Deyim Nedir Ve Özellikleri Nelerdir? Deyim Örnekleri Konu Anlatımı

Deyimler; çok önemli bir oranda mecazi anlamda kullanılır. Fakat gerçek anlamda kullanılan deyimlere de rastlanılır. Bir dilin zenginliğini belirten deyimler, tam şekilde anlaşılmadan o dile hakim olunmaz.

Deyim Nedir?

Bir olayı, sözcüğü ya da vaziyeti daha etkileyici bir şekilde anlatmak adına minimum iki kelimenin bir araya gelmesi ile beraber oluşan, çoğu kez gerçek anlamdan uzaklaşarak, kendine has mana kazanan sözcük gruplarına deyim adı verilir. Deyimler; hem konuşmalara hem de yazılara derinlik katarak, anlatılanları daha ilgi çekici hale getirmektedir. Birkaç cümle ile anlatılacak bir vaziyet, iki kelimeden oluşan deyimlerle belirtmek mümkündür. Bu sayede özlü bir anlatım sağlanmış olur.

Deyimin Özellikleri Nelerdir?

Deyimin özellikleri aşağıdaki gibi sıralanacaktır;

- Deyimler; minimum olarak iki kelimeden oluşur. ''Burun kıvırmak'' örneğinde olduğu üzere deyimler minimum iki kelime kullanıp, kalıplaşmaktadır. Tek bir kelimeyle deyim oluşturulması mümkün değildir

- Mecazi olarak kullanılırlar. ''Ağzını aramak'' ifadesinin gerçek manada kullanmak mümkün değildir. Mecazi olarak bir şeyi bilmek açısından kullanılmıştır.

- Deyimler; gerçek manada kullanılanlar bulunmaktadır. ''Kara gün dostu'' buna örnek olarak verilebilir. Zor günde kişinin yanında olan biri için kullanılır.

- Deyimlerin önemli bir kısmı mastar ekleriyle biter. Örneğin; fikir yürütmek, kesenin ağzını açmak, notunu vermek gibi.

- Kalıplaşmış sözlerden oluştuğundan kelimelerin yerlerini değiştirmek veya kelimelerden birisini atmak mümkün olmaz. Örneğin; açlıktan nefesi kokmak.

- Deyimler birbirinden ayrı bir şekilde yazılan kelimelerin kalıplaşması ile oluşur. Fakat kelimelerin birleşerek oluşturdukları deyimler bulunur. Buna; soğukkanlı örneği verilebilir.

- Pek çok deyim sanatlı bir şekilde kullanılır. Kesenin ağzını açmak, deyiminde yer alan kelimeler belirli bir düzene kalıplaşmıştır. Sözcüklerin yerinin değiştirilmesi bütünlüğü bozar.

- Kaç kelimeden oluşursa oluşsun, bazı deyimler yalnızca tek durumu veya kavramı ifade ederler. Yastığa baş koymak örneği; yalnızca evliliği ifade eder.

- Kalıplaşan sözcüklerden oluşan deyimler, mecaz anlama sahip olduklarından bir başka dile çevrilmeleri kesinlikle mümkün değildir.

- Deyimler bir dilin zengin olmasını ifade etmektedir. Aynı şekilde halkın dünya görüşünü ve yaşam şeklini ifade eder.

Deyim Örnekleri Konu Anlatımı

Deyim örnekleri;

 - Kusurun artırılacak olan hareketlerde bulunmak için üstüne tuz biber ekmek deyimi kullanılır.

- Fırsatın kaçırıldığını anlatmak adına atı alan Üsküdar'ı geçti deyimi kullanılır.

- Sıkıntıların anlatılması için derdini dökmek deyimi kullanılır.

- Herhangi bir işte başka birini alt etmek için suya götürüp, susuz getirmek deyimi kullanılır.

- Yapılan bir işin en mühim kısmının tamamlandığını ifade etmek için çoğu gitti azı kaldı deyimi kullanılır.

- Küplere binmek deyimi, çok sinirlendiğini anlatmak adına kullanılır.

- Burun kıvırmak; beğenmemek için kullanılır.

- Biri hakkında bir kanaate varmak, bireyin huylarını çözmek için notunu vermek deyimi kullanılır.

- Yılan hikayesi deyimi, çözümü olmayan karışık işleri tanımlar.

- Zengin olmamak, varlıklı olmayan kişiler adına beş parasız deyimi kullanılır.

- Sözü geçen kişiler için, borusu ötmek deyimi kullanılır.

- Biçilmiş kaftan deyimi; herhangi bir durumun en ideali için kullanılır.

- Yüzünü gören cennetlik deyimi, uzun zamandır ortalıkta görünmeyen bir kişi için kullanılır.

- Yağlı müşteri deyimi; çok alışveriş yapan birisi için kullanılır.