Doçent adaylarına ‘elektronik jüri’
Güncelleme Tarihi:
Doçentlik sınavında önemli değişiklikler içeren yönetmelik yayımlandı. Düzenlemenin en önemli maddelerinden biri de jüri seçiminin elektronik ortamda yapılması. Adaylar, tüm raporlar tamamlanana kadar jüri üyelerinin kimler olduğunu bilmeyecek.
YÖK tarafından kabul edilen yönetmelikle yapılan değişiklikler şöyle:
Başvurular elektronik ortamda: Gerekli altyapı oluşturulduktan sonra bütün adaylar doçentlik sınav başvurusunu, çalışmalarıyla birlikte elektronik ortamdan yapacak. Çalışmalar jüri üyelerine elektronik ortamda gönderilecek. Öğretim üyeleri jüri raporlarını elektronik imzayla onaylayacak. Böylece eser değerlendirme süreçlerinde hızlılık sağlanması, postalama işlemleri ve maliyetlerinin de ortadan kaldırılması hedefleniyor.
Elektronik jüri belirleme sistemi: Önceki uygulamada jüri üyeleri alt komisyonlar tarafından ve ‘manuel’ olarak belirlenirken, yeni sistemde alt komisyonlar kaldırıldı. Kurulacak ‘Elektronik Jüri Belirleme Sistemi’ ile doçent adaylarının sınavı için bilgisayar programıyla jüri belirlenmesi uygulaması getirildi. Bilgisayar programı, başvurusunun eksiksiz olduğu ve gerekli şartları taşıdığı tespit edilen adayların her biri için, Yükseköğretim Bilgi Sistemi (YÖKSİS) veri tabanında bulunan profesörler arasında ilgili bilim alanında 5 asıl 2 yedek üyeden oluşan jüri heyetini otomatik seçecek.
Adaylar jüriyi bilmeyecek: Önceki uygulamada adaylar, jüri üyeleri raporları tamamlanmadan Üniversitelerarası Kurul’a gönderilen mevcut raporların sonuçlarını öğrenebiliyordu. Bu durum da suiistimal şikâyetlerine neden oluyordu. Yeni getirilen sistemle son rapor gelmeden raporların açılması ve adaylara bildirilmesi yasaklandı. Değişikliğin gerekçesi jüri üyelerini etkileme girişimlerine dair iddiaların önünü kesmek olarak açıklandı.
Sözlüde başarısız olan bekleyecek: Doçentlik sınavı için başvuran adaylardan sözlü sınavda başarısız olan adaylar tekrar hemen sınava başvurabiliyorlardı. Yeni düzenlemeye göre, eser incelemesinde başarılı olmasına rağmen birinci, ikinci veya üçüncü sözlü sınavda başarısız olan aday, hemen bir sonraki döneme başvuramayacak. Her defasında en erken izleyen ikinci dönemde sözlü sınav için yeniden başvuru yapacak.
İntihalde 1-5 yıl yasağı: Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı bünyesinde yapılacak incelemede, etik ihlalde bulunduğuna karar verilen aday, doçentlik sınavı başvurusunda başarısız sayılacak. Bu adaylar, ihlalin ağırlığına göre 1 yıldan 5 yıla kadar doçentlik başvurusunda bulunamayacak.
Prof. Dr. Tahsin Yeşildere (Üniversite Öğretim Üyeleri Derneği Başkanı): Aday eserlerini elektronik ortamda gönderecek. Doçent adayları jürinin kim olduğunu bilemeyecek. Bu bir yandan iyi. Önceden karşılıklı anlaşılmış durumları engelliyor ama ‘adaya göre jüri’ kuşkusunu da akıllara getiriyor. Ayrıca intihal yapanlara da belli bir süre sonra yeniden başvuru hakkı doğru değil. Bu durumda üniversiteyle ilişik kesilmeli.
Prof. Dr. Süleyman Büyükberber (Gazi Üniversitesi Rektörü): Yetkili komisyona üye olmanın kriterleri yok. “Profesör ol” yeter gibi görünüyor. Yine doçentlik bir üniversite unvanı olmasına rağmen doktorasını alan herkes bu sınava girip üniversite doçenti unvanını alıp kullanabilecek. Bence bu bir unvan sınavı olmamalı. Üniversitede görev alanların girebileceği bir sınav olmalı. İntihal maddesinde zaman aralığı 3-5 yıl gibi tutulabilirdi.
Prof. Dr. Canan Özgen (ODTÜ Uygulamalı Etik Araştırma Merkezi Müdürü): 2004-2008 yılları arasında doçentlik başvurusunda intihal yapanlara yönelik, peş peşe doçentlik sınavına girememe, hiç katılmama gibi düzenlemeler vardı. Son düzenlemede ise 1-5 yıl arasında doçentliğe başvuramama durumu, etik ihlaller için olabilir. Ama adayın intihal yaptığı kesinse bu durumda üniversiteden uzaklaştırılmalı.