Doğal hukuk nedir? Özellikleri ve ilkeleri nelerdir? Doğal hukuk kuramı örnekleri
Güncelleme Tarihi:
Dil, din, ırk ve cinsiyet ayrımı olmaksızın, kişilerin doğuştan sahip olduğu haklara doğal hukuk denir. Doğal hukukun pozitif hukuktan en önemli farkı yazılı olmayan kurallara dayanmasıdır. Bu kuralların oluşmasında hem doğa kanunları hem de dini değerler önemli bir rol oynamıştır. Doğal hukukun özelliklerini ve ilkelerini örneklerle derledik.
Doğal Hukuk ile ilgili yazılmış kitaplardan bazıları şunlardır:
1- O. Vahdet İşsevenler - Doğal Hukuk Sorunu
2- Jean Jacques Burlamaqui - Doğal Hukukun İlkeleri
3- Manfrend Rehbinder - Hukuk Sosyolojisi
Doğal Hukuk Nedir?
İnsana tabiat ya da Tanrı tarafından verilen hakları ele alan hukuk dalına doğal hukuk denir. Bu hukuk dalına göre, insanın belli başlı haklara sahip olması için herhangi bir şeye sahip olması gerekmez. Doğrudan doğruya insan olmak bu haklara sahip olmak için yeterlidir. Sonradan kazanılan ve yasa haline getirilen haklar ise pozitif hukukun konusudur.
Doğal Hukukun Özellikleri ve İlkeleri Nelerdir?
A- Doğal Hukukun Özellikleri
1- Doğal hukuk, çeşitli dönemlerde, birçok yazar ve filozof tarafından dile getirilmiş olsa da hiçbir ülkede uygulanmamıştır. Bunun nedeni, modern toplumlardaki mahkemelerin bir anayasada yer alan kanun maddelerine göre hüküm vermesidir.
2- Doğal hukuk kavramı 18. yüzyılın ortasında ortaya çıkmıştır. Bu hukukun amacı toplumsal huzuru ve adaleti sağlamaktır.
3- Jean Jacques Rousseau'nun Toplum Sözleşmesi kitabı, ''insan özgür doğar fakat her yerde zincirlerle yaşar'' cümlesiyle başlar. Bu cümlede yer alan "insan özgür doğar" ifadesi, doğal hukukun temel prensibidir.
4- doğal hukuk evrenseldir Bu nedenle geleneklerden, kültürel alışkanlıklardan ve örflerden bağımsız bir şekilde değerlendirilmelidir.
B- Doğal Hukukun İlkeleri
1- Eşitlik
Doğal hukukun ilk ve en önemli ilkesi eşitliktir. Kişinin dinine, ırkına ve cinsiyetine, bakılmaksızın eşit haklardan faydalanması ve kanun önünde eşit olması gerekir. 1948 yılında İngiltere'de yayımlanan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinde de eşitlik ilkesine vurgu yapılmıştır.
Bu ilkeye göre hiç kimse bir ırkın diğer ırklardan üstün olduğunu savunamaz. Maddi durumu iyi olan kişilere herhangi bir ayrıcalık tanınmaz. Bunun dışında kadın - erkek eşitliği de doğal hukukun temel ilkeleri arasında yer alır. Eğitim görmek ve çalışmak, her bireyin hakkıdır.
2- Özgürlük
Yaşama hakkı, özel hayatın gizliliği ve kişi dokunulmazlığı özgürlükle ilgili temel ilkelerdir. Doğal hukuka göre kişi doğar doğmaz bu haklara sahip olur.
3- Demokrasi
Seçme ve seçilme hakkı gibi demokratik haklar doğal hukukun temel ilkeleri arasında yer alır.
Doğal Hukuk Kuramı Örnekleri
1- Eşitlik
- Herkese fırsat eşitliği sağlanması
- Toplumda istisnasız herkesin ücretsiz olarak eğitim görmesi
2- Özgürlük
- Kişinin düşüncelerini özgürce ifade edebilmesi
- Seyahat etme özgürlüğü
3- Demokrasi
- 18 yaşını dolduran bireylerin seçimlerde oy kullanması
- Kişinin istediği dine inanması ve ibadet etmesi