Doçentlik sınav jürisinde yer alan asıl ve yedek üyeler hazırladıkları ayrıntılı ve gerekçeli kişisel raporlarını ÜAK’a gönderecek. Kurul tarafından yeterli yayın ve çalışmaya sahip olduğuna karar verilen adaya doçentlik unvanı verilecek.

ÜNİVERSİTELER EK KOŞULLAR BELİRLEYEBİLECEK
Yükseköğretim kurumları doçent kadrosuna atama için objektif ve denetlenebilir nitelikte ek koşullar da belirleyebilecek. Bu ek koşullar arasında sözlü sınavın yer alması halinde sınav, ÜAK tarafından oluşturulacak jürilerce yapılacak.

Doçentlik unvanına sahip olanlar ilan edilen doçent kadrosuna başvuracak. Başvuran adayların durumlarını incelemek üzere rektör, en az biri üniversite dışından olmak üzere üç profesör tespit edecek. Bu profesörler her aday için ayrı ayrı olmak üzere birer rapor yazacak, kadroya atanacak birden fazla aday varsa tercihini bildirecek. Üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü yönetim kurulunun bu raporları göz önünde tutarak alacağı karar üzerine rektör atamayı yapacak. Öğretim üyesi, haftada asgari 10 saat, öğretim görevlisi ise haftada asgari 12 saat ders verecek ancak yükseköğretim kurumlarının uygulamalı birimlerinde görev yapacak öğretim görevlilerine ders ücreti ödenmeyecek. Doktora çalışmalarını başarıyla tamamlamış, tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık unvanını veya YÖK tarafından tespit edilen belli sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olan araştırma görevlilerine ders görevi verilebilecek.

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS ÜCRETLERİ
Teklifle, TEZSİZ YÜKSEK LİSANS ücretlerinin belirlenmesi yetkisiyle ilgili düzenlemeye gidilecek. Buna göre, üniversite veya yüksek teknoloji enstitülerinde hukuk, uluslararası ilişkiler, iktisat, işletme, bilgi teknolojileri ve ileri teknolojiler ile öğretmenlik alanlarında ikinci öğretim kapsamında yürütülecek tezsiz yüksek lisans programlarının açılması, bu programlarda fiilen ders veren öğretim üyelerine ödenecek ek ders ve sınav ücretleri, ilgili üniversite veya yüksek teknoloji enstitü yönetim kurulunun teklifi üzerine YÖK tarafından belirlenecek. Lisansüstü tezler yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından gizlilik kararı alınmadıkça, bilime katkı sağlamak amacıyla YÖK Ulusal Tez Merkezi tarafından elektronik ortamda erişime açılacak.

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte ÜAK’a doçentlik başvurusu yapmış olanlardan başvurusu sonuçlanmayanlar, talepleri halinde bir yıl süreyle başvuru yaptıkları dönemdeki mevzuat hükümlerine tabi olacaklar. İlgili kanun ve mevzuatlarla cetvellerdeki ‘yardımcı doçent’ ifadeleri, bu unvana ilişkin atıflar, ‘doktora öğretim üyesi’ olarak değiştirilecek. Yükseköğretim Personel Kanunu'nda yapılacak değişiklikle, doktor öğretim üyelerinin mali hakları düzenleniyor. Bu kapsamda yapılacak değişiklikle doktora öğretim üyesi kadrosunda bulunanlara Devlet Memurları Kanunu'na tabi en yüksek devlet memuru brüt aylık tutarının yüzde 175'i, her ay üniversite ödeneği olarak ödenecek.

Harp okullarında ve astsubay meslek yüksek okullarında düzenleme uyarınca atanmış öğretim üyesi bulunmayan derslerle öğretim programlarında ortak zorunlu ders olarak yer alan veya konu kapsamı itibarıyla öğretim elemanında mesleki tecrübe ve ihtisas gerektiren teorik ve uygulamalı dersler için, ilgili bilim dalında eğitim ve öğretim görmüş veya mesleki tecrübe ve bilimsel yayınla tanınmış asker veya sivil kişiler görevlendirilebilecek.

Asker öğretim görevlileri ilgili kanuna göre atama veya geçici görevli olarak, sivil öğretim görevlileri ise rektörün teklifi üzerine Milli Savunma Bakanı’nın onayı ile boş öğretim görevlisi kadrolarına atanabilecek veya sözleşmeli olarak çalıştırılabilecek. Harp okullarının araştırma görevlisi olarak ihtiyaç duyacağı asker kişiler Türk Silahlı Kuvvetleri’nin atanmaya ilişkin esas ve usullerine uygun olarak, diğerleri ise Milli Savunma Bakanlığı’nın izniyle araştırma görevlisi kadrolarına en çok üç yıl süreyle atanacak. Teklifle ÜAK’a 10 kadro ihdas ediliyor.