Dijital ebeveyn nasıl olunur?
Güncelleme Tarihi:
Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Engin Deniz, dijitalleşen dünyada çocuklarını nasıl koruyacağını bilemeyen ebeveynler için yol gösterecek bir kitap hazırladı.
'Dijital Çağda Ebeveyn Olmak' adlı kitap, günümüzde çocuklarına rol model olması gereken ailelerin kılavuzu niteliğinde. Prof. Dr. Deniz’in, günümüz ebeveynlerine, “İçinde bulunduğumuz dijital dönemin gereklilikleri konusunda bilgi sahibi ve bunları önemseyen bireyler olmalısınız” diyor.
DİJİTAL EBEVEYN KİMDİR?
Çocukları teknolojik araçların ve internetin aşırı kullanımı sonucunda ortaya çıkan davranışsal bağımlılıklardan korumak için dijital ebeveyn olunması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Deniz, dijital ebeveynin kim olduğunu “Dijital çağ dönemi içerisinde teknolojiyi yerinde, zamanında ve etkin kullanmasını çocuklarına öğretebilen ve e-davranış rol modeli olabilen anne ve babalardır” diyerek açıklıyor.
Prof. Dr. Mehmet Engin Deniz, Dijital ebeveynlerin temel görevlerini ise şöyle sıralıyor:
1. Dijital dönemin gereklilikleri konusunda bilgi sahibi olup bunları önemsemeliler.
2. Gençlerin kullandığı teknolojik araçlar hakkında bilgi sahibi olmalılar.
3. Dijital çağın ortaya çıkardığı riskler konusunda bilgi sahibi olmalı, gerekli önlemleri çocuklarıyla işbirliği içerisinde almalılar.
4. Teknolojik aletlerin kullanımı konusunda çocuklarına mutlaka uygun roller sunmalı ve örnek teşkil edecek eylemlerde bulunmalılar.
5. Teknolojik gelişmelere açık olmalı ancak teknoloji kullanımın etik boyutları hakkında çocukları bilgilendirmeliler.
BAZEN İNTERNETİ KESİN, TELEFONU KAPATIN
Deniz’e göre ebeveynlerin, aşırı teknoloji kullanımının olumsuz sonuçlarından çocuklarının zarar görmesini engellemek için günlük yaşamda basit önlemler almalı. Bu önlemler de şunlar olabilir:
1. Günde en az bir öğün tüm aile birlikte yemek yiyin.
2. Her gün bir saat aile içerisinde ortak zaman oluşturun ve bu zaman diliminde internet ve televizyon erişimini kapatın. Bu saati sohbet etmek, kitap okumak, eğitici oyunlar oynamak gibi aktiviteler ile değerlendirin.
3. Mesaj bildirimlerinizi günde en fazla iki defa kontrol edin. Telefondan acil ihtiyaçlar dışında uzak kalmaya çalışın. Bu konuda çocuklara rol model olun.
4. Akşam tüm ailenin fikri alınarak belirlenen saatten sonra internet erişimini kapatın.
5. Araba kullanırken, yemek yerken, sohbet ederken telefon ile ilgilenmeyin ve bu konuda çocuklara örnek olun.
6. Çocuklarle internette oyun oynamak veya sosyal medyada vakit geçirmek yerine kelime oyunları veya zekâ oyunları oynayın.
7. Hafta sonu ve bayramlar gibi özel günlerde bazen tüm cihazları kapatarak ailece aktiviteler yapın.
8. Belirlediğiniz vakitlerde mutlaka dışarı çıkıp yürüyüş yapın.
9. Ailece gönüllü çalışmalara katılın, ihtiyaç sahiplerine yardım edin, sokak hayvanları için yardım kampanyalarına destek verin.
DİJİTAL EBEVEYN OLMAK AYRI BİR BECERİ
Prof. Dr. Mehmet Engin Deniz yeni kitabıyla ilgili şunları söyledi:
“Dünyadaki gelişmeler ve değişimler toplumların yaşam tarzlarını ve aile içi ilişkileri etkilerken, bu durum çocuk yetiştirme tarzlarına da yansıyor. İçinde yaşadığımız dönem dijital çağ olarak adlandırılıyor ve bu çağda Dijital Ebeveyn Olmak ayrı bir beceri gerektiriyor. Günümüz ebeveynleri teknolojik araçlara karşı bağımlı olma riskinden bir yandan kendilerini bir yandan da çocuklarını korumak zorunda. Bunun için uygun e-davranış modelleri sergilemeleri gerekiyor. Ebeveynler, ‘Çocuklar öğrenme veya eğlenme için teknolojiyi nasıl kullanmalı, hangi yaş döneminde kaç saat kullanmalı, çocuğun öğrenmesi için hangi teknolojik araçlara ihtiyacı var? Çocuklarımızı teknolojik araçların ve internetin zararlarından nasıl koruyabiliriz? Nasıl güvende kalabilirler’ gibi pek çok soruyla karşı karşıya kalıyorlar. Onların bu sorulara etkili cevaplar verebilmesi ve çocuklarına uygun rol model davranışlar sergileyebilmesi için, teknolojik araçlar ve internet kullanımı konusunda yeterli ve güncel bilgilere sahip olmaları lazım. ‘Teknoloji uyum mu sorun mu’ sorusu son yıllarda sıklıkla soruluyor. Çocuklarımız teknolojiyi en iyi şekilde nasıl kullanmalıdırlar? Burada dikkat edilmesi gereken dengeli ve yerinde kullanımın sağlanarak bağımlılık gelişmesinin önüne geçebilmek. Çocukların teknolojiyi güvenli ve uygun şekilde kullanmasını sağlayacak olan da onlara rehberlik edecek olan da ebeveynlerdedir. Bu kitapt ebeveynlere nasıl dijital ebeveyn olunacağı ile ilgili bilgiler ve öneriler sunuyor.”